زیادات کامل الزیارات و مسألۀ انتساب اثر به ابن قولویه
محورهای موضوعی : تاریخ حدیث
کلید واژه: محمد باقر بهبودی, نقد متن, حسین بن احمد بوشنجی, توثیقات عامه,
چکیده مقاله :
گزارشها حکایت از آن دارند که ابن قولویه (د 367ق)، عالم شیعی بغدادی اثری با عنوان کامل الزیارات مشتمل بر روایات مرتبط با فضیلت و آداب زیارت امامان شیعه (ع) تألیف کرده است. موضوع این مطالعه نقد متن نسخۀ مشهور همین اثر و معرفی نویسندۀ واقعی آن است. می‌خواهیم در آن فرضیه‌ای را بیازماییم که نخستین بار محمد باقر بهبودی ـــ حدیث پژوه معاصر ـــ ارائه کرده، و بر پایۀ آن، مؤلف کامل الزیارات را عالمی شیعی از نسل شاگردان ابن قولویه با نام حسین بن احمد بن مغیرۀ بوشنجی شناسانده است؛ محدثی که از نظر عالمان رجال شیعه ضعیف و سست مذهب، و روایات او نیز مردود است. بر پایۀ دیدگاه بهبودی، بوشنجی کامل الزیارات را با اصل قرار دادن اثر ابن قولویه و افزودن روایاتی چند بدان پدید آورده است. برای آزمون این فرضیه، نخست استدلالها و شواهد بهبودی را بازمی‌شناسیم، آن گاه خواهیم کوشید با مرور کامل الزیارات شواهدی از درون خود متن بر این مدعا بیابیم.