• صفحه اصلی
  • درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای در نوجوانان: مطالعه‌ای در مورد دلبستگی عاطفی

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 140311031197343 بازدید : 64 صفحه: 74 - 92

10.71610/psych.2025.1197343

نوع مقاله: پژوهشی

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای در نوجوانان: مطالعه‌ای در مورد دلبستگی عاطفی

محورهای موضوعی : روانشناسی

سپیده پارسا 1 , پریسا سادات سید موسوی 2 *

1 - کارشناسی ارشد پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 - استادیار پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1404/02/15 تاریخ پذیرش : 1404/04/21 تاریخ انتشار : 1404/06/02

کلید واژه: دلبستگی به والدین, دلبستگی عاطفی, رشد هویت, نوجوانان, هویت رابطه‌ای,

چکیده مقاله :

این مطالعه، روابط بین دلبستگی والدینی، دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای در میان نوجوانان را بررسی می‌کند، با تمرکز بر نقش میانجی‌گری دلبستگی عاطفی و اثر تعدیل‌کنندگی مدت زمان رابطه. با استفاده از نمونه‌ای از نوجوانان دو مدرسه در یک منطقه فرهنگی خاص، این پژوهش بر اهمیت دلبستگی والدینی به‌عنوان بنیادی برای کاوش عاطفی و روابط صمیمانه تأکید دارد. یافته‌های کلیدی نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنی‌داری بین دلبستگی والدینی و عاطفی در هر دو جنس پسر و دختر است، در حالی که ارتباط بین دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای در دختران قابل‌توجه‌تر از پسران است. علاوه بر این، دلبستگی عاطفی به‌عنوان یک میانجی جزئی بین دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای عمل می‌کند، که نشان می‌دهد روابط نوجوانان با همسالان نقش مهمی در شکل‌گیری هویت دارند. همچنین، تحلیل نشان می‌دهد که مدت زمان طولانی‌تر در روابط عاشقانه با سطوح بالاتر دلبستگی عاطفی و تعهد ارتباط دارد. با این حال، این مطالعه به چندین محدودیت، از جمله تمرکز بر نوجوانانی با والدین زنده، همگنی فرهنگی و احتمالات سوگیری در داده‌های خودگزارش‌شده اذعان دارد. یافته‌ها اهمیت روابط والدین و همسالان را در شکل‌دهی به رشد هویت نوجوانان تأکید می‌کنند.

چکیده انگلیسی:

This study explores the relationships between parental attachment, emotional attachment, and relational identity among adolescents, with a focus on the mediating role of emotional attachment and the moderating effect of relationship duration. A sample of adolescents from two schools in a specific cultural region highlights the significance of parental attachment as a foundation that enables emotional exploration and the formation of intimate relationships. Key findings reveal a significant positive relationship between parental attachment and emotional attachment in both male and female adolescents, while the link between emotional attachment and relational identity is notably stronger for females. Additionally, emotional attachment is shown to be a partial mediator between parental attachment and relational identity, underscoring the role of peer relationships in identity development. The analysis also indicates that longer durations in romantic relationships are linked to higher levels of emotional attachment and commitment, suggesting that relationship duration moderates these dynamics. Nevertheless, the study acknowledges limitations, such as focusing exclusively on adolescents with living parents, cultural homogeneity, and potential bias in self-reported data. Overall, the findings stress the importance of parental and peer relationships in shaping adolescent identity development and encourage future research on sibling attachment, early adulthood comparisons, and the impact of emotional perfectionism on attachment styles.

منابع و مأخذ:

Ávila, M., Cabral, J., & Matos, P. M. (2011). Identity in university students: The role of parental and romantic
attachment☆. Journal of Adolescence, 35(1), 133–142. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2011.05.002 Büşra Bıyık. (2020, February). The relationship between the attachment styles of the adults with and without depression and the parenting attitudes of their parents. The European Research Journal. https://www.academia.edu/67797749/The_relationship_between_the_attachment_styles_of_the_adults_with_and_with
out_depression_and_the_parenting_attitudes_of_their_parents Crabtree, T. (n.d.). Friendship Intimacy, Identity Development, and Romantic Friendship Intimacy, Identity Development, and Romantic Attachment among Emerging Adults Attachment among Emerging Adults.
https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1985&context=honorstheses Choi, H. J., Cooke, J. E., Madigan, S., & Temple, J. R. (2022). The Impact of Parent-Child Closeness and Romantic Attachment on Dating Violence Perpetration in Adolescence. Journal of Interpersonal Violence, 37(23-24), NP22300–NP22328. https://doi.org/10.1177/08862605211072160
Cor Meesters. (2008). Correlates of Self-reported Attachment (In)security in Children: The Role of Parental Romantic Attachment Status and Rearing Behaviors. Journal of Child and Family Studies. https://www.academia.edu/20933005/Correlates_of_Self_reported_Attachment_In_security_in_Children_The_Role_of_P
arental_Romantic_Attachment_Status_and_Rearing_Behaviors Crocetti, E. (2014). Iranian Validation of the Identity Style Inventory. April 2010. https://doi.org/10.1080/15305050903534696
Crocetti, E., Benish-Weisman, M., & McDonald, K. L. (2020). Validation of the Arabic and Hebrew versions of the Utrecht-Management of Identity Commitments Scale (U-MICS). Journal of Adolescence, 79(December 2018), 11–15. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2019.12.006
Crocetti, E., Beyers, W., & Çok, F. (2016). Shedding light on the dark side of identity: Introduction to the special issue. Journal of Adolescence, 47, 104–108. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.01.002 Crocetti, E., Cieciuch, J., Gao, C. H., Klimstra, T., Lin, C. L., Matos, P. M., Morsünbül, Ü., Negru, O., Sugimura, K., Zimmermann, G., & Meeus, W. (2015). National and Gender Measurement Invariance of the Utrecht-Management of Identity Commitments Scale (U-MICS): A 10-Nation Study With University Students. Assessment, 22(6), 753–768. https://doi.org/10.1177/1073191115584969
Delgado, E., Serna, C., Martínez, I., & Cruise, E. (2022). Parental Attachment and Peer Relationships in Adolescence: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1064. https://doi.org/10.3390/ijerph19031064
Dijkstra, T. K., & Henseler, J. (2015). Consistent Partial Least Squares Path Modeling. MIS Quarterly, 39(2), 297–316.
https://www.jstor.org/stable/26628355 Doyle, A. (2009). Attachment Style With Mother, Father, Best Friend, and Romantic Partner During Adolescence. Journal of Research on Adolescence. https://www.academia.edu/12638700/Attachment_Style_With_Mother_Father_Best_Friend_and_Romantic_Partner_Dur
ing_Adolescence Feeney, B. C., & van Vleet, M. (2010). Growing through attachment: The interplay of attachment and exploration in
adulthood. Journal of Social and Personal Relationships, 27(2), 226–234. https://doi.org/10.1177/0265407509360903 Feeney, J. A., & Feeney, J. A. (2014). Transfer of Attachment from Parents to Romantic Partners : Effects of Individual and Relationship Variables Transfer of Attachment from Parents to Romantic Partners : Effects of Individual and Relationship Variables. 9400. https://doi.org/10.5172/jfs.327.10.2.220
Freeman, H., Simons, J., & Benson, N. F. (2023). Romantic Duration, Relationship Quality, and Attachment Insecurity among Dating Couples. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(1), 856–856. https://doi.org/10.3390/ijerph20010856
Johnson, E. A., & Nozick, K. J. (2011). Personality, adjustment, and identity style influences on stability in identity and self-concept during the transition to university. Identity, 11(1), 25–46. https://doi.org/10.1080/15283488.2011.540737
Johnson, H. D. (2012). Relationship duration moderation of identity status differences in emerging adults’ same-sex friendship intimacy. Journal of Adolescence, 35(6), 1515–1525. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2012.07.001
Lessard, I. (2020). Couple Adaptation to the Birth of a Child: The Roles of Attachment and Perfectionism. Journal of Marital and Family Therapy. https://www.academia.edu/95734776/Couple_Adaptation_to_the_Birth_of_a_Child_The_Roles_of_Attachment_and_Per
fectionism Kerpelman, J. L., Pittman, J. F., Saint-Eloi Cadely, H., Tuggle, F. J., Harrell-Levy, M. K., & Adler-Baeder, F. M. (2012b). Identity and intimacy during adolescence: Connections among identity styles, romantic attachment and identity
commitment. Journal of Adolescence, 35(6), 1427–1439. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2012.03.008 Matos, M. (2024). The Father/Mother Attachment Questionnaire (FMAQ): Factor structure invariance across Portuguese and German adolescents. Academia.edu. https://www.academia.edu/21995078/The_Father_Mother_Attachment_Questionnaire_FMAQ_Factor_structure_invaria
nce_across_Portuguese_and_German_adolescents Montgomery, M. J. (2005). Psychosocial intimacy and identity: From early adolescence to emerging adulthood. Journal
of Adolescent Research, 20(3), 346–374. https://doi.org/10.1177/0743558404273118 McElwain, A. D., Kerpelman, J. L., & Pittman, J. F. (2015). The role of romantic attachment security and dating identity exploration in understanding adolescents’ sexual attitudes and cumulative sexual risk‐taking. Journal of Adolescence,
39(1), 70–81. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2014.12.005
Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998-2021). Mplus user’s guide (8th ed.). Muthén & Muthén. Kooiman, C. G., Klaassens, E. R., Heloma, van, & Kamperman, A. M. (2012). Psychometrics and Validity of the Dutch Experiences in Close Relationships–Revised (ECR–r) in an Outpatient Mental Health Sample. Journal of Personality Assessment, 95(2), 217–224. https://doi.org/10.1080/00223891.2012.740540
Ratner, K. (2013). The role of parenting and attachment in identity style The role of parenting and attachment in identity style development development. https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2453&context=honorstheses1990-2015
Ratner, K. (2014). The Role of Parenting and Attachment in Identity Style The Role of Parenting and Attachment in Identity Style Development Development. UCF Undergraduate Research Journal, 7(1). https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1054&context=urj
Sigamani Panneer, Acharya, S. S., & Nagarajan Sivakami. (2019). Health, Safety and Well-Being of Workers in the Informal Sector in India. Springer. https://www.researchgate.net/publication/330578304_Perceived_parental_attachment_and_identity_processing_style_among_adolescents
Suresh, V. N. (2024). The Impact of Early Parental Attachment on Adult Romantic Relationships: A Psychological Perspective. Journal of Personality and Social Psychology. https://www.academia.edu/125790548/The_Impact_of_Early_Parental_Attachment_on_Adult_Romantic_Relationships_
A_Psychological_Perspective Sibel Akmehmet Şekerler. (2021). Attachment Patterns, Mourning Reactions, and Dysfunctional Romantic Relationship Beliefs among Young Adults with and without Early Parental Loss. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi.
https://doi.org/104086273/93269654/s200_sibel Umemura, T., Lacinová, L., Kotrčová, K., & Fraley, R. C. (2018). Similarities and differences regarding changes in attachment preferences and attachment styles in relation to romantic relationship length: longitudinal and concurrent analyses. Attachment and Human Development, 20(2), 135–159.
https://doi.org/10.1080/14616734.2017.1383488
متن کامل:


 

Journal of Psycho Res and Edu Studies

    Volume 3, Issue 2- Summer 2025 - Pages 74-92                               

doi:org  10.71610/psych.2025.1197343

 

 

Understanding the Links Between Parental Attachment and Relational Identity in Adolescents: A Study on Emotional Attachment

 

Sepideh Parsa 1, Parisa Sadat Seyed Mousavi 2*

 

1-Graduate of the Family Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

2-Assistant Professor, Family Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

OPEN ACCESS

Research Article

 

*Correspondence: Parisa Sadat Seyed Mousavi *

p-mousavi@sbu.ac.ir

 

Received: May 5, 2025

Accepted: July 12, 2025

Published: Summer 2025

Citation: Parsa, S, Seyed Mousavi, Ps. (2025). Understanding the Links Between Parental Attachment and Relational Identity in Adolescents: A Study on Emotional Attachment. Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(2): 74-92.

 

doi:org  10.71610/psych.2025.1197343

Abstract

This study examines the intricate relationships among parental attachment, emotional attachment, and relational identity in adolescents. Utilizing a sample of 240 high school students aged 15 to 18 from Arak, Iran, the research highlights the mediating role of emotional attachment and the moderating effect of relationship duration. Notably, the findings indicate a significant positive correlation between parental attachment and emotional attachment across genders, with a pronounced association between emotional attachment and relational identity among females. Furthermore, emotional attachment is shown to partially mediate the relationship between parental attachment and relational identity. The results suggest that longer relationship durations contribute to increased emotional attachment and commitment, underscoring the critical influence of both parental and peer relationships on adolescent identity development.

Key words: Parental Attachment, Romantic Attachment, Identity Development, Adolescents, Relational Identity.

 

 

 

 

 

 

 

 

Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(2): 74-92, Summer 2025                                    75

Extended Abstract

Introduction

Adolescent development is critically influenced by attachment relationships, particularly with parents and peers. Parent-child interactions naturally become less frequent and more conflictual during adolescence, yet the quality of these relationships remains crucial. Tensions in these relationships can negatively impact social and emotional development, potentially creating difficulties in future relationships. Previous research has demonstrated that paternal attachment style is a significant predictor of a child's attachment style, with insecure paternal attachment linked to insecure child attachment. The father's attachment style plays the most important role in determining the child's attachment style. These dynamics suggest a complex interplay between parental attachment, emotional exploration, and identity formation. The study hypothesizes that parental attachment significantly influences emotional attachment and relational identity, with relationship duration moderating these connections.

 

Methodology

The research employed a post-positivist paradigm with a systematic, step-by-step approach using a quantitative and deductive methodology. The target population was high school students in Arak, Iran. Sample selection utilized non-random, convenience sampling. Using the sample power software, with a 95% statistical power and alpha level of 0.05, the sample size was determined to be 262 participants. Ultimately, 284 questionnaires were distributed online to individuals aged 15-18, with 240 valid responses retained for analysis. Data collection occurred through two online messaging platforms, with raw data entry and processing completed in SSPSS27. Confirmatory factor analysis and structural equation modeling (CB-SEM) using Mplus8.3 were employed for data analysis.

Discussion and Results

The study examined the relationships between parental attachment, emotional attachment, and relational identity in adolescents, finding that emotional attachment partially mediates the relationship between parental attachment and relational identity, with notable gender differences. For females, significant correlations were observed: parental attachment positively influenced emotional attachment (β=0.353, p=0.000), which, in turn, was linked to relational identity (β=0.422, p=0.000). However, for males, emotional attachment and relational identity did not show a significant relationship. Additionally, the duration of romantic relationships positively influenced emotional attachment (β=0.366, p=0.01). Overall, the model accounted for 32.9% of the variance in emotional attachment and 31.8% in relational identity, indicating a moderate explanatory capacity for these relationships. The findings underscore the critical role of parental attachment in adolescent emotional and relational development. Emotional attachment emerged as a significant mediator between parental attachment and relational identity, with notable gender differences. Longer relationship durations correlated with increased emotional commitment. The study highlights the complex dynamics of attachment formation during adolescence, emphasizing the need for supportive, stable parent-child relationships. Limitations include cultural homogeneity, self-reported data, and focus on adolescents with living parents. Future research should explore sibling attachments, early adulthood comparisons, and emotional perfectionism's impact on attachment styles.

 

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری

سال سوم، شماره دوم، تابستان 1404- صفحات 74-92

 

 

 

doi:org  10.71610/psych.2025.1197343

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای در نوجوانان:

 مطالعه‌ای در مورد دلبستگی عاطفی

سپیده پارسا 1، پریساسادات سیدموسوی2*

1- کارشناسی ارشد پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2- استادیار پژوهشکده خانواده، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

 

 

 

 

 

 

 

دسترسي آزاد

مقاله علمي پژوهشي

نويسنده مسئول*: پریساسادات سیدموسوی

p-mousavi@sbu.ac.ir

 

تاريخ دريافت: 15/02/1404

تاريخ پذيرش: 21/04/1404

تاريخ انتشار: تابستان 1404

استناد: پارسا، سپیده،  سیدموسوی، پریساسادات. (1404). درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای در نوجوانان: مطالعه‌ای در مورد دلبستگی عاطفی. فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2): 74-92.

doi:org  10.71610/psych.2025.1197343

 

 

 

چکیده

این مطالعه، روابط بین دلبستگی والدینی، دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای در میان نوجوانان را بررسی می‌کند، با تمرکز بر نقش میانجی‌گری دلبستگی عاطفی و اثر تعدیل‌کنندگی مدت زمان رابطه. با استفاده از نمونه‌ای از نوجوانان دو مدرسه در یک منطقه فرهنگی خاص، این پژوهش بر اهمیت دلبستگی والدینی به‌عنوان بنیادی برای کاوش عاطفی و روابط صمیمانه تأکید دارد. یافته‌های اصلی نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنی‌داری بین دلبستگی والدینی و عاطفی در هر دو جنس پسر و دختر است، در حالی که ارتباط بین دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای در دختران قابل‌توجه‌تر از پسران است. علاوه بر این، دلبستگی عاطفی به‌عنوان یک میانجی جزئی بین دلبستگی والدینی و هویت رابطه‌ای عمل می‌کند، که نشان می‌دهد روابط نوجوانان با همسالان نقش مهمی در شکل‌گیری هویت دارند. همچنین، تحلیل نشان می‌دهد که مدت زمان طولانی‌تر در روابط عاشقانه با سطوح بالاتر دلبستگی عاطفی و تعهد ارتباط دارد. با این حال، این مطالعه به چندین محدودیت، از جمله تمرکز بر نوجوانانی با والدین زنده، همگنی فرهنگی و احتمالات سوگیری در داده‌های خودگزارش‌شده اذعان دارد. یافته‌ها اهمیت روابط والدین و همسالان را در شکل‌دهی به رشد هویت نوجوانان تأکید می‌کنند.

