نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان
محورهای موضوعی : روانشناسی
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، اصفهان، ایران.
کلید واژه: اجتناب تجربه ای, پریشانی روانشناختی, همجوشی شناختی, دانشجویان,
چکیده مقاله :
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه های آزاد شهر اصفهان بود. نمونه گیری به صورت در دسترس انجام گرفت و با توجه به حداقل حجم نمونه برای پژوهش های همبستگی که تعداد 50 نفر می باشد، 100 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پذیرش و عمل(اجتناب تجربه ای)- نسخه دوم (AAQ-II) (بوند و همکاران،2007) و پرسشنامه پریشانی روانشناختی (کسلر و همکاران،2003) و پرسشنامه همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران،2010) بودند. یافته ها نشان داد که نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان، تایید میگردد و با توجه به یافته های پژوهشی اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی پیش بینی کننده همجوشی شناختی در دانشجویان روانشناسی دانشگاه های آزاد شهر اصفهان می باشند.
abstract
The purpose of this research was to investigate the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting cognitive fusion of psychology students in Isfahan. The research method was a correlational description. The statistical population included all psychology students of Isfahan Azad University. Sampling was done in an available manner and according to the minimum sample size for correlational research, which is 50 people, 100 people were selected. Research tools included Acceptance and Action Questionnaire (Experiential Avoidance) - Second Edition (AAQ-II) (Bond et al., 2007) and Psychological Distress Questionnaire (Kessler et al., 2003) and Cognitive Fusion Questionnaire (Gillanders et al., 2010). The findings showed that the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting the cognitive fusion of psychology students in Isfahan city is confirmed, and according to the research findings, Experiential avoidance and psychological distress are predictors of cognitive fusion in psychology students of Isfahan Azad University.
بشر پور،سجاد. هرنگ زا، محمد.(1399). تاثیر بدرفتاری روانشناختی دوران کودکی برعلائم وسواس در یک جمعیت غیربالینی: نقش میانجی گرمسئولیت پذیری و همجوشی شناختی، مجله روانشناسی بالینی، سال دوازدهم، شماره 1#
بخشی، عسل. خلیل نژاد نرمیق، لیلا. حسین زهی، حمیرا. زارع تاج آبادی، نشاط. محبیان فر،مهران.(1402). اثربخشی معنویت بر سرسختی روانشناختی و پریشانی روانشناختی دانش آموزان، فصلنامه علمی-پژوهشی سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، دوره7#
خانیان ،حواسام. معاضدیان، آمنه. ستوده اصل، نعمت. قربانی، راهب. (1400). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان شناختی، همجوشی شناختی و خوددلسوزی افراد مبتلا به فشار خون بالا، مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دورة ،29 شماره 5، صفحات ۶۶9-۶۸2#
دانشجو، فاطمه. برزگر بفروئی، کاظم. حسینی، حسین.(1402). بررسی نقش کمال گرایی منفی و اجتناب تجربه اي در تنیدگی تحصیلی با نقش واسطه اي ترس از ارزیابی منفی در دانشجویان دانشگاه یزد، فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال دهم، شماره4، صفحات 59-76#
زارعی، سلمان.( 1401). نقش واسطه ای محق پنداری تحصیلی در رابطه بین والدگری سهل گیرانه با آشفتگی روان شناختی در بین دانشجویان، مطالعات روان شناختی، سال هجدهم، شماره1، صفحات 127-139 https://psychstudies.alzahra.ac.ir/article_6221.html#
سنگی، لیلا.(1402). نیازسنجی فرهنگی دانشجویان دانشگاه تهران، فصلنامه علمی میان فرهنگی، سال هجدهم، شماره54، صفحات 33-60#
عزتی زاده، پویان. شاهقلیان، مهناز. عبداللهی، محمد حسین. شهباز قزوینی، علی. (1401). ارتباط هم جوشی شناختی و پردازش هیجانی با پریشانی روانشناختی در نوجوانان، فصلنامه علمی شناخت اجتماعی، دورۀ دوازدهم ، شماره 1، صفحات 97-105#
فرهادی، طاهره. اصلی آزاد، مسلم. شکرخدایی، نیلوفرسادات.(1397). اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی و همجوشی شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی. توانمندسازی کودکان استثنایی, 9(4), 81-92.https://doi.org/10.22034/ceciranj.2018.91194 #
فولادوند،خدیجه.(1399). نقش مولفه‌های همجوشی شناختی و ذهن آگاهی در پیش بینی افسردگی دانشجویان، فصلنامه مطالعات روانشناختی، دوره ۱۶، شماره3#
فرخی، صدیقه. رضایی، فاطمه. غلامرضایی، سیمین. (2018). اثربخشی آموزش خود دلسوزی شناختی بر اجتناب تجربه‌ای و همجوشی شناختی در بیماران مبتلا به درد مزمن، پژوهش نامه روانشناسی مثبت، سال 3، شماره 4، صفحات 29-40#
لطفی، فریبا. نخستین گلدوست، اصغر. موسی زاده، توکل. کاظمی، رضا.(1400). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر همجوشی شناختی و رفتارهای خودمدیریتی بیماران دیابتی، نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، دوره8، شماره1#
میرزائی، سمانه. قنبرپورگنجاری، مهرداد. سرپرست، محبوبه. اسلامی کنارسری، حبیب. حسن پور، ائمه و فلاخ مرتضی نژاد، حمیدرضا و دلپسند، کوروش. (1400). ارتباط بین اجتناب تجربه‌ای، همجوشی شناختی و دشواری تنظیم هیجان با ترس از زایمان زنان باردار نخست‌زا، مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دوره 30، شماره2، صفحات 129-118#
نبی اکاتی، غلام. شهابی زاده، فاطمه. بحرینیان، سید عبدالمجید.(1401). اثربخشی درمان فراشناختی بر وسواس-فکری عملی رابطه ای (ROCD) اجتناب تجربه ای، فصلنامه پویایی روانشناختی در اختلالات خلقی، دوره1، شماره4، صفحات 29-18#
هرنگ زا، محمد. حاجلو، نادر. نریمانی، محمد. بشرپور، سجاد. (1403). مدل ساختاری اعتیاد به بازی های آنلاین بر اساس سیستم های مغزی-رفتاری: نقش میانجی گرهمجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، سال یازدهم ، شماره2، صفحات 62-46#
Abbasi, I., Fata, L., Molodi, R., & Zarrabi, H. (2011). The psychometric adequacy of the Persian version of the Acceptance and Practice Questionnaire - the second version. Psychological Methods and Models, 2(10), 65-80. (In Persian). #
Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., ... & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior therapy, 42(4), 676-688.#
Boroomandian, N., Mohammadi, N., & Rahimi Taghanaki, C. (2019). The Effectiveness of Interactive Group Therapy and Psychodrama on Identity Orientation in Adolescent Girls with Psychological Distress. DEVELOPMENTAL PSYCHOLOGY (JOURNAL OF IRANIAN PSYCHOLOGISTS), 15(60 ), 379-390. SID. https://sid.ir/paper/101472/en#
Cookson, C., Luzon, O., Newland, J., & Kingston, J. (2020). Examining the role of cognitive fusion and experiential avoidance in predicting anxiety and depression. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 93(3), 456-473. https://doi.org/10.1111/papt.12233#
Carvalho, S. A., Pinto-Gouveia, J., Gillanders, D., & Castilho, P. (2019). Pain and depressive symptoms: Exploring cognitive fusion and selfcompassion in a moderated mediation model. The Journal of Psychology, 153 (2), 173-186. https://doi.org/10.1080/00223980.2018.1507990#
Chowdhury, N., Kevorkian, S., Hawn, S. E., Amstadter, A. B., Dick, D., Kendler, K. S., & Berenz, E. C. (2018). Associations between personality and distress tolerance among trauma-exposed young adults. Personality and individual differences, 120, 166-170. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.041#
Faustino, B., Vasco, A. B., Farinha-Fernandes, A., & Delgado, J. (2023). Psychological inflexibility as a transdiagnostic construct: relationships between cognitive fusion, psychological well-being and symptomatology. Current Psychology, 42(8), 6056-6061. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01943-w#
