اثربخشی بسته آموزشی مهارتهای استدلال و تفکر یانگ بر بی‌ثباتی خلق و خو و ادراک شایستگی اجتماعی در کودکان دارای اختلال نقص توجه- بیش فعالی
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
میعاد سیفی پور
1
(دانشجوی دکتری گروه روانشناسی تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.)
ایلناز سجادیان
2
(دانشیار گروه روانشناسی بالینی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.)
محمد علی نادی
3
(استاد گروه علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.)
کلید واژه: استدلال و تفکر, بی‌ثباتی خلق و خو, ادراک شایستگی اجتماعی, نقص توجه-بیش فعالی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزشی مهارتهای استدلال و تفکر یانگ بر بی‌ثباتی خلق و خو و ادراک شایستگی اجتماعی در کودکان دارای اختلال نقص توجه- بیش فعالی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کودکان 8 تا 12 سال دارای علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی بودندکه در پاییز 1400 به مراکز تخصصی کاردرمانی شهر اصفهان مراجعه کرده بودند. از میان آن‌ها 30 کودک به شیوه هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره (آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل چک لیست تنظیم هیجان (شیلدز و کیکتی، 1998) و مقیاس شایستگی اجتماعی (پرندین، 1385) بود. گروه آزمایش طی 8 جلسه 60 دقیقه‌ای تحت آموزش مهارتهای استدلال و تفکر یانگ قرار گرفتند و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های تکراری تحلیل شد. نتایج حاکی از تأثیر معنادار و باثبات بسته‌‌ی مهارت های تفکر و استدلال یانگ بر بی‌ثباتی خلق و خو و ادراک شایستگی اجتماعی بود (001/0>p). بنابراین می‌توان برای کاهش بی‌ثباتی خلق و خو و بهبود شایستگی اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی از بسته آموزشی مهارتهای تفکر و استدلال یانگ استفاده نمود.
The present study investigated the effectiveness of of training packages of Yang's reasoning on mood instability and perception of social competence in children with attention deficit hyperactivity disorder. The research method was semi-experimental with a pre-test, post-test and follow-up plan with a control group. The statistical population of the research was children aged 8 to 12 years with symptoms of attention deficit hyperactivity disorder who had referred to specialized occupational therapy centers in Isfahan city in the fall of 1400. Among them, 30 children were selected in a purposeful way and randomly placed in two groups of 15 people (experimental and control).The research tools included Shields & Cicchetti's emotion regulation checklist (1998) and Parandin's social competence scale (2015). The experimental group was trained in Yang's reasoning and thinking skills during 8 sessions of 60 minutes, and the control group did not receive any intervention. Data were analyzed using repeated measures analysis of variance. The results indicated a significant and stable effect of Yang's reasoning and thinking skills package on mood instability and social competence perception (p<0.001). Therefore, Yang's reasoning and thinking skills package can be used to reduce mood instability and improve the social competence of children with attention deficit hyperactivity disorder.
اسمعیلی، رسول، استکی، مهناز، شهریاری احمدی، منصوره. (1401). بررسی و مقایسه اثر بخشی بسته توانبخشی شناختی پریسا و پارس در بهبود حافظه فعال و نگهداری توجه در کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 17(67)، 13-23.
اسمعیلی، رسول، استکی، مهناز، شهریاری احمدی، منصوره. (1401). مقایسه اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی پارس و پریسا بر کنترل بازداری دانش‌آموزان دارای نقص‌توجه/بیش‌فعالی. مطالعات روانشناختی، 18(3)، 119-132.
پرندین، ش. (۱۳۸۵). ساخت پرسشنامه کفایت اجتماعی و هنجاریابی آن در نوجوانان شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد. روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
تیکدری فروغ، کامیابی میترا، تجربه کار مهشید، سلطانی امان الله. (1402). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر بهبود مهارتهای اجتماعی و پردازش هیجانی در کودکان با اختلال کمبود توجه/ بیش فعالی. مجله پرستاری کودکان. ۱۰ (۲) :۴۷-۵۶.
جمالی، سیده خدیجه، کافی، سید موسی، ابوالقاسمی، عباس، اکبری، بهمن. (1402). مقایسه اثربخشی آموزش تئوری انتخاب و فلسفه کندوکاو بر کفایت اجتماعی و جهت‌گیری هدف کودکان کار. جامعه شناسی آموزش و پرورش، 9(2)، 37-48.
