اثربخشی بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری بر حافظۀ فعال و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص

محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

رعنا قریب ¹ (کارشناسی ارشد گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
میرعبدالحسن عسکری رانکوه ² (استادیار، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
فاطمه ربیع پور ³ (مدرس گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
بهمن اکبری ⁴ (استاد گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/11/21 تاریخ پذیرش : 1401/12/21 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: حافظۀ فعال, انعطاف‌پذیری شناختی, اختلال یادگیری خاص, بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری بر حافظۀ فعال و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان دختر 7 تا 11 سال دارای اختلال یادگیری خاص مراجعه‌کننده به مرکز اختلالات یادگیری شهرستان رشت در سال 97 به تعداد 540 نفر بودند که از این بین 24 نفر واجدشرایط به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به‌‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) تخصیص یافتند. سپس دو مقیاس حافظۀ فعال هوش وکسلر کودکان (WMRS) و انعطاف‌پذیری شناختی کارت‌های ویسکانسین (WCST) در قالب پیش‌آزمون در مورد آن‌ها اجرا و گروه آزمایش 10 جلسه یک ساعته و هفته‌ای دو بار مورد مداخله بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری قرار گرفت؛ سپس پس‌آزمون اجرا شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیری در نرم‌افزار SPSS20مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری بر بهبود حافظۀ فعال و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص اثربخش است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت جهت بهبود حافظۀ فعال و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص می‌توان از روش مداخله بازی‌درمانی شناختی‌رفتاری به‌عنوان یک رویکرد مکمل استفاده نمود.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to determine the effectiveness of Cognitive-behavioral play therapy (CBPT) on improving work memory (WM) and cognitive flexibility (CF) in children with Specific Learning Disorder (SLD). The research method was semi-experimental with a pretest-posttest design with a control group. The statistical population of this study included all children (540 people) with SLD referred to the Center for SLD in Rasht in 2018, from among which 24 people were selected by available sampling and randomly replaced in experimental group (12 people) and control (12 people). Then Working Memory Rating Scale (WMRS) and Wisconsin Card Sorting Test (WCST) in the form of pre-test and post-test were performed on them. Experimental group participants received 10 sessions of 1 hour and twice a week Cognitive-behavioral play therapy (CBPT) program; While in the control group there was no intervention. Data were analyzed using analysis of covariance in SPSS22 software. The results showed that CBPT is effective on improving WM and CF in children with SLD. Based on this, it can be concluded that CBPT intervention method, as a complementary approach, to improve WM and CF of children with SLD, can be used.