Gillanders, D. T., Bolderston, H., Bond, F. W., Dempster, M., Flaxman, P. E., Campbell, L., ... & Remington, B. (2014). The development and initial validation of the cognitive fusion questionnaire. Behavior therapy, 45(1), 83-101. https://doi.org/10.1016/j.beth.2013.09.001#
Jing, Z., Li, J., Fu, P. P., Wang, Y., Yuan, Y., Zhao, D., Hao, W., Yu, C., & Zhou, C. (2021). Physical multimorbidity and lifetime suicidal ideation and plans among rural older adults: The Mediating role of psychological distress. BMC Psychiatry, 21 (1), 78. https://doi.org/10.1186/s12888- 021-03087-4#
Kayhan, F., Ghanifar, M. H., & Ahi, Q. (2023). Comparing the effectiveness of emotion-oriented couple therapy and acceptance and commitment-based couple therapy on cognitive indicators (experiential avoidance and emotion regulation) in couples affected by extramarital relationships. Journal of Adolescent and Youth Psychological Studies, 4(3), 9-19. https://doi.org/10.61838/kman.jayps.4.3.2#
Kessler RC, Andrews G, Colpe LJ, Hiripi E, Mroczek DK, Normand S-L, et al.
Short screening scales to monitor population prevalences and trends in nonspecific psychological distress. Psychological medicine. 2002;32(6):959-76.#
Lee, J., Won, S., Chang, S. M., Kim, B. S., & Lee, S. J. (2023). Exploring the role of cognitive fusion and experiential avoidance in predicting smartphone use among medical university students. Journal of Contextual Behavioral Science, 28, 18-22. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2023.03.004#
Low, J., Bishop, A., & Pilkington, P. D. (2022). The longitudinal effects of paternal perinatal depression on internalizing symptoms and externalizing behavior of their children: A systematic review and meta-analysis. Mental Health & Prevention, 26, 200230. https://doi.org/10.1016/j.mhp.2022.200230#
Liu, X. (2022). Optimization of college students’ mental health education based on improved intelligent recognition model. Mathematical Problems in Engineering, 2022(1), 1573810. https://doi.org/10.1155/2022/1573810#
Roush, J. F., Brown, S. L., Mitchell, S. M., & Cukrowicz, K. C. (2019). Experiential Avoidance, Cognitive Fusion, and Suicide Ideation among Psychiatric Inpatients: The Role of Thwarted Interpersonal Needs. Psychotherapy Research, 29(4), 514-523. https://doi.org/10.1080/10503307.2017.1395923#
Seçer, İ., & Ulaş, S. (2021). An investigation of the effect of COVID-19 on OCD in youth in the context of emotional reactivity, experiential avoidance, depression and anxiety. International journal of mental health and addiction, 19(6), 2306-2319. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00322-z#
Thomas, K. N., & Bardeen, J. R. (2020). The buffering effect of attentional control on the relationship between cognitive fusion and anxiety. Behaviour Research and Therapy, 132, 103653. https://doi.org/10.1016/j.brat.2020.103653#
Wicksell, R. K., Renöfält, J., Olsson, G. L., Bond, F. W., & Melin, L. (2008). Avoidance and cognitive fusion–central components in pain related disability? Development and preliminary validation of the Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS). European Journal of Pain, 12(4), 491-500. https://doi.org/10.1016/j.ejpain.2007.08.003#
Williams, J. L., Hardt, M. M., Henschel, A. V., & Eddinger, J. R. (2019). Experiential avoidance moderates the association between motivational sensitivity and prolonged grief but not posttraumatic stress symptoms. Psychiatry Research, 273, 336-342. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2019.01.020#
Yaghubi H. Psychometric properties of the 10 questions Version of the Kessler Psychological Distress Scale (K-10). Applied Psychological Research Quarterly. 2016;6(4):45-57. #
Zhao, D., Tao, W., Shen, Q., Zuo, Q., Zhang, J., Horton, I., ... & Sun, H. J. (2024). The relationship between growth mindset and cognitive fusion in college students is mediated by bias towards negative information. Heliyon, 10(14). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e34445#
Zacharia, M., Ioannou, M., Theofanous, A., Vasiliou, V. S., & Karekla, M. (2021). Does Cognitive Fusion show up similarly across two behavioral health samples? Psychometric properties and invariance of the Greek–Cognitive Fusion Questionnaire (G-CFQ). Journal of Contextual Behavioral Science, 21, 212-221. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2021.01.003#
Journal of Psycho Res and Edu Studies Volume 3, Issue 1- Spring 2025 - Pages 42-57 | doi:org 10.71610/psych.2025.1192984 |
The Role of Experiential Avoidance and Psychological Distress in Predicting Cognitive Fusion of psychology Students in Isfahan city
Fatemeh Sadat Samsam Shariat 1*
1. Master's student in psychology, clinical psychology, Islamic Azad University, Najaf Abad branch, Isfahan, Iran.
OPEN ACCESS Research Article
*Correspondence : fatemeh sadat samsam shariat *
Received: April 14 2025 Accepted: May 25 2025 Published: Spring 2025 Citation: Samsam Shariat, Fs . (2025). The Role of Experiential Avoidance and Psychological Distress in Predicting Cognitive Fusion of psychology Students in Isfahan city. Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(1): 42- 57.
doi:org 10.71610/psych.2025.1192984 | Abstract The purpose of this research was to investigate the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting cognitive fusion of psychology students in Isfahan. The research method was a correlational description. The statistical population included all psychology students of Isfahan Azad University. Sampling was done in an available manner and according to the minimum sample size for correlational research, which is 50 people, 100 people were selected. Research tools included Acceptance and Action Questionnaire (Experiential Avoidance) - Second Edition (AAQ-II) (Bond et al., 2007) and Psychological Distress Questionnaire (Kessler et al., 2003) and Cognitive Fusion Questionnaire (Gillanders et al., 2010). The findings showed that the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting the cognitive fusion of psychology students in Isfahan city is confirmed, and according to the research findings, Experiential avoidance and psychological distress are predictors of cognitive fusion in psychology students of Isfahan Azad University. Key words: experiential avoidance, psychological distress, cognitive fusion, students.
|
Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(1): 42- 57, Spring 2025 43
Extended Abstract
Introduction
Cognitive fusion leads to people's intense efforts to avoid internal experiences, which in the long run leads to the continuation of emotional distress and the transformation of normal pain into unpleasant suffering. The purpose of this research was to investigate the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting cognitive fusion of psychology students in Isfahan.