واژگان کلیدی: دلبستگی به والدین، دلبستگی عاطفی، رشد هویت، نوجوانان، هویت رابطه‌ای.

 

 

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی -------------------- سیدموسوی            77      

مقدمه

شکل‌گیری هویت یک وظیفه مهم رشد در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی است که شامل فرآیندهای کاوش و تعهد به جنبه‌های مختلف خود می‌شود دستیابی به درک جامع از مکانیزم‌های زیربنایی تعهدات هویتی برای روشن کردن چگونگی پیمایش افراد در هویت‌های شخصی و روابطشان ضروری است (مک‌الوین،.کرپلمن و پیتمن 1،2015). دلبستگی ایمن والدین برای رشد سالم هویت نوجوانان اساسی است. زمانی که نوجوانان پیوندهای قوی و ایمنی با والدین خود دارند، معمولاً اعتماد به نفس بیشتری در کاوش گزینه‌های مختلف هویتی و تعهد به انتخاب‌های خاص نشان می‌دهند. این پایه ایمن به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به طور معناداری با گزینه‌های مختلف زندگی درگیر شوند و به مسیرهایی که آینده آن‌ها را شکل می‌دهد، متعهد شوند (دلگادو، سرنا، مارتینز و کروز2،2022).

اصولاً در دوران گذار افراد به بزرگسالی جوان، روابط عاشقانه تأثیر فزاینده‌ای در شکل‌گیری هویت آن‌ها دارند. این دوره با کاوش و تعهد در حوزه‌های مختلف زندگی مشخص می‌شود و دلبستگی‌های عاشقانه نقش مهمی در این مرحله از رشد ایفا می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که سبک‌های دلبستگی عاشقانه تأثیر قابل‌توجهی بر شکل‌گیری هویت و توانایی ایجاد و حفظ تعهدات دارند (آویلا، کابرال و ماتوس3 2012, لسرد4، ۲۰۲۰).

دلبستگی‌های عاطفی یا عاشقانۀ امن با اعتماد، نزدیکی عاطفی و تعادل سالم بین استقلال و صمیمیت مشخص می‌شوند. جوانانی که سبک دلبستگی امن دارند، اغلب تجربه رشد هویتی مثبت‌تری دارند. آن‌ها بهتر می‌توانند جنبه‌های مختلف خود را کشف کنند و به اهداف و ارزش‌های شخصی متعهد شوند. امنیتی که روابط عاشقانه حمایتی فراهم می‌کنند، امکان خودکاوی را بدون ترس از طرد یا ترک شدن فراهم می‌سازد و تعهدات هویتی قوی‌تری را تقویت می‌کند.در مقابل، سبک‌های دلبستگی ناامن—مانند دلبستگی اضطرابی یا اجتنابی—می‌توانند چالش‌هایی برای شکل‌گیری هویت ایجاد کنند. افرادی که دلبستگی اضطرابی دارند ممکن است با ترس از ترک شدن دست‌وپنجه نرم کنند، که این امر به وابستگی و دشواری در ابراز فردیت منجر می‌شود. کسانی که دلبستگی اجتنابی دارند ممکن است از نظر عاطفی فاصله بگیرند، که این امر مانع از ایجاد ارتباطات عمیقی می‌شود که برای خودشناسی ضروری است. این ناامنی‌ها می‌توانند به هویت‌های پراکنده یا توسعه‌نیافته منجر شوند، زیرا ترس از آسیب‌پذیری در فرآیند کاوش لازم برای تثبیت هویت اختلال ایجاد می‌کند (رتنر5،2014; فریمن ، سیمونز و بنسون،6۲۰۲۳، کربتری7،2021).

تعامل بین تعهدات هویتی، دلبستگی والدینی و دلبستگی عاشقانه شبکه‌ای پیچیده را تشکیل می‌دهد که بر سلامت روانی و روابط تأثیر می‌گذارد.تحقیقات پیشین نشان می‌دهند که دلبستگی‌های والدینی ایمن تعهدات هویتی قوی را تقویت می‌کنند که به نوبه خود دلبستگی‌های عاشقانه ایمن را ترویج می‌دهند (سورش8، 2024) در مقابل، دلبستگی‌های والدینی ناایمن ممکن است

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    78

به تعهدات هویتی ضعیف‌تر و توسعه سبک‌های دلبستگی عاشقانه ناسازگار منجر شوند (سیبل9، 2021). با این حال، هنوز شکاف‌هایی در درک چگونگی تعامل این متغیرها در جمعیت‌ها و زمینه‌های فرهنگی مختلف وجود دارد.

img0 از طرفی تحقیقات نشان می‌دهد که ماهیت روابط خانوادگی اولیه به طور قابل توجهی بر توسعه روابط عاطفی تأثیر می‌گذارد. مطالعات روانشناختی ارتباطی بین کیفیت تعاملات والد-فرزندی در دوران نوجوانی و الگوهای بعدی روابط عاطفی نشان داده‌اند. به طور خاص، نوجوانانی که روابط ناامن یا منفی با والدین خود دارند، احتمال بیشتری دارد که در روابط عاطفی آینده خود با چالش مواجه شوند. دلبستگی اجتنابی همبستگی منفی قوی‌تری با کیفیت‌های مثبت رابطه در مقایسه با دلبستگی اضطرابی دارد، به‌ویژه در زمینه‌های رضایت کلی و ارتباط، دلبستگی اضطرابی ارتباط قوی‌تری با افزایش تعارضات کلی در روابط عاشقانه دارد که بازتابی از راهبرد فعال‌سازی دلبستگی آن است و جنسیت تأثیر تعدیل‌کننده اندکی بر رابطه بین سبک‌های دلبستگی و کیفیت رابطه دارد. زنان ممکن است به دلیل ابراز عاطفی و تمایل به نشخوار فکری، تحت تأثیر منفی دلبستگی ناایمن قرار گیرند، با این حال آنها ممکن است مهارت‌های عاطفی و ارتباطی بهتری داشته باشند که بتواند این اثرات را تعدیل کند.. نتایج نشان می‌دهد که اضطراب همبستگی مثبتی با شاخص‌های عاطفی منفی تعارض عمومی و تعامل مخرب دارد، در حالی که اجتناب همبستگی مشابهی با شاخص‌های عاطفی منفی و تعامل مخرب نشان می‌دهد، اما ارتباط ضعیف‌تری با تعارض عمومی دارد. (بوشرا بويوك10، ۲۰۲۰)

چندین مطالعه نکات کلیدی زیر را برجسته کرده‌اند:

شکل 1- مدل مفهومی

- دلبستگی‌های ناامن با والدین در اوایل نوجوانی می‌تواند ناامنی عاطفی در روابط عاشقانه در سال‌های بعدی نوجوانی را پیش‌بینی کند.

- تنزل روابط والد-فرزندی در طول نوجوانی با نتایج ضعیف‌تر عاطفی در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی همبستگی دارد.

- ویژگی‌های مثبت رابطه مانند نزدیکی عاطفی، ارتباط مؤثر و گرمی والدینی با تجربیات عاطفی سالم‌تر مرتبط هستند.

 

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            79  

اگرچه تعاملات والد-فرزندی به طور طبیعی در دوران نوجوانی کمتر می‌شود و درگیری‌ها بیشتر می‌گردد، کیفیت این روابط همچنان حائز اهمیت است. روابط بسیار پرتنش می‌تواند بر رشد اجتماعی و عاطفی نوجوان تأثیر منفی بگذارد و احتمالاً زمینه‌ساز دشواری‌های آتی در روابط شود.

خلاصه مقالات زیربنای پژوهش و مدل

·       نوجوانان با اضطراب دلبستگی بالا تمایل دارند:

·       هیجانات منفی را در تعارضات رابطه تشدید کنند

·       بیشتر از احتمال ترک شدن احساس تهدید کنند

·       تفسیرهای منفی‌تری از نیات شریک عاطفی داشته باشند

·       نزدیکی کم والدینی با اجتناب دلبستگی مرتبط نبود

·       نزدیکی کم ادراک شده با والدین در میانه نوجوانی با اضطراب بیشتر دلبستگی عاطفی مرتبط بود

·       کیفیت رابطه والد-فرزندی تأثیر قابل توجهی بر پویایی روابط عاطفی دارد

چوی، کوک، مادیگان و تمپل11 (۲۰۲۲).

