نقش و جایگاه کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سواد اطلاعاتی کاربران
محورهای موضوعی : دانش شناسی
طیبه افضلی
1
(کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال)
شکوه تفرشی
2
(دکتری کتابداری و اطلاع رسانی و عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شمال)
کلید واژه: سواد اطلاعاتی - کاربران - آموزش – کتابخانه های صدا و سیما,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آموزشهای غیر رسمی کتابخانه های صدا و سیما در ارتقاء سطح سواد اطلاعاتی کاربران انجام شده است. روش: روش این تحقیق پیمایشی، جامعه آماری 400 نفر از کاربران و شیوه نمونه گیری آن تصادفی با طبقه بندی می باشد. یافته ها:یافته های این تحقیق نشان می دهدکه 43 درصد کاربران در حد خیلی زیاد و زیاد و 57 درصد درحد کم وخیلی کم سواد اطلاعاتی دارند. نتایج حاکی از آن است که 9/36 درصد کاربران درحد خیلی زیاد و زیادو1/63 درصد در حد کم وخیلی کم کتابخانه را در کسب مهارتهای بازیابی اطلاعات موثر می دانند.از نظر کاربران مهمترین عامل افزایش توانایی مراجعان در کسب مهارت های بازیابی اطلاعات خودفراگیری (آزمون و خطا )(4/51 درصد) بوده است. 84 درصد کاربرانی که سواد اطلاعاتی بالایی دارند میزان تاثیر کتابخانه را در رفع نیازهای اطلاعاتی اشان در حد خیلی زیاد و زیاد دانسته اند. یافته ها بیانگر آن است که مهمترین اولویت های آموزشی سواد اطلاعاتی کاربران آشنایی با منابع مرجع الکترونیکی (3/74 درصد)و مهمترین موانع دستیابی به اطلاعات در کتابخانه نداشتن ارتباط با سایر مراکز علمی ( 3/46 درصد ) بوده است. نتیجه گیری: تحلیل نتایج پژوهش نشان می دهد که کاربرانی که 4بار و بیشتر، به کتابخانه مراجعه می کنند(2/56 درصد)، بیشتر از سایرین و افرادی که اصلاً به کتابخانه مراجعه نمی کنند(7/14 درصد) کمتر از سایرین در حد خیلی زیاد و زیاد دارای سواد اطلاعاتی هستند. همچنین می توان گفت با افزایش تعداد دفعات مراجعه به کتابخانه بر میزان سواد اطلاعاتی کاربران در حد خیلی زیاد و زیاد افزوده می شود.
Purpose: This research has been done with the aim of determining the role of informal instructions of the Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) libraries on the promotion of the user's information literacy. Methodology: To do this, the survey method was used. The population of this investigation has been 400 users who selected as sample size using stratified random sampling. Findings: According to the findings, the level of information literacy of 43% of users was high and moderate and 57% of them were at least and less level. Based on the 36.9% of the users' view points, the library is very effective in teaching information retrieval skills. On the other hand, 63.1% of users have told that the library has been very efficient in obtaining information retrieval skills. The results of the research indicates that "the self-learning" (trial and error) (51.4%) was the most important factor in increasing the users' ability on having availability to the information literacy skills. 84% of the users with the high information literacy have known the effectiveness of the library in responding to the information requirements. In addition, the most important instructional priority for the users' information literacy is the familiarity with the electronic references (73%). At last, the most important obstacle hindering the availability to the information in the library is the lack of any relationship with the other scientific centers (64.3%). Conclusion: The results of this investigation indicate that the users with the high information literacy used frequently the library for their information requirements. Also, according to the users' viewpoints for junior college students, the library is more effective on acquiring information retrieval skills.
افشار،م؛ دانش،ف،1387.بررسی تأثیر برنامه های آموزشی غیر رسمی کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر اصفهان برای ارتقاء سواد اطلاعاتی دانش آموزان از دیدگاه کتابداران و آموزگاران .فصلنامه کتاب، ص 83-98.
پیش بین، مژگان ،1386، بررسی نقش و جایگاه کتابخانه های آموزشگاهی در ارتقاء سواد اطلاعاتی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی منطقه 3 آموزش و پرورش شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده علوم انسانی واحد تهران شمال.
حافظی، ا. و بختیاری، ز. ،1383، نقش سواد اطلاعاتی مراجعان در بهره گیری از منابع کتابخانه ای کتابخانه آستان قدس رضوی .همایش آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و موزه ها، مشهد 1و2 خرداد 1383. مشهد: سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی، ص.155.
رضایی خاچکی، ف.،بای ،ط.،1386، کتابخانه ها و علم آموزی، قابل بازیابی در سایت اینترنتی
رضوی اصل، م.، نقش کتابخانه ها در گسترش سواد اطلاعاتی در هزاره سوم، قابل بازیابی در سایت
Collins, B. L., 2009. Integration information literacy skills into academic summer programs for precollege students, Reference - services Review, 37 (2): 143 - 154 from http://www.emeraldinsight.com, accessed 14 june 2010.
Olugbade, Oladokun, 2006, The Networked World of Lifelong Learning and the Challenging Role of the Library, Information Development, V. 22, N. 2, 102-109. from http://idv.sagepub.com, accessed 20 june 2010.