Methodology
The research method was a correlational description. The statistical population included all psychology students of Isfahan Azad University. Sampling was done in an available manner and according to the minimum sample size for correlational research, which is 50 people, 100 people were selected. Research tools included Acceptance and Action Questionnaire (Experiential Avoidance) - Second Edition (AAQ-II) (Bond et al., 2007) and Psychological Distress Questionnaire (Kessler et al., 2003) and Cognitive Fusion Questionnaire (Gillanders et al., 2010).
Findings
The findings showed that the role of experiential avoidance and psychological distress in predicting the cognitive fusion of psychology students in Isfahan city is confirmed.
Conclusion: Experiential avoidance and psychological distress are predictors of cognitive fusion in psychology students of Isfahan Azad University.
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری سال سوم، شماره اول، بهار 1404- صفحات 42-57
|
doi:org 10.71610/psych.2025.1192984 |
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی
در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان
فاطمه سادات صمصام شریعت 1*
1-دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، اصفهان، ایران.
دسترسي آزاد مقاله علمي پژوهشي نويسنده مسئول*: فاطمه سادات صمصام شریعت
تاريخ دريافت: 25/01/1404 تاريخ پذيرش: 04/03/1404 تاريخ انتشار: بهار 1404 استناد: صمصام شریعت، فاطمه سادات.(1404). نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان. فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 57-42.
doi:org 10.71610/psych.2025.1192984 | چکیده هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان بود. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان رشته روانشناسی دانشگاه های آزاد شهر اصفهان بود. نمونه گیری به صورت در دسترس انجام گرفت و با توجه به حداقل حجم نمونه برای پژوهش های همبستگی که تعداد 50 نفر می باشد، 100 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پذیرش و عمل(اجتناب تجربه ای)- نسخه دوم (AAQ-II) (بوند و همکاران،2007) و پرسشنامه پریشانی روانشناختی (کسلر و همکاران،2003) و پرسشنامه همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران،2010) بودند. یافته ها نشان داد که نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان، تایید می¬گردد و با توجه به یافته های پژوهشی اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی پیش بینی کننده همجوشی شناختی در دانشجویان روانشناسی دانشگاه های آزاد شهر اصفهان می باشند. واژگان کلیدی: اجتناب تجربه ای، پریشانی روانشناختی، همجوشی شناختی، دانشجویان. |
مقدمه
دانشجویان بخش اعظمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و توجه به آموزش بهداشت روان دانشجویان، بهینه‌سازی کیفیت روانشناختی دانشجویان و ارتقاء سطح سلامت روان آنها از الزامات اجتناب ناپذیر آموزش عالی پیش روی جهان است (لیو1، ۲۰۲۲). بااین حال با افزایش تعداد دانشجویان متقاضی استفاده از خدمات سلامت روان مرکز مشاوره دانشگاه‌ها، بسیاری از دانشجویان در محیط دانشگاه با مشکلات سلامت روان زیادی روبرو میشوند (زارعی، ۱۴۰2).
دوران دانشجویی و کسب تجربه زیسته در آن، میتواند به طرق مختلف بر افکار، نگرش‌ها، ارزش‌ها، جهت‌یابی ها و رفتار انسان تاثیرگذار باشد. حضور در دانشگاه، دانشجویان را با چشم اندازها و تجارب تازه‌ای مواجه می‌سازد و مقارن با افزایش تحصیلات، علقه‌های شناختی آنان نیز پرورش می‌یابد و بدیهی است که این مناسبات جدید بر نظام شخصیت و هویت دانشجویان تاثیر می‌گذارد (سنگی، 1402). تحصیل در دانشگاه، دانشجویان را توانمند می‌سازد، استقلال و خود اتکایی آنان را ارتقا می‌بخشد و دانشجویان را قادر می‌سازد به شیوه‌ای جدید رفتار کنند. در مجموع باید گفت تحصیلات عاملیت انسان‌ها (آگاهی و اختیاردارداری) را بسط می‌دهد (سنگی،1402).
از سوی دیگر دانشجویان دانشگاه، انواع مختلف تنش‌ها را از جمله: یافتن دوستان جدید، تطبیق با موقعیت‌های جدید و مقابله با مسئولیت‌های جدید تجربه میکنند. آنها به طور پیوسته در معرض اختلاف بین مطالبات اجتماعی و دانشگاهی هستند که میتواند ناراحتی های روانی مثل فرسودگی تحصیلی را به وجود آورد و موجب افت عملکرد و تنیدگی در زندگی دانشجویان گردد. عدم امنیت روانی و ابتلا به تنیدگی فقط بر چگونگی رشد شخصیت آنها تاثیر نمی‌گذارد؛ بلکه عمدتاً موجب بروز بسیاری از رفتارهای نامطلوب، بی‌قراری، خیال پردازی، پرخاشگری، عصبانیت و غیر میشود. همچنین بیشترین تاثیر را بر عدم شکوفایی فردی و پیشرفت آنها خواهد گذاشت که این عوامل منجر به بی‌ثباتی عاطفی و تعارض میگردد که آفت خلاقیت ذهنی و رشد است (دانشجو، برزگر بفروئی، حسینی،1402). با بهبود وضعیت شناختی دانشجویان میتوان در جهت ارتقاء سلامت روانی آنها گام برداشت (فولادوند،1399).
همجوشی شناختی به عنوان جزئی از انعطاف ناپذیری روانشناختی، ممکن است یک متغیر اصلی فرا تشخیصی در سلامت روان باشد (فاوستینو و همکاران2، 2023). در همجوشی شناختی افراد اغلب به حدی درگیر افکار، ارزیابی‌ها و قضاوت‌های خود میشوند که نمی‌توانند خود را از الگوهای شناختی موجود جدا کنند و عمدتاً افکار خود را به عنوان یک واقعیت مطلق ادراک میکنند(توماس، باردن،2020). همجوشی شناختی افراد را به استخراج خودکار اطلاعات منفی از تجربیات خود سوق می‌دهد و باعث میشود به جای اینکه آنها را به عنوان حالت‌های گذرا ببینند در احساسات منفی غوطه‌ور شوند(ژائو و همکاران3،2023) و به جای توجه به فرایند فکر (زمینه) به تولیدات فکر(محتوا) توجه کنند(لطفی، نخستین گلدوست، موسی زاده، کاظمی،1400).