·       پاسخ‌دهی مادرانه به طور مثبت با سبک‌های هویتی اطلاعاتی و هنجاری در نوجوانان مرتبط است.

·       دلبستگی مثبت به مادران به طور قابل توجهی پیش‌بینی‌کننده سبک هویتی هنجاری است.

·       مطالعه هیچ رابطه معناداری بین سبک فرزندپروری پدر و توسعه سبک هویتی پیدا نکرد.

راتنر12 (۲۰۱۳)

·       افراد با دلبستگی اضطرابی:

·       تعهد: روابط خود را با سطح تعهد پایین‌تری شروع کردند، تعهد خود را به‌طور آهسته‌تری افزایش دادند و زودتر از افراد کمتر ناامن به اوج تعهد رسیدند. با گذشت زمان، تعهد آن‌ها به‌طور تندتری کاهش یافت و به سطحی مشابه روابط جدید بازگشت.

·       در روابط بلندمدت در مقایسه با روابط جدید، سطح بالاتری از تعهد و رضایت را حفظ کردند.

فریمن و همکاران13 (۲۰۲۳)

·       اضطراب دلبستگی بالاتر با افزایش کاوش در هویت دوستیابی در میان نوجوانان مرتبط است.

·       نوجوانانی که اضطراب دلبستگی بیشتری دارند، تمایل به نگرش‌های جنسی کمتر سالم دارند.

·       اجتناب از دلبستگی بالاتر پیش‌بینی‌کننده کاهش کاوش در هویت دوستیابی در نوجوانان است.

·       مک‌الوین، کرپلمن و پیتمن 14(۲۰۱۵).

 

این تحقیقات اهمیت درک چگونگی تأثیر پویایی‌های خانوادگی اولیه بر تجربیات روابط عاطفی را برجسته می‌کند و پیشنهاد می‌دهد که روابط والد-فرزندی حمایتگر و مثبت ممکن است به عنوان یک عامل محافظت‌کننده برای تعاملات عاطفی آتی نوجوانان عمل

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    80

img0کند. قابل ذکر است که با وجود تحقیقات موجود، همچنان شکافی در درک ارتباطات دقیق بین نزدیکی والد-نوجوان، ناامنی دلبستگی عاطفی و احتمال ارتکاب خشونت در روابط دوستی وجود دارد. (چوی و همکاران،2022)

شکل 2- مراحل پژوهش گام به گام

درک این روابط برای توسعه مداخلات هدفمند که از شکل‌گیری هویت سالم و سبک‌های دلبستگی ایمن حمایت می‌کنند، حیاتی است. به عنوان مثال، بهبود کیفیت پیوند عاطفی بین والدین و فرزندان ممکن است تعهدات هویتی را تقویت کرده و در نتیجه دلبستگی‌های عاشقانه ایمن‌تری را در بزرگسالی ترویج دهد (هایگلر، دی و مارشال15، 1995).

img0 

شکل 3- حجم نمونه

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            81  

پرداختن به رفتارهای والدینی که کاوش را مهار کرده و اضطراب جدایی را تشدید می‌کنند، می‌تواند از توسعه سبک‌های دلبستگی اجتنابی یا اضطرابی جلوگیری کرده و به نتایج بهتر در روابط منجر شود. به طور خلاصه، این پژوهش تلاش دارد تا درک نظری و تجربی از فرآیندهای شکل‌گیری هویت و دلبستگی را با یکپارچه‌سازی سازه‌های روان‌شناختی کلیدی با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری معتبر ارتقا دهد. با شناسایی ارتباطات و مسیرهای علّی احتمالی میان تعهدات هویتی، دلبستگی والدینی و دلبستگی عاشقانه، این مطالعه هدف دارد بینش‌های ارزشمندی را برای تحقیقات علمی و کاربردهای عملی در روان‌شناسی رشد و بالینی ارائه دهد.img0

روش اجرای پژوهش

روش‌شناسی پژوهش با پارادایم فرا اثبات‌گرایانه در قالبی گام به گام و سیستماتیک طبق شکل 3 انجام شد و مسئلۀ پژوهش بر مبنای رویکرد کمی و قیاسی بررسی شد.

پژوهش بر مبنای رویکرد کمی و قیاسی بررسی شد.

1.3 شرکت‌کنندگان

img0جامعۀ آماری پژوهش دانش‌آموزان دبیرستانی ایرانی و جامعۀ هدف که نمونه از آن استخراج شد دانش آموزان مقطع دبیرستان شهرستان اراک بودند و نمونه از طریق نمونه گیری غیر تصادفی و در دسترس انتخاب شد که بر اساس آنچه از نرم افزار سمپل پاور 16(شکل 2) بر اساس میزان توان آماری 95% و آلفا در سطح 0.05 به دست آمد، تعداد افراد نمونه 262 نفر تعیین شد.و با در نظر گرفتن احتمال عدم بازگشت پرسشنامه ها مجموعاً 284 پرسشنامه به نمونه افراد در محدوده سنی 18-15 ساله از طریق پلتفرم‌های آنلاین پیام‌رسانی ارسال شد. معیارهای ورود شامل موارد زیر بود:

شکل 4- مدل اندازه گیری

1. داشتن رابطه عاطفی فعلی به مدت حداقل 3 ماه                                                     

2. محدوده سنی 18-15 سال

3. توانایی ارائه رضایت آگاهانه

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    82  

4. عدم فوت والدین

از مجموع پرسشنامه های بازگشت داده شده(251 عدد) تعداد 240 نفر(44%=پسران56%=دختران) شرایط مذکور را داشتند.

جمع‌آوری داده‌ها

جذب: افراد بالقوه با مشارکت دو مدرسه ناحیۀ دو شهرستان اراک انتخاب و آن دسته از افراد که تمایل به مشارکت داشتند شناسایی شدند.

غربالگری: افراد علاقه‌مند غربالگری مقدماتی را تکمیل کردند تا اطمینان حاصل شود واجد شرایط هستند.

اجرای پرسشنامه: از دو پلتفرم آنلاین پیام‌رسانی برای اجرای تمام ابزارهای سنجش استفاده شد. فرآیند جمع آوری داده های خام و ورود به اس پی اس اس17 27 پس از یک ماه به پایان رسید و آزمونهای غربالگری داده ها مانند مدیریت کیس های بی تفاوت و داده های پرت و گم شده انجام گرفت و تعداد 240 داده قابل تحلیل باقی ماند.با توجه به انعکاسی بودن شاخص ها از معادلات ساختاری کوواریانس محور با استفاده از نرم افزار  ام -پلاس18 برای تحلیل داده ها استفاده شد (موتن و موتن19، 2021).

ابزارهای پژوهش

مقیاس دلبستگی به والدین 

پرسشنامه دلبستگی پدر و مادر20  یک ابزار ارزیابی روانشناختی جامع است که اساساً برای ارزیابی تجربیات دلبستگی یک فرد با پدر و مادرش در دوران کودکی طراحی شده است. این پرسشنامه که برای ارائه بینش به پویایی‌های روابط اولیه توسعه یافته، به محققان و متخصصان بالینی اجازه می‌دهد تا پیوندهای عاطفی و تجربیات بین‌فردی پیچیده را که شکل‌دهنده سبک دلبستگی هستند، بررسی کنند. این پرسشنامه شامل چندین گویه است که ابعاد مختلف دلبستگی را ارزیابی می‌کند، از جمله مراقبت ادراک شده، ارتباط، بیگانگی و اعتماد در روابط با پدر و مادر.این ابزار با ثبت امتیازات جداگانه برای دلبستگی مادری و پدری، درک متمایزتری از چگونگی تأثیر تجربیات روابط والدینی اولیه بر رشد عاطفی فرد، عملکرد بین‌فردی و چالش‌های روانشناختی احتمالی فراهم می‌کند. محققان و متخصصان سلامت روان از این ابزار برای بررسی تأثیرات بلندمدت تجربیات دلبستگی دوران کودکی استفاده می‌کنند، که به درک مداخلات درمانی، تحقیقات روانشناسی رشد و الگوهای روابط در بزرگسالی کمک می‌کند(نونس، موتا، کاستا، آسونسائو و ماتوس 21،2019)شرکت‌کنندگان با استفاده از مقیاس لیکرت 5 امتیازی (امتیازات بالاتر نشان‌دهنده دلبستگی والدینی مثبت و قوی‌تر) پاسخ دادند.

