سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سمیرم، شهرضا و اصفهان بر اساس استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی (ACRL)
محورهای موضوعی : دانش شناسی
نیره ترقی خواه
1
(مربی گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه پیام نور، جمهوری اسلامی ایران)
محبوبه صادقی
2
(کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی)
کلید واژه: دانشجویان دانشگاه پیام نور, سواداطلاعاتی, استانداردهای (ACRL), مهارت‌های سواداطلاعاتی,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر به منظور سنجش و بررسی وضعیت مهارت های سواد اطلاعاتی واقعی و پایه دانشجویان دانشگاه پیام نور در رابطه با متغیرهای معدل و میزان دسترسی به رایانه انجام گرفته است. روش پژوهش: پژوهش به شیوه پیمایشی، توصیفی انجام شده و جامعه آماری شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه های پیام نور مرکز سمیرم، شهرضا و اصفهان بوده اند. نمونه گیری به شیوه خوشه ای تصادفی بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه سواد اطلاعاتی است که داورپناه و سیامک (DAS) آن را طراحی کرده اند. در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ به دست آمده 79/0 بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که نمره کل یک دانشجوی با سواد اطلاعاتی 87 و نقطه 50 درصدی آن 5/43 بوده است. نمره کل نمونه های مورد بررسی در مهارت های سواد اطلاعاتی 10/20 با انحراف معیار 62/5 بوده است که فقط دو نفر از کل نمونه حائز نمره 50 درصدی شده اند. نمونه مورد بررسی در استانداردهای سوم و چهارم عملکرد نسبتاً بهتری داشته اند و پایین ترین نمره میانگین مربوط به استاندارد پنجم (دانشجوی باسواد اطلاعاتی بسیاری از موضوعات اقتصادی، حقوقی و اجتماعی مربوط به استفاده از اطلاعات را درک می کند و با رعایت اصول اخلاقی و قانونی به اطلاعات دسترسی می یابد و از آن استفاده می کند) یعنی 49/3 بوده که نشان گر بی‌توجهی دانشجویان به رعایت حقوق معنوی مؤلفین است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کل سطح سواد اطلاعاتی واقعی دانشجویان بسیار پایین تر از نصف نمره پرسش‌نامه است و دانشجویان در هیچ کدام از استانداردهای تعریف شده حائز نمره مطلوبی نشده اند و آموزش های دانشگاهی و حضور در دانشگاه تأثیری در افزایش سطح سواد اطلاعاتی پایه دانشجویان نداشته است.
Purpose: The present paper attempts to study and evaluate the real and basic information literacy of Payam-e-Noor University students in relation to their average and the rate of access to computer. Methodology: The method of this study is descriptive survey. The population of this study was 300 students of Esfahan, Shahreza, and Semiroum Payam-e-Noor universities. The method of sampling was cluster sampling. Research tool is the questionnaire designed by Davarpanah and Siyamak. To analyze data, descriptive statistics, Pearson’s correlation and SPSS software were used. Findings: The total grade of a student with the information literacy was 87 and the point of 50% was 43.5. The total grade of the studied samples in the information literacy skills was 20.10 and the point of standard deviation was 5.62. The lowest average grade related to fifth standard was 3.49. Also, there was a meaningful relation between the first and the second standards, as well as the accessibility of students to the computer but there was no meaningful relation between the accessibility to computer with the other standards. Conclusion: The real level of students’ information literacy was lower than the half of questionnaire grades. The academic education and attendance in the university has not effect on the raise of students’ information literacy level.
اباذری، ز.؛ پور نقی، ر.(1387). بررسی تطبیقی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانههای دانشگاههای علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی. فصلنامه دانش شناسی، (2). 2-12.
افضلی، ط.؛ تفرشی، ش.(1389). نقش و جایگاه کتابخانههای صداو سیما در ارتقاء سواد اطلاعاتی کاربران. فصلنامه دانش شناسی، 3 (10).
آزاد پیله ور، ل.(1387). وضعیت سواد اطلاعاتی اعضاء هیأت علمی گروههای کتابداری و نقش آن در تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاههای آزاد و دولتی شهر تهران. فصلنامه کتاب، (73)، 213-228.