حاجی آقانژاد، یاسر و بنده خدا، محمدعلی و بنده خدا، پریسا (1401). مروری بر تاثیر اختلال نقص توجه/بیش فعالی بر یادگیری کودکان،ششمین کنفرانس بین المللی مطالعات جهانی در علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره،تهران.
رسولی، مهدی، رضایی، سعید، نیکخو، فاطمه، شریفی درآمدی، پرویز. (1402). بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه‌یار بر مؤلفه‌های حافظة فعال دانش‌آموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی. روانشناسی افراد استثنایی، 13(51)،25-48.
رمضان نیا، زهرا، نجاتی، وحید. (1396). اثربخشی توانبخشی- شناختی بسته پارس بر کنترل مهاری و تصمیم گیری پرخطر کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی. دوماهنامه علمی - پژوهشی طب توانبخشی، 6(4)، 219-230.
سادوک، بنجامین.، سادوک، ویرجینیا.، روئیز، پدرو. (۲۰۱۵). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک. ترجمه مهدی گنجی(۱400).تهران: نشر ساوالان.
سیدمحمدی، حمیدرضا، احتشام زاده، پروین، حافظی، فریبا، پاشا، رضا، و مکوندی، بهنام. (1399). اثربخشی توانبخشی شناختی در مقایسه با توانبخشی شناختی پس از دارو درمانی بر کارکردهای اجرایی مغز کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 22(1 (پی در پی 73) )، 7-16.
سیفی پور، میعاد، سجادیان، ایلناز، نادی، محمدعلی. (1402). اثربخشی آموزش مهارت های تفکر و استدلال یانگ بر توجه انتخابی، تکانشگری و علائم کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی. نشریه پرستاری کودکان و نوزادان، 10(1)، 1-12.
عاشوری، محمد. (1398). تاثیر برنامه توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه بر کارکردهای اجرایی و تنظیم شناختی هیجان دانش‌آموزان با آسیب شنوایی. روانشناسی افراد استثنایی، 9(34)، 197-217.
فرحزادی، نیکو، قربان شیرودی، شهره، خلعتبری، جواد, زربخش, محمدرضا. (1402). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان دارای خودکنترلی ضعیف. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 14(2)، 15-161.
کشاورز ولیان، نرگس، حسن زاده، سعید، کاشانی وحید، لیلا،, اساسه، مریم. (1401). اثربخشی آموزش مهارتهای ذهن‌آگاهی کودک‌محور بر خودکنترلی و شایستگی اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه و فزون‌کنشی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 17(68)، 225-234.
کمرزرین حمید، مردوخی محمد سعید، کریمی روح اله. (1397). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر ارتقای توجه انتخابی و عملکردهای اجرایی دانش آموزان مبتلا به اختلال نقص‌توجه و بیش‌فعالی. فصلنامه كودكان استثنايي. ۱۸ (۳) :۷۷-۹۰.
مایلی میترا، ابوالمعالی الحسینی خدیجه، نوکنی مصطفی، طالع پسند سیاوش. (1399). اثربخشی بازتوانی شناختی با استفاده از رایانه بر دشواری‌های تنظیم هیجانی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی کمبود توجه. فصلنامه طب مکمل.۱۰ (۳) :۲۳۰-۲۴۳.
محمودی، مریم، برجعلی، احمد، علی زاده، حمید، غباری بناب، باقر، اختیاری، حامد، و اکبری زردخانه، سعید. (1395). تنظیم هیجان در کودکان با اختلال یادگیری و کودکان عادی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13 )، 69-84.
یانگ، سوزان،. برمهام، جسیکا. (2011). درمان شناختی رفتاری بیش فعالی در بزرگسالان. ترجمه فروغ حسن شعبانی و سمانه رضایی(1397). تهران: نصر سائسی.
American Psychiatric Association, A. P., & American Psychiatric Association. (2020). diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5-TR™.
Ansari Nasab, S., Panahi, S., Ghassemi, F., Jafari, S., Rajagopal, K., Ghosh, D., & Perc, M. (2022). Functional neuronal networks reveal emotional processing differences in children with ADHD. Cognitive Neurodynamics, 1-10.
Aronson, E., Wilson, T. D., & Sommers, S. R. (2015). Social Psychology, 9th Edition. Pearson Education.
Asherson, P. (2013). 2952 – Treatment effects on mood instability in adult ADHD. European Psychiatry, 28, 1.