 

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            83  

مقیاس دلبستگی عاطفی 

جدول 1- ویژگی های جمعیت شناختی نمونه

درصد

فراوانی

ویژگی های دموگرافیک

 

 

جنس

%55.4

133

دختر

%44.6

107

پسر

 

 

سن

22.5%

54

پانزده سال

29.2%

70

شانزده سال

22.5%

54

هفده سال

25.8%

62

هجده سال

 

 

مدت رابطه عاطفی

%31.4

75

کمتر از شش ماه

%50.6

121

بین 6 ماه تا 12 ماه

%12.1

29

12 تا 18 ماه

%5.0

12

18 تا 24 ماه

%0.8

2

بیش از 24 ماه

N=240

قیاس تجربیات در روابط نزدیک - تجدید نظر شده22 یک ابزار خودگزارشی جامع با 12گویه (فرم کوتاه) است که برای ارزیابی سبک‌های دلبستگی بزرگسالان در روابط عاشقانه طراحی شده و بر دو بعد اصلی دلبستگی اضطرابی و اجتنابی تمرکز دارد. توسط فرالی، والر و برنان توسعه یافته، این مقیاس خواص روان‌سنجی قوی‌ای دارد، از جمله سازگاری درونی بالا (آلفای کرونباخ 0.90-0.95)، روایی سازه و همگرای قوی، و اندازه‌گیری قابل اعتماد رفتارهای مرتبط با دلبستگی. شرکت‌کنندگان گویه ها را در یک مقیاس لیکرت 5 امتیازی رتبه‌بندی می‌کنند، که امتیازات بالاتر نشان‌دهنده اضطراب یا اجتناب بیشتر در دلبستگی است و نشان می‌دهد که افراد چگونه به صمیمیت عاطفی نزدیک می‌شوند، ترس‌های مرتبط با رابطه را مدیریت می‌کنند و اعتماد بین‌فردی را کنترل می‌نمایند. این پرسشنامه در روانشناسی بالینی، تحقیقات روابط و مشاوره به طور گسترده‌ای استفاده شده و بینش‌های ارزشمندی در مورد پویایی روابط، تنظیم عاطفی و عملکرد بین‌فردی در جمعیت‌ها و زمینه‌های فرهنگی مختلف ارائه می‌دهد. رویکرد ابعادی آن امکان درک دقیق‌تری از سبک‌های دلبستگی را فراهم می‌کند و فراتر از طبقه‌بندی‌های مقوله‌ای، به کاوش پیچیدگی‌های عاطفی روابط نزدیک می‌پردازد. (وی، راسل، مالینکروت و فوگل23،2007)

مقیاس هویت رابطه‌ای 

مقیاس مقیاس مدیریت تعهدات هویت24 توسعه‌یافته توسط کروچتی و همکاران، یک ابزار خودگزارشی جامع برای ارزیابی فرآیندهای شکل‌گیری هویت است. این مقیاس به صورت پرسشنامه‌ای با 13 گویه لیکرتی، سه بعد اساسی توسعه هویت را به طور سیستماتیک ارزیابی می‌کند:

- تعهد (5 گویه): سنجش میزان سرمایه‌گذاری شخصی و قاطعیت فرد در حوزه‌های خاص زندگی

- کاوش عمیق (5 گویه): ارزیابی میزان تحقیق فعال و تأمل شخصی درباره انتخاب‌های مرتبط با هویت

 

 

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    84  

- بازنگری تعهدات (3 گویه): بررسی احتمال ارزیابی مجدد و اصلاح احتمالی پیکربندی‌های موجود هویت

شرکت‌کنندگان در مقیاس 5 امتیازی از مخالفت کامل تا موافقت کامل پاسخ می‌دهند، با پاسخ‌هایی که به طور خاص در زمینه حوزه‌های هویتی مانند تحصیلی، اجتماعی یا شغلی بافت‌مند می‌شوند. این پژوهش به طور خاص بر حوزه‌های تحصیلی و رابطه‌ای تمرکز کرده است.ارزیابی‌های روان‌سنجی به طور مداوم پایایی قابل اعتمادی را نشان داده‌اند. خرده‌مقیاس‌های تعهد و بازنگری تعهدات، ثبات درونی فوق‌العاده بالایی دارند و آلفای کرونباخ آنها بیش از 0.80 است. خرده‌مقیاس کاوش عمیق نیز پایایی قابل قبولی دارد، با ضرایب آلفا که به طور مداوم بالاتر از 0.70 هستند و معیارهای اعتمادپذیری آماری محققان روش‌شناسی مانند گیلفورد و اشمیت را برآورده می‌کنند (لورنت و آلامو25 ، 2018)

طول مدت رابطه

مدت زمان رابطه از طریق یک سؤال مستقیم خودگزارشی سنجیده شد که از شرکت‌کنندگان خواسته شد مدت دقیق رابطه عاطفی فعلی خود را به ماه/سال مشخص کنند. 

یافته­ها

جهت بررسی کفایت حجم نمونه و کرویت روابط آزمون کی ام او و بارتلت اجرا گردید. مقدار این شاخص 0.98 است که بر اساس ادبیات مقدار عالی است و کفایت حجم نمونه را تایید می کند (پیوست) با ترسیم نمودار سنگریزه محقق اطمینان مییابد که تعداد متغیرهای شناخته شده در نرم افزار و متغیرهای او یکسان است (پیوست)

جدول1، ویژگی‌های جمعیتی نمونه‌، شامل 240 فرد را نشان می‌دهد که بر جنسیت، سن و مدت زمان رابطه تأکید دارد. از میان شرکت‌کنندگان، 55.4 درصد (133 نفر) زن و 44.6 درصد (107 نفر) مرد هستند. از نظر توزیع سنی، 22.5 درصد (54 نفر) 15 ساله، 29.2 درصد (70 نفر) 16 ساله، 22.5 درصد (54 نفر) 17 ساله و 25.8 درصد (62 نفر) 18 ساله هستند. این جدول همچنین مدت زمان روابط عاطفی را نشان می‌دهد: 31.4 درصد (75 نفر) کمتر از شش ماه، 50.6 درصد (121 نفر) بین شش تا دوازده ماه، 12.1 درصد (29 نفر) بین دوازده تا هجده ماه، 5 درصد (12 نفر) بین هجده تا بیست و چهار ماه و تنها 0.8 درصد (2 نفر) بیش از بیست و چهار ماه در رابطه بوده‌اند. جدول هم‌خطی ارائه شده، مقادیر تحمل و ضریب تورم واریانس را برای دو متغیر، دلبستگی عاطفی و دلبستگی والدین، نشان می‌دهند. هر دو متغیر دارای مقدار تحمل 0.668 و VIF برابر با 1.498 هستند. این آمار نشان می‌دهد که هم‌خطی چندگانه قابل توجهی بین دو متغیر وجود ندارد، زیرا مقدار تحمل بالاتر از 0.1 و VIF کمتر از 10 معمولاً نشان‌دهنده سطوح قابل قبول هم‌خطی در تحلیل رگرسیون است. بنابراین، هر دو دلبستگی عاطفی و دلبستگی والدین را می‌توان به عنوان سازه‌های متمایز در تحلیل در نظر گرفت.جدول 3 آمار توصیفی متغیرهای پژوهش، شامل دلبستگی عاطفی، هویت رابطه‌ای و دلبستگی به پدر و مادر، هر کدام با 240 مشاهده را ارائه می‌دهد. دلبستگی عاطفی میانگین نمره‌ای برابر با 3.15 و انحراف معیار 0.597 دارد. چولگی 1.306 نشان‌دهنده چولگی مثبت و کشیدگی 1.394 بیانگر توزیع لپتوکورتیک است. هویت رابطه‌ای میانگین 3.68 و انحراف معیار 0.630 دارد؛ چولگی 1.630 نشان‌دهنده چولگی مثبت و کشیدگی 0.512 بیانگر توزیع نسبتاً مسطح است. دلبستگی به پدر و مادر میانگین