بیگدلی، ز.؛ ممتازان، م. (1390). مقایسه سواد اطلاعاتی دانشجویان واحد بینالملل با دانشجویان دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. مدیریت اطلاعات سلامت، 8(4). 524-537. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir
پریرخ، م. (1391). آموزش سواد اطلاعاتی: مفاهیم، روشها و برنامهها. تهران: نشر کتابدار.
حداد، ز.(1383). شاخصهای عملکرد سواد اطلاعاتی دانشجویان. اطلاع شناسی، 1(3)، 41-52.
حسن زاده، ر.؛ اسدی، م.ح. (1386). تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان. پژوهشهای تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، (11)، 2-18.
درودی، ف. (1387). موفقیت صد در صدی در سواد اطلاعاتی. کتاب ماه کلیات اطلاعات، ارتباطات و دانش شناسی، 72-76.
رحیمی، ع.ر.؛ الماسی، ص.؛ آل مختار، م.ج. (1384). وضعیت سواد اطلاعاتی و عوامل مؤثر بر آن در میان کتابداران و اطلاعرسانان کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی. مدیریت و اطلاعات در بهداشت و درمان، 2(1)، 8-14.
رضوی اصل، محسن (1385). سواد اطلاعاتی: چالش نوین کتابخانههای هزاره سوم. ماهنامه اطلاع یابی و اطلاع رسانی، (9)، 30- 32.
سیامک، مرضیه (1389). تأثیر محیط دانشگاهی بر سواد اطلاعاتی دانشجویان کاردانی کتابداری و اطلاعرسانی، فصلنامه کتاب، (84)،54-70.
شیبانی، ب.؛ جمالی مهمویی، ح.ر.؛ اصنافی، ح.ر. (1390). رابطه محیط اطلاعاتی و سواد اطلاعاتی: مطالعه موردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 45(55)، 27-48. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir/
صیفوری، و.؛ غفاری، س. (1390). سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. نظامها و خدمات اطلاعاتی، 1(1)، 95-108. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir/
قاسمی، ع.ح. (1385). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و انطباق آن با استانداردهای سواد اطلاعاتی ACRLو چهار سند ملی. پایان نامه دکتری، دانشگاه فردوسی، مشهد.
معرفت، ر.؛ عضدی، م. (1386). استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 18(1)، 229-242.
منتظر، غ.؛ نصیری صالح، ف. (1386). طراحی مدل توسعه سواد اطلاعاتی اعضاء هیأت علمی گروههای کتابداری و نقش آن بر تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاههای آزاد و دولتی شهر تهران. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، (44)، 109- 130.
Arenas, J. L. (2004). Information literacy: Implications for Mexican and Spanish university students. Library Review, 53 (9), 451-460. Retrieved Desamber 22, 2011, from Emeraldinsigh (Emerald Library Review journals).
Baro, E, E, Kebo, T. (2011). Information perspective; Teaching and fostering information literacy programs: A survey of five university libraries in Africa. The journal of academic librarianship. 38(5), 311-315. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com
Deborah,M.F,Gloria,C,Yasar,b. (2008).A faculty- librarian collaboration for developing information literacy skills among preservice teachers. Teaching& teacher education. (24), 368-376. Retrieved Desamber19, 2012, from www.Sceincedirect.com
Flaspohler, M.R. (2003).Information literacy program assessment: One small collage takes the big plung.Reference services Review, 31(2), 129-140. Retrieved Desambe 22, 2011, from emeraldinsigh (Emerald Library Review journals)
Jamil kalib, F. (2009). Provided information literacy instruction at private university libraries in Jordan and trends of zarga private university students towards its objective achievements. The international information and library Reviwe, 41,173-183. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com.
Loo, A. (2006). A model for information literacy course development: a liberal arts university perspective. Library Review, 55(4), 249-258.
Manuel Cuadrodo,G, Maria-Eugenia Ruiz,M, Juan D.Montoro,P. (2012).academic contest and social networking to promote technology and information litracy among university students. Procedia social and behavioral science, 46, 222-226. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com
Mitcheel, E, Hiatt, D. (2010). Perspectives on use POGIL techniques in an information literacy curriculum. The journal of academic librarianship, 36(6), 539-542. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com
Pinto, M, Doucet, A. (2007). International perspectives: An academic portal for higer education information literacy the e-COMS initiative. the journal of academic librarianship, 33(5), 604-611. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com.