تحلیل سیر تاریخی ظلم وارد بر حضرت زهرا علیهاالسلام با تکیه بر منابع روایی
محورهای موضوعی : معنی شناسی تاریخی
1 - دانشیار و عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: حضرت زهرا (ع), سیر تاریخی ظلم, شهادت پیامبر, ترور, فدک, کتمان حق, تحریف تاریخ.,
چکیده مقاله :
جایگاه حضرت زهرا علیهاالسلام، بانوی یکتای اسلام و یگانه دختر پیامبر به عنوان برترین بانوی عالم، و شاهکار آفرینش الهی در جنس انثای اشرف مخلوقات درتارک نظام آفرینش است. بنابراین سزاوار آن بود تا همواره مورد ستایش، تکریم و تعظیم همگان مخصوصا امت پدرش قرار گیرد اما تاریخ شاهد آن است که برخلاف قاعده از سوی همان امتی که انتظار بیشترین احترام و تکریم را میرفت مورد ظلم و جفا قرار گرفت تا جاییکه بر ایشان غضب نمود و با قهر از حاکمان ایشان از دنیا رفت. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی با هدف تحلیل سیر تاریخی مظالم وارد بر آن بانوی مکرمه انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد ریشه ظلم به آن حضرت از سالها قبل در میان گروهی از امت در جریانی پنهانی با اندیشه مصادره جایگاه رسول خدا در زمینه زعامت بر مردم شکل گرفته بود و سرانجام با تصاحب جایگاه ولی و وصی او، و مواجهه با ممانعت پاره وجود پیامبر، گریزی جز از میان برداشتن حامی امام حق نیافت و اینگونه ظلم به وی شکل گرفت و بعد از آن نیز جماعت تابع قدرت و حکومت تا به امروز با انحاء و اقسام روش ها مانند کتمان و تحریف وقایع تاریخی موجب استمرار ظلم روا رفته بر آن حضرت شده اند تا لقب مظلومه برای همیشه در کنار وصف شهیده با نام او قرین گردد.
Lady Fatimah al-Zahra (peace be upon her), the unique daughter of the Prophet (pbuh) and the most revered woman in the history of creation, occupies an unparalleled position as the epitome of divine perfection among the female gender. Given her exalted status, she deserved to be continually honored, revered, and respected—especially by the community of her father. However, history bears witness to a contradictory reality: instead of receiving the veneration she was due, she was subjected to injustice and oppression by the very community from whom the highest respect was expected. She eventually passed away in anger and estrangement from those in power. This study employs a descriptive-analytical method to examine the historical trajectory of the injustices inflicted upon this noble lady. The findings indicate that the roots of the oppression she suffered trace back years before, when a covert movement within a segment of the Muslim community sought to usurp the Prophet’s position of authority. This ambition ultimately culminated in the seizure of leadership from her appointed guardian and successor. Confronted with the resistance of the Prophet’s own flesh and blood, they found no recourse but to eliminate the defender of legitimate Imamate. Thus, the foundations of her oppression were laid. Furthermore, successive regimes and their supporters have perpetuated this injustice through various means—most notably through the concealment and distortion of historical events—so much so that the title “the Oppressed One” has become inseparably linked to her name alongside the honorific “Martyr.”
قرآن کریم
1. إبن أبي الحديد، أبوحامدعزالدين المدائني المعتزلي، (1418ق)، شرح نهج البلاغه، بیروت، دارالكتب العلميه.
2. ابن أبي شيبة، عبد الله بن محمد (1401ق)، المصنف. بیروت، دارالكتب العلمية.
3. ابن سعد، محمد بن سعد (1405ق)، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
4. ابن طاووس، علی بن موسی (1400ق)، الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف، قم: مطبعه الخیام.
5. ............................................. (1421ق)، طُرف من الأنباء و المناقب، مشهدمقدس، ناشرتاسوعا.
6. ابن کثیردمشقی، اسماعیل بن عمر (1408ق)، البدایه و النهایه، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
7. ابن‌عبدربه، شهاب الدین احمداندلسی (1402ق)، العقدالفرید، بیروت، بی نا.
8. ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم دینوری (1410ق)، الامامة و السیاسة، بیروت، دارالأضواء.
9. ابن حزم اندلسی، علی بن احمد (بی تا)، المحلی بالآثار، بیروت، دارالفکر.
10. ابن عقبه، موسی بن عقبه (1994م)، المغازی، عربستان، جامعه ابن زهر.
11. ابوعبید، قاسم بن سلام (1409ق)، الاموال، بیروت، دارالشروق.
12. انصاری لکنوی، نظام الدین عبدالعلی (بی تا)، فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت، نسخه خطی، کتابخانه ناصریه.
13. بلاذری، احمدبن یحیی (1417ق)، انساب الاشراف، بیروت: دارالفکر العربی.
14. بیهقی، احمدبن حسین (1419ق)، السنن الکبری، بیروت، دارالفکر.
15. .................................... (1405ق)، دلائل النبوه، بیروت، دارالکتب العلمیه.
16. بخاری، محمدبن اسماعیل (1410ق)، الصحیح، قاهره، وزاره الاوقاف.
