بررسی تحلیل محتوای مهارت های زندگی در کتابهای داستانی کودکان 4-9 سال کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان طی سال های 1378-1392
محورهای موضوعی : دانش شناسیزهره میرحسینی 1 , مهدی قاسمی 2
1 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال
کلید واژه: ادبیات‌کودکان‌و‌نوجوانان‌ایران, مهارت‌های زندگی, داستان‌واقع گرا, کانون‌پرورش‌فکری‌کودکان‌و نوجوانان,
چکیده مقاله :
هدف: شناسایی و بررسی‌گرایش موضوعی نویسندگان حوزه ادبیات کودکان پیرامون مفاهیم مرتبط با مهارت‌های زندگی در کتابهای داستانی‌کودکان 4-9 سال که توسط کانون پرورش‌‌فکری‌کودکان و نوجوانان در‌طی سالهای1387-1392 منتشر شده است هدف اصلی پژوهش حاضر می‌باشد. روش پژوهش: به‌منظور بررسی مفاهیم مرتبط با مهارت‌های زندگی در داستان‌های‌کودکان از روش تحلیل‌محتوای مفهومی استفاده شده‌است. در‌این‌راستا پس‌از‌بررسی‌فهرست‌کتابهای‌داستانی موجود در سایت تولیدات کانون پرورش‌‌فکری‌کودکان و نوجوانان مجموعا تعداد 130 عنوان کتاب داستانی مناسب گروه سنی ذکر‌شده در سالهای مورد بررسی شناسایی گردید. و 89 درصد از این جامعه‌آماری که شامل تعداد 116 عنوان کتاب می شود توسط محقق مورد بررسی قرار گرفته است یافته ها: مفاهیم مرتبط با مهارت‌های زندگی در شش مقوله"برقراری ارتباط با دیگران"،"تصمیم‌گیری"،"تقویت اعتماد به‌نفس"، "دوست‌یابی"،" مقابله با اضطراب" ،" مقابله با خشم " با فراوانی 2549 جای‌گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نویسندگان کتابهای داستانی به مقوله" برقراری ارتباط با دیگران" با فراوانی 786 و 8/30 درصد بیشترین و در مقابل مقوله "مقابله با خشم" با فراوانی 97 و 8/3 در صد کمترین توجه را داشته‌اند. و همچنین از شش مقوله ذکر‌شده همگی بجز دوتای آخری در سالهای 1392و1390 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان میانگین تکرار مفهوم در هر‌کتاب می باشد. نتیجه گیری: نتایج بدست‌آمده از مطالعه وضعیت مقوله‌ها در هریک از سالهای مورد بررسی نشانگر آن است که بیشترین تاکید مشاهده شده مربوط به سال 1387 با تعداد 52 کتاب در باره همه مقوله‌ها و فراوانی 1095 در تمامی مفاهیم می باشد. در حالیکه سال1390 با 4 کتاب و فراوانی60 در تمام مفاهیم دارای کمترین میزان تاکید است. در بین گروههای سنی هم رده سنی"ب" با میزان فراوانی 63 جایگاه اول را به خود اختصاص‌داده است.
فهرست منابع
تراب‌بیگی، مهدی(1389)." تحلیل محتوای کتب برگزیده داستانی کودک و نوجوان از منظرکاربرد مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.
رشنو، سمیه(1390)."تحلیل محتوای‌کتابهای داستانی تالیفی‌کانون‌پرورش‌فکری‌کودکان و نوجوانان درگروه سنی نوجوانان براساس مهارت‌های تفکرانتقادی". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه الزهراء.
شعاری‌نژاد، علی اکبر(1374). ادبیات‌کودکان. تهران: اطلاعات.
صدری‌زاده،نگین(1390)."بررسی آموزش مهارت زندگی در ادبیات داستانی کودک". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد، دانشکده‌ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صفری، الهام (1390)." ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس". انجمن دبیران آموزش و پرورش استان بوشهر، شهرستان دشتستان. به آدرس الکترونیکی: www. Irandabir.ir
کریمی، مریم(1390)."بررسی میزان برخورداری کتابهای داستانی گروه سنی نوجوانان از مولف‌های مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد‌روانشناسی‌تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهراء.