مطالعات قبلی به طور مداوم نشان دادند که همجوشی شناختی با احساسات منفی مرتبط است (ویکسل و همکاران4،2008) (گیلاندرز و همکاران5،2014) (توماس، باردن6،2020). همجوشی شناختی یکی از فرایندهای واسطه‌ای است که در اکثر اختلال‌های روانشناختی به ویژه اضطراب و افسردگی، نقش کلیدی و بنیادین ایفا میکند و زمانی رخ می‌دهد که افکار فرد روی رفتار اثر گذارد (لاو
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 46
و همکاران7 ، 2022). در چنین شرایطی فرد دچار ناتوانی در مدیریت رویدادها میشود و همین مسئله بر میزان آسیب‌های روانی وی می‌افزاید.
از سوی دیگر سبب میشود فرد نتواند از رویدادهای مقابله‌ای مناسب بهره برد. بنابراین تمامی رویدادهایی که می‌توانست جنبه عادی داشته باشد، تبدیل به یک رویداد تنش زا میشود (زاخاریا و همکاران8، 2021). همجوشی شناختی چنان شخص را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد که پس از مدتی به عنوان تفسیر درست از تجارب شخصی تلقی شده و دیگر قابل تشخیص از تجارب واقعی فرد نیستند (بشرپور، هرنگ زا،1399).
نتایج مطالعات انجام شده در رابطه با همجوشی شناختی نشان داده است که همجوشی شناختی در درمان آسیب شناسی روانی و نارضایتی از بدن، بروز اختلالات روانی، اضطراب و کیفیت زندگی (میرزایی، قنبرپورگنجاری، سرپرست، اسلامی کنار سری،حسن پور و همکاران،1400)، افسردگی بین زوجین و استرس، نشخوار فکری، انعطاف ناپذیری روانشناختی، امید به زندگی، آسیب شناسی روانی خوردن، علائم وسواسی اجباری نقش دارد. به طور کلی نتایج تحقیق گیلاندرز، آشلیق، مارگارت و کریستن نشان داد همجوشی شناختی با اختلالات روانشناختی مرتبط است و افرادی که همجوشی شناختی در آنها بالاست، بیشتر مستعد اختلالات روان شناختی خواهند بود (بشرپور و همکاران،1399).
در واقع فرد چنان در چارچوب شناختی خود محصورمی شود که رفتار فرد تحت حاکمیت شناخت و تنظیم آن قرار میگیرد و از اجتناب منفعل بهره جسته و حساسیت کمتری نسبت به تجارب مستقیم داشته و چه بسا قادر به تفکیک تجارب درونی و ذهنی از تجارب واقعی نمی شود (هرنگ زا، حاجلو، نریمانی، بشرپور، 1403). اجتناب تجربه ای به عنوان یک باور شناختی آسیب پذیرمحسوب می شود که خود می تواند متأثر از یک نوع آمادگی زیستی باشد؛ به این رفتار یعنی اجتناب کردن ازتجربه های درونی (مثل افکار و هیجانات منفی) اجتناب تجربه ای گفته می شود (ویلیامز و همکاران 9، 2019). همچنین، اجتناب تجربه ای به عنوان نگرشی است که شخص در مواجهه با منفی گرایی به روشی سخت گیرانه، ثابت و مستمر انتخاب می کند و با مشکلات روانی مختلفی همراه است. در واقع عملکرد اجتناب تجربه ای کنترل یا به حداقل رساندن تاثیر تجارب آزارنده است و می تواند آرامش فوری و کوتاه مدتی ایجاد نماید؛ اما در درازمدت باعث افزایش پریشانی در فرد می شود (کیهان، غنی فر، آهی، 1403).
اجتناب تجربه ای به عنوان ناتوانی در حفظ تماس با تجربیات درونی ناخوشایند و آشفته کننده و در نتیجه تلاش برای تغییر دادن، دور کردن و فرو نشاندن بیان می شود. افرادی که اجتناب تجربه ا ی بیشتری دارند از خودتخریبی، انکار، حمایت هیجانی، گسستگی رفتاری و خودسرزنشی بیشتری استفاده می کنند، از اختلالات روانی بیشتری رنج می برند و تجارب هیحانی نسبت به محرک های خوشایند و ناخوشایند را با شدت بیشتری ابراز می کنند (نبی اکاتی، شهابی زاده، بحرینیان، 1401). تلاش برای اجتناب از این تجارب، به جای از بین بردن یا کاهش آن، رنج و درد هیجانی را افزایش می دهد (روش و همکاران10، 2019). راهبردهای اجتنابی تجربه ای همچون حواس پرتی، بازداری، انکار یا سرکوب که برای کنترل یا حذف تجربیات منفی استفاده می شود، موجب تداوم تجارب فرد می شود و مشکلات مربوط به آنها را افزایش می دهد (سیکر و اولاس11، 2021).
پریشانی روانشناختی به عنوان اختلال های شایع روانی در جمعیت عمومی محسوب می شوند و در سطح فردی افت کیفیت زندگی را در پی دارد و علاوه بر این به دلیل اثرات منفی این اختلال ها بر سلامت عملکرد وبهره وری جامعه و همچنین هزینه های
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 47
درمانی به عنوان یک اولویت بهداشت عمومی مورد توجه هست و پریشانی روانشناختی به عنوان حالتی از رنج عاطفی تعریف می شود (جینگ و همکاران12،2021) و به طیف گستردهای از فعالیت های روانی هشیار و ناهشیار با نشانه های غم و بی قراری اطلاق شده که جزء لاینفک تجارب انسانی است و سطوح پایین آن برای فعالیت انسان ضروری است، اما با افزایش ناراحتی تجربه شده این پریشانی برای فرد آزاردهنده و آسیب زاست (برومندیان، محمدی،رحیمی طاقانکی،2019).
درواقع پریشانی روانشناختی ناراحتی خاص و حالت هیجانی است که توسط افراد به طور موقت یا دائم در پاسخ به استرس های خاص و درخواست های آسیب زا تجربه می شود.
افزون بر این پریشانی روانشناختی حالات ذهنی ناخوشایند افسردگی و اضطراب است که هر دو علائم هیجانی و فیزیولوژیکی را دارد (بخشی و خلیل نژاد نرمیق و حین زهی و تاج آبادی و محبیان فر،1402) افراد با پریشانی روانشناختی تجربه آشفتگی هیجانی راغیرقابل تحمل توصیف می کنند، آشفتگی هیجانی را غیرقابل پذیرش ارزیابی میکنند، برای تسکین حالت هیجانی منفی تلاش می کنند و قادر به تمرکز و توجه خود به موضوعی غیر از احساس پریشانی شان نیستند( چاودوری و همکاران13،2018).