17. جبائی، ابوعلی محمدبن وهاب (بی تا)، المقالات، چاپ ترکیه، بی نا.
18. حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله (1391ش)، فضائل فاطمة الزهراء، ترجمه جابررضوانی، قم، انتشارات بنی الزهرا علیهاالسلام.
19. .................................................... (1435ق)، المستدک علی الصحیحین، بیروت، دارالتاصیل.
20. حائری یزدی، مهدی (1994م) حکمت و حکومت، انگلیس، ناشر شادی.
21. حلی، حسن بن یوسف (1411ق)،، کشف الیقین، تهران، وزارت ارشاد.
22. حلی، حسن بن یوسف (1413ق)، کشف المراد فی شرح تجریدالاعتقاد، قم، جامعه مدرسین.
23. خوارزمی، موفق بن احمد (1388ق)، المناقب، نجف، مطبعه الحیدریه.
24. ذهبی، محمدبن احمد (۱۹۹۵م)، ميزان الاعتدال في نقدالرجال، بیروت، دارالكتب العلمية.
25. .................................. (1405ق)، سیراعلام النبلاء، بیروت، موسسه الرساله.
26. سیدالوکیل، محمد (2009م)، جوله تاریخیه فی عصرالخلفاءالراشدین، عربستان، دارالمجتمع.
27. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر (1414ق)، درالمنثور، بیروت ،دارالفکر.
28. شلفی، سید ادریس جزائری (1414ق)، اثبات العار للهاجمین علی الدار، بیروت، دارالفکر.
29. شیخ صدوق، محمد بن علی (1361ش)، معانی الاخبار، قم، جامعه مدرسین.
30. الشرفی، سیداحمدقاسمی (1443ق)، شرح اساس الکبیر، بی جا، ناشرالمکتبه اهل البیت علیهم السلام.
31. شعراوی، محمدمتولی (1997م)، تفسیرالشعراوی، مصر، مطابع اخبارالیوم.
32. حر عاملى، محمدبن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل‌البیت.
33. طبرانی، سلیمان بن احمد (1405ق)، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبة ابن تیمیه.
34. طبرسی، احمدبن علی (1403ق)، الاحتجاج، مشهد، نشرالمرتضی.
35. طبری، محمدبن جریر (1413ق)، تاریخ طبری(تاريخ الأمم و الملوك)، بیروت، موسسه عزالدین.
36. ................................... (1422ق)، تفسیرطبری(جامع البیان)، قاهره، هجر.
37. طوسی، محمدبن حسن (1365ش)، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
38. .................................... (1382ش)، تلخیص الشافی، قم، محبین.
39. ابن حجرعسقلانی، احمدبن علی (1406ق)، تقریب التهذیب، سوریه، دارالرشید.
40. عمرانی، بدرالمراکشی (2014م)، الزهرا و الصدیق حقیقته و تحقیق، المملکه المغربیه.
41. العقاد، عباس محمود (بی تا)، فاطمه الزهرا و الفاطمیون، قاهره، نهضت مصر.
42. غطفانی، ضراربن عمرو (1435ق)، التحریش، استانبول، دارالارشاد.
43. قاضی عبدالجبار، ابوالحسن عبدالجباربن احمداسدآبادی (بی تا)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، مصر، الموسسه المصریه للتالیف والأنباءوالنشر.
44. قرطبی، محمدبن احمد (1364ش)، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو.
45. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم (1422ق)، ینابیع الموده لذوی القربی، قم، دارالاسوه.
46. کراجکی، محمدبن علی (1421ق)، التعجب من اغلاط العامه فی مساله الامامه، قم، دارالغدیر.
47. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفا.
48. مجلسى اول، محمدتقی (1414ق)، لوامع صاحبقرانی(شرح الفقیه)، قم، اسماعیلیان.
49. مبرد، محمدبن یزید (1417ق)، الکامل، قاهره، دارالفکرالعربی.
50. المدیهش، ابراهیم بن عبدالله (1440ق)، فاطمه بنت النبی سیرتها فضائلها مسندها، ریاض، دارالآل والصحب.
51. مسعودی، علی بن الحسین (1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دارالهجره.
52. مسلم، مسلم بن حجاج نیشابوری (1421ق)، الصحیح، بیروت، دارإحیاءالتراث العربی.
53. ملطی عسقلانی، ابوالحسین محمدبن احمدشافعی (1413ق)، التنبیه والرد علی اهل الاهواء والبدع، قاهره، مکتبه المدبولی.
54. قاضی نعمان، نعمان بن محمد مغربی (1970م)، الارجوزه المختاره، مونترال، مهعدالدراسات الاسلامیه.
55. مفید، محمدبن نعمان (1410ق)، المقنعه، قم، جامعه مدرسین.
56. ................................ (1430ق)، الاختصاص، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
57. مکارم شیرازی، ناصر (1375ش)، پیام امام امیرالمومنین علیه السلام (شرح نهج البلاغه)، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
58. مطهری، مرتضی (1386ش)، امامت و رهبری، تهران، انتشارات صدرا.
59. میلانی، سیدعلی حسینی (1386ش)، مظلومیت برترین بانو، قم، مرکز حقائق اسلامی.