کریمی، نوش‌آفرین (1389)."تحلیل محتوای کتابهای داستانی گروه سنی‌ج طی ده سال 1378 – 1388 در مجموعه انتشارات کانون پرورش فکری از نظر میزان ارتباط آن با مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد‌برنامه‌ریزی درسی، دانشکده‌روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کلینکه، کریس. ال (1384). مهارت‌های زندگی. ترجمه شهرام محمدخانی. تهران: اسپند هنر.
Courtney, M.E.; zinn, A. (2008). "Evaluation of the life Skills Training program Los Angeles county, California: Final Report". [On-Line]. Available: http://www.eric.ed.gov / PDFS/ ED502640.pdf
Daun, H. (2010)."Childhood Learning, Life Skills and Well-Being in Adult Life: A Senegalese Case". [On - Line]. Available: http://www.eric.ed.gov/EricwebProtal/Search/SimpleSearch.Jsp: jsessionid Yuowp – Ouktgc Zyoay JVAQ. Ericsrv?
Obiozor, W.E. (2010). the use of music to teach life skills to students with emotional disabilities in the classroom. [On - Line]. Available:http://www.eric.ed.gov/EricwebPortal/search/simplesearch.JsP?
Sampson, C. (1991)." Family relationships in realistic young adult fiction, 1987 to 1991". [On - Line]. Available: http://www.eric.ed.gov/EricwebPortal/search.Jsp?
Wurdinge, S.; Rudolph, J. (2009)."A Different Type of Success: Teaching Important Life Skills Through Project Based Learning". [On-Line Available: http://www.eric.ed.gov/Ericwebportal/search/recordDetails.Jsp
_||_
فهرست منابع
تراب‌بیگی، مهدی(1389)." تحلیل محتوای کتب برگزیده داستانی کودک و نوجوان از منظرکاربرد مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.
رشنو، سمیه(1390)."تحلیل محتوای‌کتابهای داستانی تالیفی‌کانون‌پرورش‌فکری‌کودکان و نوجوانان درگروه سنی نوجوانان براساس مهارت‌های تفکرانتقادی". پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه الزهراء.
شعاری‌نژاد، علی اکبر(1374). ادبیات‌کودکان. تهران: اطلاعات.
صدری‌زاده،نگین(1390)."بررسی آموزش مهارت زندگی در ادبیات داستانی کودک". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد، دانشکده‌ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صفری، الهام (1390)." ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس". انجمن دبیران آموزش و پرورش استان بوشهر، شهرستان دشتستان. به آدرس الکترونیکی: www. Irandabir.ir
کریمی، مریم(1390)."بررسی میزان برخورداری کتابهای داستانی گروه سنی نوجوانان از مولف‌های مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد‌روانشناسی‌تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهراء.
کریمی، نوش‌آفرین (1389)."تحلیل محتوای کتابهای داستانی گروه سنی‌ج طی ده سال 1378 – 1388 در مجموعه انتشارات کانون پرورش فکری از نظر میزان ارتباط آن با مهارت‌های زندگی". پایان‌نامه‌کارشناسی‌ارشد‌برنامه‌ریزی درسی، دانشکده‌روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کلینکه، کریس. ال (1384). مهارت‌های زندگی. ترجمه شهرام محمدخانی. تهران: اسپند هنر.
Courtney, M.E.; zinn, A. (2008). "Evaluation of the life Skills Training program Los Angeles county, California: Final Report". [On-Line]. Available: http://www.eric.ed.gov / PDFS/ ED502640.pdf
Daun, H. (2010)."Childhood Learning, Life Skills and Well-Being in Adult Life: A Senegalese Case". [On - Line]. Available: http://www.eric.ed.gov/EricwebProtal/Search/SimpleSearch.Jsp: jsessionid Yuowp – Ouktgc Zyoay JVAQ. Ericsrv?
Obiozor, W.E. (2010). the use of music to teach life skills to students with emotional disabilities in the classroom. [On - Line]. Available:http://www.eric.ed.gov/EricwebPortal/search/simplesearch.JsP?
Sampson, C. (1991)." Family relationships in realistic young adult fiction, 1987 to 1991". [On - Line]. Available: http://www.eric.ed.gov/EricwebPortal/search.Jsp?
Wurdinge, S.; Rudolph, J. (2009)."A Different Type of Success: Teaching Important Life Skills Through Project Based Learning". [On-Line Available: http://www.eric.ed.gov/Ericwebportal/search/recordDetails.Jsp