مروری بر پیشینه پژوهش ها نشان داد که آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان شناختی، همجوشی شناختی و ابعاد خوددلسوزی افراد مبتلا به فشارخون بالا تأثیرداشت. (خانیان، معاضدیان، ستوده اصل، قربانی،1400) همچنین 39 درصد از تغییرات پریشانی روانشناختی، می تواند توسط متغیرهای همجوشی شناختی و مؤلفه های پردازش هیجانی تبیین شود(عزتی زاده، شاهقلیان، عبداللهی، شهباز قزوینی. 1401). در پژوهشی دیگرنشان داده شد آموزش خوددلسوزيِ شناختي سبب کاهش اجتناب تجربه اي و همجوشي شناختي و به تبع آن، کاهش درد مزمن در بیماران مبتلا به درد مزمن شده است( فرخی، رضایی، غلامرضایی،2018). همچنین، در پژوهشی (لی و همکاران14،2023) نشان داده شد همجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای نقش میانجی گر در رابطه بین استرس و استفاده از گوشی هوشمند ایفا کردند؛ اما پژوهشی که بررسی کند، بین اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی با همجوشی شناختی در دانشجویان رشته روانشناسی رابطه ای وجود دارد یا خیر، دریافت نشد. با توجه به این مسئله که در هیچ پژوهشی نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی بر همجوشی شناختی مورد پردازش قرار نگرفته است، لذا پژوهش حاضر در صدد بررسی و مرتفع ساختن آن بود.لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی فرضیه زیر می باشد:
اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی با همجوشی شناختی در دانشجویان رشته روانشناسی رابطه معنی دار دارد.
روش اجرای پژوهش
طرح پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر، روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی و در حیطه تحقیقاتی بود. در این گونه تحقیقات امکان کنترل متغیرها وجود ندارد. جامعه آماري این تحقيق، شامل کلیه دانشجویان روانشناسی دانشگاه آزاد شهر اصفهان در سال 1403 به تعداد 4000 نفر بوده است. روش نمونه‌گیری در این به صورت در دسترس بود که حجم نمونه تعداد 100 نفر انتخاب گردید. داده‌هاي پژوهش با استفاده از بسته آماری برای علوم اجتماعی نسخه 26 در سطح توصيفي و استنباطي تحليل شده است. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه ملاک ورود دانشجویان به نمونه آماری، تحصیل در رشته روانشناسی، عدم سابقه انضباطی و اخراج از دانشگاه بوده است و ملاک های خروج از پژوهش شامل ارایه اطلاعات ناقص بود. ملاحظات اخلاقی در این پژوهش به این صورت بود که شرکت در این پژوهش کاملا اختیاری بود. قبل از شروع طرح، مشارکت
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 48
کنندگان با مشخصات طرح و مقررات آن آشنا شدند. نگرش و عقاید افراد مورد احترام بود. افراد اجازه خروج از طرح پژوهشی در هر مرحله ای داشتند. کلیه مدارک و پرسشنامه ها و سوابق محرمانه، تنها در اختیار مجریان بود و خواهد ماند و رضایت نامه کتبی اگاهانه از همه داوطلبان اخذ گردید.
جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های زیر استفاده شد:
1. پرسشنامه پذیرش و عمل- نسخه دوم (AAQ-II) : این پرسشنامه دارای 10 گویه و به منظور سنجش انعطاف پذیری روانشناختی در رابطه با اجتناب تجربی و تمایل به درگیری در عمل با وجود افکار و احساس های ناخواسته توسط بوند15، هیز16، بائر17، کارپنتر18، گوئنول19 و همکاران (2011) ساخته شده است.
گویه های این پرسشنامه بر اساس میزان توافق در یک مقیاس لیکرت ۷ درجه ای (هرگز=1، خیلی بندرت=2، بندرت=3، گاهی اوقات=4، بیشتر اوقات=5، تقریبا همیشه=6، همیشه=7) درجه بندی شده است. حداقل و حداکثر نمره هر آزمودنی در این پرسشنامه در دامنه 10تا 70 است. پایایی آزمون-باز آزمون این پرسشنامه 81/0 وهمسانی درونی آن 84/0 گزارش شده است (بوند و همکاران، 2011). در ایران نیز ضریب پایایی آلفای کرونباخ پرسشنامه پذیرش و عمل نسخه دوم 89/0 و ضریب پایایی بازآزمون 71/0 گزارش شده است (عباسی، فتی، مولودی و ضرابی، 2011).
2. پرسشنامه پریشانی روانشناختی کسلر: این پرسشنامه ویژه شناسایی اختلالات روانی در جمعیت عمومی است که کسلر و همکاران در سال 2002 به صورت 10 سوالی تدوین و دارای سه مولفه حضور آموزشی، حضور اجتماعی و حضور شناختی می باشد. شیوه نمره گذاری آن؛ هر ماده به کمک 5 گزینه (0 =هیچ وقت تا 4 = همیشه) به هرکدام از این گزینه‌ها بر اساس یک مقیاس 5 درجه‌ای نمره داده میشود (صفر برای هیچ وقت و 4 برای همیشه) نمره گذاری میشوند که بصورت لیکرتی از هیچ وقت تا همیشه است. حداکثر نمره40 و حداقل نمره صفر است. کسلر و همکاران، روایی افتراقی این ابزار را مطلوب و میزان روایی محتوای مقیاس را 75/0 و ضریب پایایی مقیاس را به روش آلفای کرونباخ 93/0 گزارش کرده اند(کسلر و همکاران20،2002). در مطالعه یعقوبی روایی محتوایی این مقیاس70/0 دست آمد و پایایی به روش آلفای کرونباخ 93/0 گزارش شده است (یعقوبی، 2016).
3. پرسشنامه همجوشی شناختی(CFQ): پرسشنامه همجوشي شناختي توسط گیلاندرز و همكاران در سال 2014 طراحي شده است. این پرسشنامه دارای 12 سوال بوده و بر اساس طیف شش گزینه ای لیكرت (نمره 1 تا 6) به سنجش همجوشي شناختي مي پردازد. دامنه نمرات پرسشنامه بین 12 تا 72 است. روایي محتوایي این پرسشنامه توسط گیلاندرز و همكاران مورد بررسي و مطلوب (88/0) گزارش گردید. همچنین میزان پایایي نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83/0 به دست آمد (گیلاندرز و همكاران، 2014). روایي پرسشنامه حاضر در پژوهش زارع (1393) سنجیده و میزان روایي محتوایي آن مطلوب و به میزان 86/0 گزارش شده است. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده در پژوهش زارع (فرهادی، اصلي آزاد و شكرخدایي،1397) نیز 77/0 بر آورد شد. میزان پایایي پرسشنامه در پژوهش فرهادی، اصلي آزاد و شكرخدایي (1397) با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 79/0 به دست آمد.