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            85  

 3.58 و انحراف معیار 0.785 دارد؛ چولگی -0.323 نشان‌دهنده چولگی منفی جزئی و کشیدگی -0.768 بیانگر توزیعی است که تا حدودی پلاتیکورتیک است. این آمار، بینش ارزشمندی را در مورد گرایش مرکزی، تغییرات و شکل توزیع سازه‌های کلیدی پژوهش ارائه می‌دهد.جدول 4 ، آمار روایی و پایایی سه سازه هویت رابطه‌ای، دلبستگی عاطفی و دلبستگی به پدر و مادر را نشان می‌دهد. برای هویت رابطه‌ای، میانگین واریانس اشتراک برابر با 0.501، حداکثر واریانس اشتراک برابر با 0.559 و میانگین واریانس استخراج شده برابر با 0.606 است. پایایی مرکب برابر با 0.799 و آلفای کرونباخ (α) برابر با 0.893 است که نشان‌دهنده پایایی قوی می‌باشد. دلبستگی عاطفی دارای ASV برابر با 0.437، MSV برابر با 0.509 و AVE برابر با 0.522 است. پایایی مرکب آن 0.620 و آلفای کرونباخ آن 0.886 است که نشان‌دهنده پایایی قابل قبول می‌باشد. در نهایت، دلبستگی به پدر و مادر دارای ASV برابر با 0.522، MSV برابر با 0.603 و AVE برابر با 0.630 است. پایایی مرکب آن 0.890 و آلفای کرونباخ آن 0.900 است که نشان‌دهنده پایایی بالایی می‌باشد. این آمار نشان می‌دهد که هر سه سازه، سطوح رضایت‌بخشی از پایایی و روایی را برای این مطالعه نشان می‌دهند. جدول 5نیز شاخص‌های برازش یک مدل را برای ارزیابی نشان می‌دهد که بیانگر میزان برازش مدل با داده‌ها است. مقدار کای دو تقسیم بر درجه آزادی برابر با 2.57 است که به‌طور کلی قابل قبول تلقی می‌شود، و مقادیر کمتر از 3 نشان‌دهنده برازش مناسبی هستند. مقدار باقیمانده‌ی میانگین مجذور استانداردشده برابر با 0.052 است که کمتر از آستانه‌ی توصیه‌شده‌ی 0.08 بوده و نشان‌دهنده‌ی برازش خوبی است. خطای میانگین مجذور تقریب  برابر با 0.06 گزارش شده است، با فاصله‌ی اطمینان 90% از 0.052 تا 0.069، که نشان‌دهنده‌ی برازش قابل قبول مدل است، زیرا مقادیر RMSEA کمتر از 0.08 به‌طور کلی ترجیح داده می‌شوند. شاخص تاکر-لوئیس  برابر با 0.917 و شاخص برازش مقایسه‌ای برابر با 0.944 است که هر دو بالاتر از آستانه‌ی توصیه‌شده‌ی 0.90 هستند و نشان‌دهنده‌ی برازش قوی مدل با داده‌ها هستند. در مجموع، این شاخص‌های برازش نشان می‌دهند که مدل برازش خوبی با داده‌های مشاهده‌شده دارد.

جدول 2- هم خطی متغیر های پیشبین

Collinearity Statistics

Tolerance

VIF

 

688/0

498/1

دلبستگی عاطفی

688/0

498/1

دلبستگی والدین

 

جدول 3- آمار توصیفی متغیر های پژوهش

 

N

میانگین

انحراف معیار

چولگی

کشیدگی

 

آماره

آماره

آماره

آماره

خطای استاندارد

آماره

خطای استاندارد

دلبستگی عاطفی

240

3/15

597/0

306/1

141/0

394/1

281/0

هویت رابطه ای

240

3/68

630/0

630/1

141/0

512/0

281/0

دلبستگی به پدر و مادر

240

3/58

785/0

323/0-

141/0

768/0-

281/0

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    86  

 

جدول 4- پایایی و روایی سازه همگرا مدل

ASV

MSV

AVE

ρC

α

 

501/0

559/0

606/0

799/0

893//

هویت رابطه ای

437/0

509/0

522/0

620/0

886/0

دلبستگی عاطفی

522/0

603/0

630/0

89/0

900/0

دلبستگی به پدر و مادر

 

جدول 5- شاخص های برازش مدل

 

CMIN/df

SRMSR

RMSEA

TLI

CFI

CFI

57/2

052/0

06/0(069/0 ،052/0) 

          917/0

944/0

 

 

جدول 6- بررسی فرضیات پژوهش

فرضیه

β

α

TVALUE

رد یا تایید

دلبستگی به والدین با دلبستگی عاطفی در دختران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

353/0

0/000

264/4

تایید

دلبستگی به والدین با دلبستگی عاطفی در پسران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

110/0

0/000

988/2

تایید

دلبستگی عاطفی با بعد رابطه ای هویت در دختران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

422/0

0/000

897/6

تایید

دلبستگی عاطفی با بعد رابطه ای هویت در پسران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

034/0

60/0

432/3

رد

دلبستگی به والدین با بعد رابطه ای هویت در دختران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

213/0     

0/000

128/3      

تایید

دلبستگی به والدین با بعد رابطه ای هویت در پسران رابطه مستقیم و معنادار دارد.

567/0

0.003

986/6

تایید

جدول 7- مقدار R2

متغیر های درونزا

واریانس تبیین شده R2

دلبستگی عاطفی

0/329

هویت رابطه ای

0/318

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            87  

جدول 8- شاخص های مدل میانجی

 

β

α

t.value

هویت رابطه ای→دلبستگی والدین

353/0

000/

456/6

هویت رابطه ای→دلبستگی عاطفی

748/0

000/

425/11

 

جدول 9- شاخص های مدل تعدیل گر

 

β

α

رد/تایید

حاصل ضرب دلبستگی عاطفی و طول مدت

366/0

01/0

تایید

جدول 6 خلاصه بررسی فرضیه‌های پژوهش را نشان می‌دهد و جزئیات رابطه بین دلبستگی والدین، دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای را در دختران و پسران تشریح می‌کند. فرضیه مبنی بر اینکه دلبستگی والدین با دلبستگی عاطفی در دختران رابطه مثبت و معنی‌داری دارد، تأیید می‌شود؛  با  بتا (β)  برابر  با 0.353، مقدار p (α) برابر با 0.000 و مقدار t برابر با 4.264. به طور مشابه، فرضیه مربوط به پسران نیز تأیید می‌شود و بتای 0.110، آلفای 0.000 و مقدار t برابر با 2.988 نشان‌دهنده رابطه مستقیم معنی‌داری است. فرضیه‌ای که بیان می‌کند دلبستگی عاطفی با جنبه هویت رابطه‌ای در دختران رابطه مثبت و معنی‌داری دارد، با بتای 0.422، آلفای 0.000 و مقدار t برابر با 6.879 تأیید می‌شود. با این حال، فرضیه مربوط به پسران که دلبستگی عاطفی را به هویت رابطه‌ای مرتبط می‌کند، رد می‌شود؛ زیرا بتای 0.034، آلفای 0.60 و مقدار t برابر با 3.234 نشان‌دهنده هیچ رابطه معنی‌داری نیست. علاوه بر این، رابطه بین دلبستگی والدین و هویت رابطه‌ای در دختران با بتای 0.213، آلفای 0.000 و مقدار t برابر با 3.128 تأیید می‌شود، در حالی که برای پسران، این رابطه نیز با بتای 0.567، آلفای 0.003 و مقدار t برابر با 6.986 تأیید می‌شود. در کل، نتایج نشان‌دهنده روابط معنی‌داری برای اکثر فرضیه‌ها به جز ارتباط بین دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای در پسران است. جدول 7، مقادیر

R² متغیرهای درون‌زا در این مطالعه را نشان می‌دهد که میزان واریانس توضیح داده‌شده توسط مدل را نشان می‌دهد. مقدار R² برای دلبستگی عاطفی 0.329 است که نشان می‌دهد تقریباً 32.9 درصد از واریانس در دلبستگی عاطفی توسط متغیرهای پیش‌بینی‌کننده در مدل توضیح داده می‌شود. برای هویت رابطه‌ای، R² برابر با 0.318 است که نشان می‌دهد حدود 31.8 درصد از واریانس در هویت رابطه‌ای توسط مدل توجیه می شود.

شکل 5- تحلیل تعدیل گر بودن متغیر طول مدت رابطه در رابطه دلبستگی عاطفی و تعهد هویت

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    88  

این مقادیر نشان‌دهنده سطح متوسطی از قدرت توضیحی مدل در مورد هر دو دلبستگی عاطفی و هویت رابطه‌ای است. جدول 8 شاخص‌های مدل میانجی‌گری را نشان می‌دهد که روابط مربوط به هویت رابطه‌ای و تأثیر آن بر دلبستگی والدینی و دلبستگی عاطفی را برجسته می‌کند. رابطه بین هویت رابطه‌ای و دلبستگی والدینی، مقدار بتا برابر با 0.353، مقدار p (α) برابر با 0.000 و مقدار t برابر با 6.456 را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده اثر مثبت و معناداری است. به طور مشابه، رابطه بین هویت رابطه‌ای و دلبستگی عاطفی، مقدار بتا برابر با 0.748، مقدار p (α) برابر با 0.000 و مقدار t برابر با 11.425 را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده اثر مثبت قوی و معناداری است. این نتایج نشان می‌دهند که هویت رابطه‌ای به طور معناداری بر هر دو دلبستگی والدینی و دلبستگی عاطفی در مدل تأثیر می‌گذارد.در نهایت جدول 9 شاخص‌های مدل تعدیل را نشان می‌دهد که بر اثر متقابل دلبستگی عاطفی و طول مدت تمرکز دارد. ضریب بتا متغیر تعامل برابر با 0.366 و مقدار p (α) برابر با 0.01 است که نشان‌دهنده اثر مثبت و معنی‌دار از نظر آماری می‌باشد. این یافته فرضیه مبنی بر اینکه اثر متقابل دلبستگی عاطفی و طول مدت به عنوان یک متغیر تعدیل‌کننده معنی‌دار در مدل عمل می‌کند را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که تأثیر دلبستگی عاطفی تحت تأثیر متغیر طول مدت قرار دارد.

