بررسی و تبیین نقش مکتب تفسیری آندلس در مغرب میانه از ابتدای قرن هفتم تا پایان قرن نهم هجری

مجتبی قربانیان قهفرخی ¹ ( استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم اصفهان- ایران )
مصطفی شریفی اذرخوارانی ² ( کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشگاه علوم و معارف قرآن اصفهان- ایران )

تاریخ ارسال : 1402/09/24 تاریخ تایید : 1402/11/03

کلید واژه: اندلس, جنبش تفسیر, مغرب میانه, تلمسان, بجایه,

چکیده مقاله :

مهاجرت بزرگان آندلس به مغرب‌میانه از ابتدای قرن هفتم هجری و استقرار آنان در دو منطقه تلمسان و بجایه و استقبال پادشاهان مناطق مذکور از ایشان، چهره‌ی متفاوتی از تفسیر در این منطقه بوجود آورد و در شکوفایی علمی این مکتب تفسیری و مفسران آن نقش موثری ایفا کرد. اهل مغرب با تعلیم و تقلید از آندلسیان، تفسیر را از روشی که محدود به بیان معانی آیات با روایات بود به موضوعاتی از احکام، قرائات، لطائف و اشارات توسعه بخشیدند. همچنین بزرگان آندلس به ترویج روش‌های خاص خود در تعلیم و حتی گسترش خط خود در مغرب‌میانه همت گماردند. بزرگان الجزائر نیز، ضمن مشارکت با اعلام آندلس درخشش قابل توجهی داشتند. این مشارکت‌ها شکل‌های متنوعی مانند نقل مشهورترین آثار تفسیری اندلسی و نیز شرح و تدریس آن‌ها دارد. از این رو طلاب مغرب میانه، از تألیفات اندلسیان آگاه شده و به این مکتب تفسیر متصل شدند. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام خواهد شد و نویسنده سعی دارد ضمن بررسی مهمترین اعلام تفسیری آندلس در مغرب‌میانه و نیز معرفی تالیفات ایشان به بررسی میزان تاثیر دیدگاه‌های اندیشمندان آندلسی در مغرب میانه در موضوع تفسیر بپردازد و آثار و نتایج این تاثیر را تبیین نماید. از رهگذر این پژوهش روشن گردید مهمترین عرصه‌های تاثیرگذاری عبارت از مباحث بلاغی، علم قرائات، مباحث فقهی و مباحث عرفانی است که نتیجه آن تقویت مکتب تفسیری مغرب‌میانه می-باشد.

چکیده انگلیسی :

The migration of Andalusia's elders to the Middle Maghreb's from beginning of seventh century and their establishment in areas Tlemsan and Bejaieh, welcoming the kings these areas, created a different figure of interpretation, in the scientific prosperity of this interpretive school and its commentators. The wall played an effective role. By teaching the Andalusians, the Maghreb expanded the interpretation of way that was limited to the meanings of verses with traditions to topics of sentences, subordinates, and gestures. Andalusian also sought to promote their specific methods in teaching in the MiddleMaghreb's. Algerian elders participated in a significant brilliance with the announcement of Andalus. These partnerships have a variety of forms such as the most famous Andalusian interpretive works, as well as their teaching. Therefore, the MiddleMaghreb's scholars were easily aware of Andalusian interpretive writings and thus connected to school of commentary. This research will be conducted by library and analytical method, and the will try to examine the most important interpretation of Andalusian interpretation in the MiddleMaghreb and to introduce their compilations to examine the impact of Andalusian scholars' views in the MiddleMaghreb on the subject of interpretation and the effects and results of Explain this effect. it became clear that the most important areas of influence are rhetorical topics, science science, jurisprudential and mystical topics, the result of which reinforces the Middle‌Maghreb's interpretive school.