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 49
یافته ها
تجزيه تحليل يافته هاي پژوهش به وسيله بسته نرمافزار آماری SPSS نسخه 25در دو سطح توصيفي و استنباطي تحليل شد. يافتهها در سطح توصيفي(فراواني و درصد فراواني دادههای جمعیتشناختی) و در سطح استنباطي (رگرسیون همزمان) انجام گرديد.
تجزیه تحلیل یافتههای پژوهش در دو سطح توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون) تحلیل شد. یافتههای توصیفی متغیرهای پژوهش، در جدول شماره 1 ارائه گردیده است.
جدول1. میانگین و انحراف معیار نمرات به دست آمده اجتناب تجربه ای، پریشانی روانشناختی و همجوشی شناختی
تغیر | میانگین | انحراف معیار | آماره Z | Sig | نتیجه آزمون |
اجتناب تجربه ای | 00/4 | 43/0 | 07/0 | 200/0 | نرمال |
پریشانی روانشناختی | 94/3 | 51/0 | 06/0 | 200/0 | نرمال |
همجوشی شناختی | 06/4 | 48/0 | 07/0 | 200/0 | نرمال |
همانطور که در جدول بالا مشاهده میشود اطلاعات کلی توصیفی مانند متوسط، انحراف استاندارد در متغیرهای اجتناب تجربه ای، پریشانی روانشناختی و همجوشی شناختی، رفتاری آمده است و نتایج آزمون همبستگی پیرسن مربوط به این پژوهش، در جدول شماره 2 ارائه گردیده است.
جدول 2. آزمون همبستگی پیرسون
متغیرها | Sig | ضریب همبستگی پیرسن |
نقش اجتناب تجربه ای در پیش بینی میزان همجوشی شناختی | 0.000 | 0.79 |
نقش پریشانی روانشناختی در پیش بینی میزان همجوشی شناختی | 0.00 | 0.35 |
با توجه به نتایج جدول 2 ازآنجایی‌که مقدار معنی داری آزمون همبستگی پیرسن برای فرضیه اول برابر صفر می‌باشد، فرضیه صفر این آزمون رد شده و فرضیه اول تحقیق مبنی بر وجود ارتباط مثبت و معنادار میان اجتناب تجربه ای و همجوشی شناختی مورد تأیید واقع میشود. به عبارت دیگر میتوان گفت نقش اجتناب تجربه ای در پیش بینی میزان همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی تایید گردیده است. همچین با توجه به نتایج جدول، فرضیه صفر این آزمون رد شده و فرضیه دوم تحقیق مبنی بر وجود ارتباط مثبت و معنادار میان ﺑﯿﻦ پریشانی روانشناختی و همجوشی شناختی مورد تأیید واقع میشود. به عبارت دیگر میتوان گفت نقش پریشانی روانشناختی
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 50
در پیش بینی میزان همجوشی شناختی تایید می گردد. نتایج آزمون آنالیز واریانس برای سنجش معناداری رگرسیون در جدول 3 گزارش‌شده است.
جدول3. آزمون آنالیز واریانس (ANOVA)
مدل | اجتناب تجربه ای | پریشانی روانشناختی |
مجموع مربعات رگرسیون | 14.30 | 2.76 |
مجموع مربعات خطا | 8.28 | 19.83 |
مجموع مربعات کل | 22.59 | 22.59 |
آماره F | 169.24 | 13.64 |
Sig | 0.000 | 0.000 |
نتیجه آزمون | رگرسیون معنادار است | رگرسیون معنادار است |
بر اساس نتایج جدول 3، مقدار سطح معناداری آزمون آنالیز واریانس (sig=0.001) نشان می‌دهد که رگرسیون معنادار است و خط رگرسیون به‌خوبی برای داده‌ها برازش شده است. این جدول آنالیز واریانس نشان می‌دهد که آیا مدل رگرسیون میتواند به‌طور معناداری (و مناسبی) تغییرات متغیر وابسته را پیش‌بینی کند. بررسی معناداری نشان می‌دهد که میزان به‌دست‌آمده کمتر از 0.05 می باشد و در نتیجه مدل به‌کاررفته، پیش‌بینی کننده خوبی برای متغیر همجوشی شناختی است و مدل رگرسیونی معنادار شده است. همچنین این جدول آنالیز واریانس نشان می‌دهد که مدل رگرسیون میتواند به‌طور معناداری (و مناسبی) تغییرات متغیر وابسته را پیش‌بینی کند و با توجه به معناداری آماری مدل رگرسیون، میزان به‌دست‌آمده کمتر از 0.05 می باشد که نشان می دهد مدل به‌کاررفته، پیش‌بینی کننده خوبی برای متغیر همجوشی شناختی است.
جدول4. ضرایب مسیر
مدل | ضرایب غیراستاندارد (B) | ضرایب استاندارد (Beta) | آماره t | sig | |||
مقدار ثابت | 0.56 | - | 2.08 | 0.039 | |||
اجتناب تجربه ای | 0.87 | 0.79 | 13.01 | 0.00 | |||
ضریب همبستگی (R) | 0.79 | ||||||
ضریب تعیین (R Square) | 0.63 | ||||||
مقدار ثابت | 2.78 | - | 7.95 | 0.00 | |||
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 51
پریشانی روانشناختی | 0.32 | 0.35 | 3.69 | 0.00 |
ضریب همبستگی)R( | 0.35 | |||
ضریب تعیین)R Square( | 0.12 | |||
جدول 4 اطلاعاتی را در مورد متغیر های پیش بین به ما می دهد. این جدول اطلاعات ضروری برای پیش بین متغیر وابسته را در اختیار ما قرار می دهد. مشاهده می کنیم که مقدار ثابت و متغیر یادگیری خودراهبر هر دو در مدل معنیدار شده اند. پس از تعیین معنا دار بودن مقدار ثابت و متغیر اجتناب تجربه ای ، بیانگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده یا مقدار بتا است. ضریب رگرسیونی استاندارد شده یا بتا در مثال ما برابر شده است با 0.79 که نشان گر میزان تاثیر متغیر مستقل وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ بر متغیر وابسته همجوشی شناختی است. ضریب همبستگی چندگانه که میتواند به عنوان معیاری از کیفیت تخمین متغیر وابسته در نظر گرفته شود و مقدار 0.79 نشان‌دهنده سطح خوبی از تخمین است. همچنین ضریب تعیین مدل، میزان تغییرپذیری متغیر وابسته که به وسیله متغیر مستقل حاصل میشود، برابر 0.63 هست که معیاری برای سنجش تناظر خطی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل است. با توجه به شاخص هایی که عنوان شد مدل از کفایت لازم برخوردار است. همچنین اطلاعاتی را در مورد متغیر های پیش بین به ما می دهد. این جدول اطلاعات ضروری برای پیش بین متغیر وابسته را در اختیار ما قرار می دهد. مشاهده می کنیم که مقدار ثابت (constant) و متغیر پریشانی روانشناختی هر دو در مدل معنا دار شده اند به ستون (sig) نگاه می کنیم. پس از تعیین معنا دار بودن مقدار ثابت و متغیر پریشانی روانشناختی ، بیانگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده یا مقدار بتا است. ضریب رگرسیونی استاندارد شده یا Beta در مثال ما برابر شده است با 0.35 که نشان گر میزان تاثیر متغیرهای مستقل اجتناب تجربه ای خود بر وابسته همجوشی شناختی استو R ضریب همبستگی چندگانه است که میتواند به عنوان معیاری از کیفیت تخمین متغیر وابسته در نظر گرفته شود. مقدار 0.35 نشان‌دهنده سطح خوبی از تخمین است. همچنین ضریب تعیین مدل، میزان تغییرپذیری متغیر وابسته که به وسیله متغیر مستقل حاصل میشود، برابر 0.12 هست که معیاری برای سنجش تناظر خطی بین متغیر وابسته و متغیر مستقل است. با توجه به شاخص هایی که عنوان شد مدل از کفایت لازم برخوردار است.