شکل 5 اثر تعدیل‌کنندگی مدت زمان را بر رابطه بین دلبستگی عاشقانه  و تعهد نشان می‌دهد. این نمودار شامل دو خط است: خط ممتد برای "مدت زمان کوتاه" روند افزایشی ملایمی را نشان می‌دهد که بیانگر افزایش اندک تعهد با افزایش دلبستگی عاشقانه است. در مقابل، خط نقطه ‌چین برای "مدت زمان طولانی" شیب تندتری دارد که نشان‌ دهنده افزایش قابل ‌توجهی در تعهد است، با معادله  у=1.6х+0.834 این نشان می‌دهد که مدت زمان‌های طولانی‌تر، رابطه مثبت بین دلبستگی عاشقانه و تعهد را به‌طور قابل‌توجهی تقویت می‌کنند و مدت زمان‌های کوتاه‌تر می‌شوند.

بحث و نتیجه گیری

تحقیقات در روانشناسی نوجوانان نشان می‌دهد که دلبستگی عاطفی و صمیمیت در روابط همسالان به شدت با یکدیگر مرتبط هستند و به طور قابل توجهی بر یکدیگر در طول شکل‌گیری هویت تأثیر می‌گذارند. همانطور که کارپلمین و همکاران26 (2012)، تأکید می‌کنند، بنیانی که از طریق روابط والدین ایجاد می‌شود، به عنوان پایه‌ای امن عمل می‌کند که به نوجوانان امکان می‌دهد تا ارتباطات عاطفی را کشف کرده و هویت خود را توسعه دهند. این بنیان نه تنها بر باورها و ایدئولوژی‌های مربوط به پویایی بین فردی، تعهد و رضایت رابطه ای شکل می‌دهد، بلکه بر احساسات امنیت یا اضطراب در روابط دلبستگی آینده نیز تأثیر می‌گذارد (مونتاگومری، 2005).

از طرفی اهمیت دلبستگی‌های امن والدین با یافته‌هایی که نشان می‌دهند چنین دلبستگی‌هایی اکتشاف هویت را در قلمروهای عاطفی تقویت می‌کنند، مورد تأکید قرار می‌گیرد. برعکس، ضروری است که تأثیر قابل توجه دلبستگی‌های عاطفی همسالان را بر توسعه هویت به دلیل آسیب‌پذیری نوجوانان در برابر تأثیرات خارجی در این مرحله شکل‌گیری، به رسمیت شناخت (آویلا و همکاران، 2012).

 

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            89  

در این زمینه، مطالعه‌ای که چندین فرضیه را مطرح می‌کند، روابط پیچیده بین دلبستگی والدین، دلبستگی عاطفی و هویت رابطه ای را روشن می‌کند و نقش میانجیگری دلبستگی عاطفی و اثر تعدیل‌کننده مدت زمان رابطه را بیشتر بررسی می‌کند.

اولین فرضیه، یک رابطه مثبت بین دلبستگی والدین و دلبستگی عاطفی در دختران را بیان می‌کند، این مفهومی است که توسط یافته‌های مطالعات مختلف که بر تأثیر مستقیم پیوندهای والدین بر دلبستگی‌های بعدی تأکید می‌کنند، پشتیبانی می‌شود (فینی، 2014؛ آویلا و همکاران، 2012؛ لاورسن و همکاران، 2014). همبستگی مثبت مشابهی برای پسران در فرضیه دوم تأیید می‌شود، که نشان می‌دهد پیوندهای عاطفی، به ویژه بین پدران و پسران، به طور قابل توجهی بر ظرفیت صمیمیت در روابط عاطفی تأثیر می‌گذارند (جانسون، 2015).

فرضیه‌های بعدی به بررسی عمیق‌تر همبستگی بین دلبستگی عاطفی و هویت رابطه ای در هر دو جنس می‌پردازند. در حالی که داده‌ها از یک رابطه مثبت برای دختران (فرضیه 3) پشتیبانی می‌کنند، که نشان می‌دهد تأثیر شریک در شکل‌دهی هویت نوجوانان بسیار مهم است (بورکیت، 2019؛ کریستی، 2016)، هیچ همبستگی قابل توجهی برای پسران یافت نمی‌شود (فرضیه 4)، که با مطالعات جانسون (2004) مطابقت دارد اما با یافته‌های گالیگر و دوبو (2017) در تضاد است. این تحقیق در ادامه یک رابطه مستقیم بین دلبستگی والدین و هویت رابطه ای در دختران (فرضیه 5) و پسران (فرضیه 6) را تأیید می‌کند و ادعای اریکسون در مورد نقش محوری مراقبان اولیه در شکل‌گیری هویت را تقویت می‌کند.

در نتیجه، این مطالعه، تعامل پیچیده بین روابط والدین و همسالان در شکل‌دهی هویت‌های رابطه ای نوجوانان را روشن می‌کند. شواهد تجربی نیز بر اهمیت دلبستگی‌های عاطفی در پیمودن این مرحله حیاتی رشد تأکید می‌کند و نقش اساسی روابط امن والدین را در تقویت اکتشاف و تأثیر عمیق تعاملات همسالان در تعمیق ارتباطات عاطفی برجسته می‌کند. همانطور که نوجوانان پیچیدگی‌های شکل‌گیری هویت را طی می‌کنند، تعامل این عناصر در درک پویایی روابط آنها ضروری باقی می‌ماند. این پژوهش دارای چندین محدودیت است. اول، تنها نوجوانانی که روابط عاطفی با والدین خود دارند و والدینشان در قید حیات هستند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند که ممکن است بر قابلیت تعمیم نتایج اثر بگذارد. دوم، مکان جمع‌آوری نمونه محدود به دو مدرسه از یک منطقه خاص بوده و این دو گروه نمی‌توانند به‌طور کامل نمایانگر زمینه فرهنگی جامعه هدف باشند. سوم، داده‌ها به‌طور خودگزارش‌دهی توسط نوجوانان جمع‌آوری شده است که ممکن است تحت تأثیر سوگیری‌های شخصی و اجتماعی قرار گیرند. با توجه به این محدودیت‌ها، پیشنهاد می‌شود که پژوهش‌های آینده به بررسی دلبستگی بین خواهر و برادر در خانواده‌های چندفرزندی بپردازند و نیز نمونه‌هایی شامل افراد در اوایل بزرگسالی را مدنظر قرار دهند و کمال گرایی عاطفی را در سبک‌های دلبستگی مختلف و با تأکید بر طول مدت روابط تحلیل کنند.

ملاحظات اخلاقی

-تأییدیه هیئت بررسی نهادی  قبل از جمع‌آوری داده‌ها اخذ شد.

- محرمانگی و رازداری شرکت‌کنندگان به طور دقیق حفظ شد.

- شرکت‌کنندگان می‌توانستند در هر زمان بدون جریمه از مطالعه انصراف دهند.

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    90  

حامی مالی

این مقاله هیچگونه حامی مالی نداشته است.

تعارض منافع

نگارنده این سند علمی منافع همچون دریافت وجه یا به دست آوردن سهم در هر سازمانی در ازای نگارش این مقاله را انکار می‌نماید و در مراجع قانونی پاسخگو می باشد.

سپاسگزاری

از کلیه دانش‌آموزانی که در این پژوهش شرکت کردند و زمینه اجرایی شدن این پژوهش را فراهم کردند، تشکر و قدردانی می شود.

منابع

Ávila, M., Cabral, J., & Matos, P. M. (2011). Identity in university students: The role of parental and romantic attachment.Journal of Adolescence, 35(1),133–142. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2011.05.002

 

Büşra Bıyık. (2020, February). The relationship between the attachment styles of the adults with and without depression and the parenting attitudes of their parents. The European Research Journal. https://www.academia.edu/67797749/The_relationship_between_the_attachment_styles_of_the_adults_with_and_without_depression_and_the_parenting_attitudes_of_their parents

Crabtree, T. (n.d.). Friendship Intimacy, Identity Development, and Romantic Friendship Intimacy, Identity Development, and Romantic Attachment among Emerging Adults Attachment among Emerging Adults. https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1985&context=honorstheses

 

Choi, H. J., Cooke, J. E., Madigan, S., & Temple, J. R. (2022). The Impact of Parent-Child Closeness and Romantic Attachment on Dating Violence Perpetration in Adolescence. Journal of Interpersonal Violence, 37(23-24), NP22300–NP22328. https://doi.org/10.1177/08862605211072160

Cor Meesters. (2008). Correlates of Self-reported Attachment (In)security in Children: The Role of Parental Romantic Attachment Status and Rearing Behaviors. Journal of Child and Family Studies. https://www.academia.edu/20933005/Correlates_of_Self_reported_Attachment_In security_in_Children_The Role of Parental Romantic Attachment Status and Rearing Behaviors