Asherson, P., Rosler, M., McLoughlin, G., Kuntsi, J., & Skirrow, C. (2011). S37-03 - ADHD, methylphenidate and mood instability. European Psychiatry, 26, 2143.
Bonete, S., Osuna, Á., Molinero, C., & García-Font, I. (2021). MAGNITIVE: Effectiveness and Feasibility of a Cognitive Training Program Through Magic Tricks for Children With Attention Deficit and Hyperactivity Disorder. A Second Clinical Trial in Community Settings [Original Research]. Frontiers in Psychology, 12.
Botha, W., & van der Westhuizen, D. (2023). Illness-perception in adolescent attention-deficit/hyperactivity disorder: A qualitative study. The South African journal of psychiatry : SAJP : the journal of the Society of Psychiatrists of South Africa, 29, 2015.
Dan O. (2020). Recognition of emotional facial expressions in adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder. Journal of adolescence, 82, 1–10.
Hertsberg, N., & Zebrowski, P. M. (2016). Self-perceived competence and social acceptance of young children who stutter: Initial findings. Journal of communication disorders, 64, 18-31.
Howard, J., Herold, B., Major, S., Leahy, C., Ramseur, K., Franz, L., ... & Dawson, G. (2023). Associations between executive function and attention abilities and language and social communication skills in young autistic children. Autism, 27(7), 2135-2144.
Huber, L., Plötner, M., & Schmitz, J. (2019). Social competence and psychopathology in early childhood: a systematic review. European child & adolescent psychiatry, 28, 443-459.
Hukkelberg, S., Keles, S., Ogden, T., & Hammerstrøm, K. (2019). The relation between behavioral problems and social competence: A correlational Meta-analysis. BMC psychiatry, 19(1), 1-14.
Kouvava, S., Antonopoulou, K., Kokkinos, C. M., Ralli, A. M., & Maridaki-Kassotaki, K. (2022). Friendship quality, emotion understanding, and emotion regulation of children with and without attention deficit/hyperactivity disorder or specific learning disorder. Emotional & Behavioural Difficulties, 27(1), 3–19.
Leding, J. K. (2019). Adaptive memory: Animacy, threat, and attention in free recall. Memory & Cognition, 47, 383-394.
McDermott, P. A., Watkins, M. W., Rovine, M. J., Rikoon, S. H., Irwin, C. W., Reyes, R., & Chao, J. L. (2019). Emergent growth patterns of early education self-control problems among children from underresourced American families. Early Childhood Research Quarterly, 48, 1-13.
Ptacek, R., Weissenberger, S., Braaten, E., Klicperova-Baker, M., Goetz, M., Raboch, J., ... & Stefano, G. B. (2019). Clinical implications of the perception of time in attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): A review. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research, 25, 3918.
Smith, J. D., Jackson, B. N., & Church, B. A. (2019). Breaking the perceptual-conceptual barrier: Relational matching and working memory. Memory & Cognition, 47, 544-560.
Spender, K., Chen, Y. W. R., Wilkes-Gillan, S., Parsons, L., Cantrill, A., Simon, M., ... & Cordier, R. (2023). The friendships of children and youth with attention-deficit hyperactivity disorder: A systematic review. PloS one, 18(8), e0289539.
Ureche-Angelescu, I. (2024). Investigating the influence of mood bias on reward perception and how this relates to mood instability (Doctoral dissertation, UCL (University College London)).
Wallace, A. L., Wade, N. E., Hatcher, K. F., & Lisdahl, K. M. (2019). Effects of cannabis use and subclinical ADHD symptomology on attention based tasks in adolescents and young adults. Archives of Clinical Neuropsychology, 34(5), 700-705.
Wolters, G., Stapert, S., Brands, I., & Van Heugten, C. (2010). Coping styles in relation to cognitive rehabilitation and quality of life after brain injury. Neuropsychological rehabilitation, 20(4), 587-600.
Wu, Y., Xu, L., Wu, Z., Cao, X., Xue, G., Wang, Y., & Yang, B. (2023). Computer-based multiple component cognitive training in children with ADHD: a pilot study. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 17(1), 9.
Young, S. (2017). Becoming a STAR Detective! Your Detective s Notebook for Finding Clues to how You Feel. Jessica Kingsley publisher.
Young, S., Musco, I., & Byrnes, C. T. (2019). Primordial black hole formation and abundance: contribution from the non-linear relation between the density and curvature perturbation. Journal of Cosmology and Astroparticle Physics, 2019(11), 012-012.