بحث و نتیجه گیری
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان بود. یافته ها نشان داد که نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی دانشجویان روانشناسی شهر اصفهان، تایید میگردد و با توجه به یافته های پژوهشی اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی پیش بینی کننده همجوشی شناختی در دانشجویان روانشناسی دانشگاه های آزاد شهر اصفهان میباشند.
نتایج یافته های فوق با پژوهش خانیان و همکاران(1400)، مبنی بر آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان شناختی، همجوشی شناختی و ابعاد خود دلسوزی افراد مبتلا به فشارخون بالا و پژوهش لی و همکاران (2023)، که نشان دادند همجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای نقش میانجی گر در رابطه بین استرس و استفاده از گوشی هوشمند ایفا کردند و پژوهش فرهادی، شادکام،
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 52
ذوقی، محققی(1401) درباره نقش واسطه ای اجتناب تجربه ای و همجوشی شناختی در رابطه بین ترومای کودکی و اضطراب اجتماعی و پژوهش عزتی زاده و همکاران (1402) مبتنی بر ارتباط همجوشی شناختی و پردازش هیجانی با پریشانی روانشناختی در نوجوانان و پژوهش فرخی (2018) که به اثربخشی آموزش خود دلسوزی شناختی بر اجتناب تجربه‌ای و همجوشی شناختی در بیماران مبتلا به درد مزمن پرداخته و نتایج پژوهش هرنگ زا(1403) درباره مدل ساختاری اعتیاد به بازی های آنلاین بر اساس سیستم های مغزی-رفتاری: نقش میانجی گر همجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای، همسویی دارد.
در تبیین یافته های فوق میتوان اذعان داشت که فردی که به شدت تحت تأثیر عملکرد شناختی و همجوشی شناختی قرار گرفته بیشتر مستعد اختلالات روانی است. بدین صورت که مستعد سوءگیری شناختی بیشتری می شود و به دنبال آن از انعطاف پذیری روانشناختی کمتری برخوردار شده و نسبت به رویدادها و شرایط آینده نگران بوده و اجتناب تجربه ای بیشتری دارد که زمینه را برای بروز اضطراب و هیجانات منفی مهیا می کند (هرنگزا، حاجیلو، نریمانی، بشرپور،1403). از طرفی همجوشی شناختی منجر به تلاش شدید افراد برای اجتناب از تجارب درونی میشود که این فرایند در بلندمدت موجب تداوم پریشانی هیجانی و تبدیل درد نرمال به رنج ناخوشایند میشود (میرزائی، قنبرپورگنجاری، سرپرست، اسلامی کنارسری،حسن پورو همکاران،1400).
ارتباط دوسویه بین همجوشی شناختی و اجتناب تجربی بیشترین پیش بینی کننده پریشانی در نمونه بالینی بود.همجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای به طور متقابل می تواند تاثیرات منفی بر یکدیگر بگذارد. همجوشی شناختی می تواند به اجتناب تجربه ای منجر شود و بالعکس.این تعامل منفی میتواند به چرخه ای منجر شود که در آن فرد به طور مداوم از تجارب ناراحت کننده اجتناب میکند و این اجتناب به تشدید همجوشی شناختی و در نتیجه افزایش اضطراب و افسردگی می انجامد. بنابراین مداخلاتی جهت کاهش همجوشی شناختی و افزایش پذیرش تجربی، می تواند بهبود قابل توجهی در سلامت روانی افراد ایجاد کند (کوکسن و همکاران21،2020).
مرور پژوهش ها نشان می دهد زمانی که همجوشی بالا می رود، احتمال پریشانی روانشناختی بیشتر شناختی می شود. همجوشی شناختی حالت ذهنی است که افراد را به قدری با افکار درگیر می کند که آنها از دیدن حقیقت محروم می شوند. این درحالی است که برخی از افکار، بی اساس هستند یا آنقدر مهم نیستند که ذهن درگیر آنها شود. بر همین اساس پدیده همجوشی شناختی زمانی که شخص در بافت فکری خود گرفتار میشود، اتفاق می افتد. این افکار و احساسات مرتبط با آن، چنان شخص را گیج می کنند که پس از مدتی به عنوان تفسیر درست از تجارب شخص، تلقی میشوند و دیگر قابل تشخیص از تجارب واقعی فرد نیستند. بنابراین اینگونه تصور می شود که وقتی افراد در این حالت سردرگم هستند، قادر به انجام واکنش مناسب به وقایع مختلف به طور منظم نمی باشند و دچار پریشانی روانشناختی می شوند. بر همین اساس شنک معتقد است در زمان ناراحتی و مشاجره، ذهن فلج شده و به خاطر آوردن ماهیت صحیح افکار بسیار دشوار می شود که نتیجه آن کلمات و تصاویر بی معنی در ذهن است. لذا شخص از داشتن ارتباط با زمان حال، نه تنها از نظر روابط اجتماعی، بلکه ازمنظر روانشناختی نیز محروم می گردد (عزتی زاده، شاهقلیان، عبداللهی، شهیاز قزوینی،1402).
همجوشی شناختی، فرآیندی است که انعطاف پذیری روانی را تهدید میکند و شرایطی را ایجاد میکند که فرد تحت تاثیر افکارش قرار گیرد و به جای توجه به فرآیند فکر به آنچه که فکر تولید می کند، توجه نشان دهد. در چنین شرایطی تجربه های فرد تحت تاثیر قرار خواهند گرفت و منجر به بروز انعطاف ناپذیری روانشناختی و به دنبال آن پریشانی خواهد شد (عزتی زاده و همکاران،1402).