Crocetti, E. (2014). Iranian Validation of the Identity Style Inventory. April 2010. https://doi.org/10.1080/15305050903534696

 

Crocetti, E., Benish-Weisman, M., & McDonald, K. L. (2020). Validation of the Arabic and Hebrew versions of the Utrecht-Management of Identity Commitments Scale (U-MICS). Journal of Adolescence, 79(December 2018), 11–15. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2019.12.006

 

Crocetti, E., Beyers, W., & Çok, F. (2016). Shedding light on the dark side of identity: Introduction to the special issue. Journal of Adolescence, 47, 104–108. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2016.01.002

Crocetti, E., Cieciuch, J., Gao, C. H., Klimstra, T., Lin, C. L., Matos, P. M., Morsünbül, Ü., Negru, O., Sugimura, K., Zimmermann, G., & Meeus, W. (2015). National and Gender Measurement Invariance of the Utrecht-Management of Identity Commitments Scale (U-MICS): A 10-Nation Study With University Students. Assessment, 22(6), 753–768. https://doi.org/10.1177/1073191115584969

درک پیوندهای میان دلبستگی والدینی و هویت رابطه ای در نوجوانان : مطالعه ای در مورد دلبستگی عاطفی ----------------- سیدموسوی            91  

 

Delgado, E., Serna, C., Martínez, I., & Cruise, E. (2022). Parental Attachment and Peer Relationships in Adolescence: A Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1064. https://doi.org/10.3390/ijerph19031064

Dijkstra, T. K., & Henseler, J. (2015). Consistent Partial Least Squares Path Modeling. MIS Quarterly, 39(2), 297–316. https://www.jstor.org/stable/26628355

Doyle, A. (2009). Attachment Style With Mother, Father, Best Friend, and Romantic Partner During Adolescence. Journal of Research on Adolescence. https://www.academia.edu/12638700/Attachment_Style_With_Mother_Father_Best_Friend_and_Romantic_Partner_During_Adolescence

Feeney, B. C., & van Vleet, M. (2010). Growing through attachment: The interplay of attachment and exploration in adulthood. Journal of Social and Personal Relationships, 27(2), 226–234. https://doi.org/10.1177/0265407509360903

 

Feeney, J. A., & Feeney, J. A. (2014). Transfer of Attachment from Parents to Romantic Partners : Effects of Individual and Relationship Variables Transfer of Attachment from Parents to Romantic Partners : Effects of Individual and Relationship Variables. 9400. https://doi.org/10.5172/jfs.327.10.2.220

 

Freeman, H., Simons, J., & Benson, N. F. (2023). Romantic Duration, Relationship Quality, and Attachment Insecurity among Dating Couples. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(1), 856–856. https://doi.org/10.3390/ijerph20010856

Haigler, V. F., Day, H. D., & Marshall, D. D. (1995). Parental Attachment and gender-role identity. Sex Roles, 33(3-4), 203–220. https://doi.org/10.1007/bf01544611

Johnson, E. A., & Nozick, K. J. (2011). Personality, adjustment, and identity style influences on stability in identity and self-concept during the transition to university. Identity, 11(1), 25–46. https://doi.org/10.1080/15283488.2011.540737

 

Johnson, H. D. (2012). Relationship duration moderation of identity status differences in emerging adults’ same-sex friendship intimacy. Journal of Adolescence, 35(6), 1515–1525. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2012.07.001

 

Lessard, I. (2020). Couple Adaptation to the Birth of a Child: The Roles of Attachment and Perfectionism. Journal of Marital and Family Therapy. https://www.academia.edu/95734776/Couple_Adaptation_to_the_Birth_of_a_Child_The_Roles_of_Attachment_and_Perfectionism

 

Llorent, V. J., & Alamo, M. (2018). Utrecht-Management of Identity Commitments Scale: Validation in Spanish university students. Frontiers in Psychology, 9, 1-5. http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01364

 

Kerpelman, J. L., Pittman, J. F., Saint-Eloi Cadely, H., Tuggle, F. J., Harrell-Levy, M. K., & Adler-Baeder, F. M. (2012). Identity and intimacy during adolescence: Connections among identity styles, romantic attachment and identity commitment. Journal of Adolescence, 35(6), 1427–1439. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2012.03.008

 

Matos, M. (2024). The Father/Mother Attachment Questionnaire (FMAQ): Factor structure invariance across Portuguese and German adolescents. Academia.edu. https://www.academia.edu/21995078/The_Father_Mother_Attachment_Questionnaire_FMAQ_Factor_structure_invariance_across_Portuguese_and_German_adolescents

Montgomery, M. J. (2005). Psychosocial intimacy and identity: From early adolescence to emerging adulthood. Journal of Adolescent Research, 20(3), 346–374. https://doi.org/10.1177/0743558404273118

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):74 -92 ----------------------------------------- سیدموسوی                    92  

McElwain, A. D., Kerpelman, J. L., & Pittman, J. F. (2015). The role of romantic attachment security and dating identity exploration in understanding adolescents’ sexual attitudes and cumulative sexual risk‐taking. Journal of Adolescence, 39(1), 70–81. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2014.12.005

 

Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (1998-2021). Mplus user’s guide (8th ed.). Muthén & Muthén.

Nunes, F., Mota, C. P., Costa, M., Assunção, R. S., & Matos, P. M. (2019). Short Form Version of the Father and Mother Attachment Questionnaire (FMAQ). Journal of Child and Family Studies, 29(4), 1187–1199. https://doi.org/10.1007/s10826-019-01672-6

Kooiman, C. G., Klaassens, E. R., Heloma, van, & Kamperman, A. M. (2012). Psychometrics and Validity of the Dutch Experiences in Close Relationships–Revised (ECR–r) in an Outpatient Mental Health Sample. Journal of Personality Assessment, 95(2), 217–224. https://doi.org/10.1080/00223891.2012.740540

Ratner, K. (2013). The role of parenting and attachment in identity style The role of parenting and attachment in identity style development development. https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2453&context=honorstheses1990-2015

Ratner, K. (2014). The Role of Parenting and Attachment in Identity Style The Role of Parenting and Attachment in Identity Style Development Development. UCF Undergraduate Research Journal, 7(1). https://stars.library.ucf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1054&context=urj

Sigamani Panneer, Acharya, S. S., & Nagarajan Sivakami. (2019). Health, Safety and Well-Being of Workers in the Informal Sector in India. Springer. https://www.researchgate.net/publication/330578304_Perceived_parental_attachment_and_identity_processing_style_among_adolescents

Suresh, V. N. (2024). The Impact of Early Parental Attachment on Adult Romantic Relationships: A Psychological Perspective. Journal of Personality and Social Psychology. https://www.academia.edu/125790548/The_Impact_of_Early_Parental_Attachment_on_Adult_Romantic_Relationships_A_Psychological_Perspective

Sibel Akmehmet Şekerler. (2021). Attachment Patterns, Mourning Reactions, and Dysfunctional Romantic Relationship Beliefs among Young Adults with and without Early Parental Loss. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi. https://doi.org/104086273/93269654/s200_sibel

Umemura, T., Lacinová, L., Kotrčová, K., & Fraley, R. C. (2018). Similarities and differences regarding changes in attachment preferences and attachment styles in relation to romantic relationship length: longitudinal and concurrent analyses. Attachment and Human Development, 20(2), 135–159. https://doi.org/10.1080/14616734.2017.1383488

Wei, M., Russell, D. W., Mallinckrodt, B., & Vogel, D. L. (2007). The Experiences in Close Relationship Scale (ECR)-Short Form: Reliability, Validity, and Factor Structure. Journal of Personality Assessment, 88(2), 187–204. https://doi.org/10.1080/00223890701268041

 

[1]  McElwain,Kerpelman & Pittman

[2]  Delgado, Serna, Martínez & Cruise.

[3]  Ávila, Cabral & Matos

[4]  Lessard

[5]  Ratner

[6]  Freeman, Simons & Benson

[7]  Crabtree

[8]  Suresh

[9]  Sibel

[10]  Büşra Bıyık

[11]  Choi,cooke,Madigan, & Temple

[12]  Ratner

[13]  Freeman et al.

[14]  McElwain, A. D., Kerpelman, J. L., & Pittman, J. F

[15]  Haigler,Day & Marshall

[16]  Sample Power

[17]  SPSS

[18]  Mplus

[19]  Muthen & Muthen

[20]  The Father/Mother Attachment Questionnaire

[21]  Nunes, Mota,Costa, Assunção & Matos

[22]  Experiences in Close Relationships-Revised

[23]  Wei, Russell,Mallinckrodt & Vogel        

[24]  The Utrecht-Management of Identity Commitments Scale

[25]  Lorent & Alamo

[26]  Kerpelman , Pittman, Cadely, Tuggle. Harrell-Levy & Adler-Baeder


مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1404-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]