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 53
اگر فرد به همجوشی با افکار منفی، نظیر انتقاد از خود یا ترس ها و ضعف های خود بپردازد، این امر می تواند به پریشانی روانشناختی منجر گردد. از طرفی فردی که دچار همجوشی شناختی می شود، به دلیل اینکه دایماً به طور ناخودآگاه با تفکرات منفی و خودانتقادی همجوش می شود، تصویر منفی از خود را تقویت می کند، که این امر در درازمدت موجب بروز هیجان های منفی خواهد شد. همچنین همجوشی می تواند توانایی تفکر منطقی را کاهش داده و فرد را در مواجهه با چالش ها ناتوان کند. تفکرات منفی و ناامیدکننده، می توانند حالت هایی نظیر اضطراب و افسردگی را ایجاد یا تشدید کنند و در نتیجه پریشانی روانشناختی زیادی به دنبال داشته باشند (کاروالیو و همکاران22،2019).
افرادی که همجوشی شناختی بالایی دارند، به احتمال بیشتری به اجتناب تجربه‌ای روی می‌آورند. هنگامی که فرد به افکار و احساسات خود چسبیده است و نمی‌تواند از آنها فاصله بگیرد، تمایل بیشتری به اجتناب از آنها دارد و فرد به جای مواجهه با افکار و احساسات منفی، سعی میکنند آنها را نادیده بگیرد یا از آنها فرار کند. همجوشی شناختی و اجتناب تجربه‌ای می‌توانند یک چرخه معیوب ایجاد کنند. افکار و احساسات منفی که به‌عنوان واقعیت مطلق تلقی میشوند، فرد را به اجتناب از آنها سوق می‌دهند. این اجتناب، به نوبه خود، همجوشی شناختی را تقویت میکند و فرد را در یک وضعیت روانی ناخوشایند نگه می‌دارد. در واقع افراد با همجوشی شناختی بالا، نمی‌توانند بین افکار و واقعیت تفکیک قائل شوند، بنابراین تمایل بیشتری به اجتناب از افکار و احساسات منفی دارند. اجتناب تجربه‌ای به عنوان یک راهکار مقابله‌ای کوتاه‌مدت عمل میکند، اما در بلندمدت مشکلات بیشتری ایجاد میکند. تجربیات گذشته و یادگیری‌های قبلی نیز می‌توانند نقش مهمی در تقویت رابطه بین همجوشی شناختی و اجتناب تجربه‌ای ایفا کنند. رابطه بین همجوشی شناختی و اجتناب تجربه‌ای پیچیده و چندوجهی است و هر دو می‌توانند به مشکلات روانی بیشتری منجر شوند. پریشانی روانشناختی معمولاً ناشی از تعارضات داخلی و ناتوانی در مدیریت افکار و احساسات منفی است. پریشانی روانشناختی میتواند به طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به مشکلات بیشتری مانند کاهش عملکرد اجتماعی و شغلی شود. افرادی که همجوشی شناختی بالایی دارند، به احتمال بیشتری دچار پریشانی روانشناختی میشوند. در واقع، وقتی فرد نمی‌تواند از افکار و احساسات منفی خود فاصله بگیرد، این افکار به‌طور مستقیم به واقعیت تبدیل شده و باعث ایجاد استرس، اضطراب و افسردگی میشوند. این وضعیت میتواند به تشدید پریشانی روانشناختی منجر شود.
در تببین رابطه بین همجوشی شناختی و پریشانی روانشناختی میتوان به نقش، ناتوانی افراد در تفکیک افکار از واقعیت و در پی آن افزایش تنش و نگرانی، پریشانی به واسطه افکار منفی و واقعیت مطلق دانستن این افکار، کاهش انعطاف پذیری روانی و به دنبال آن تشدید مشکلات روانی اشاره کرد. بررسی ها نشان داده‌اند که روش‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) می‌توانند به کاهش همجوشی شناختی و بهبود پریشانی روانشناختی کمک کنند. این روش‌ها شامل تکنیک‌هایی مانند ذهن‌آگاهی و پذیرش هستند که به فرد کمک میکنند افکار و احساسات خود را به عنوان تجربیات ذهنی موقت ببینند و از آنها فاصله بگیرند.
انجام این پژوهش با محدودیت هایی همراه بود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود: اين پژوهش صرفا بر روي دانشجویان رشته روانشناسی انجام گرفته است، از اين رو براي تعميم نتايج به ساير جوامع بايد جانب احتياط رعايت شود، روش اجرای پژوهش به‌گونه‌ای بوده است که اعضای نمونه بدون مداخله آموزشی و تنها براساس خودارزیابی، در مطالعه شرکت داده شدند و در صورت وجود برنامه‌های آموزشی، یافتههای عینی‌تری بدست می‌آمد و همچنین اعتبار یافته‌ها مربوط به یک دوره از مقطع زمانی است
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 54
و گذشت زمان یا رویدادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیطی ممکن است بر نتایجی که در این پژوهش حاصل شده است، اثرگذار باشد.
بنابراین از حیث تعمیم آن باید دقت لازم اعمال شود. در پایان پیشنهاد می شود که در پژوهشهای آتی مطالعات مشابهي بر روي جمعيت‌هاي آماري متفاوت صورت گيرد تا نتايج قابليت تعميم‌پذيري بيشتري داشته باشد و نتايج آن با نتايج پژوهش حاضر مقايسه گردد، از مداخلات روانشناختي در پژوهش‌هاي مشابه استفاده گردد تا يافته‌هاي عيني‌تري حاصل گردد ونقش متغیرهای میانجی مانند عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیطی، بر سلامت روانی دانشجویان بررسی شود.
تعارض منافع
بنا بر اظهار نویسندگان، این مقاله حامی مالی و تعارض منافع ندارد.
منابع
بخشی، عسل. خلیل نژاد نرمیق، لیلا. حسین زهی، حمیرا. زارع تاج آبادی، نشاط. محبیان فر،مهران.(1402). اثربخشی معنویت بر سرسختی روانشناختی و پریشانی روانشناختی دانش آموزان، فصلنامه علمی-پژوهشی سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، دوره7
بشر پور، سجاد. هرنگ زا، محمد.(1399). تاثیر بدرفتاری روانشناختی دوران کودکی برعلائم وسواس در یک جمعیت غیربالینی: نقش میانجی گرمسئولیت پذیری و همجوشی شناختی، مجله روانشناسی بالینی، سال دوازدهم، شماره 1
خانیان، سام. معاضدیان، آمنه. ستوده اصل، نعمت. قربانی، راهب. (1400). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان شناختی، همجوشی شناختی و خوددلسوزی افراد مبتلا به فشار خون بالا، مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دورة ،29 شماره 5، صفحات ۶۶9-۶۸2
دانشجو، فاطمه. برزگر بفروئی، کاظم. حسینی، حسین.(1402). بررسی نقش کمال گرایی منفی و اجتناب تجربه اي در تنیدگی تحصیلی با نقش واسطه اي ترس از ارزیابی منفی در دانشجویان دانشگاه یزد، فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، سال دهم، شماره4، صفحات 59-76
زارعی، سلمان.( 1401). نقش واسطه ای محق پنداری تحصیلی در رابطه بین والدگری سهل گیرانه با آشفتگی روان شناختی در بین دانشجویان، مطالعات روان شناختی، سال هجدهم، شماره1، صفحات 127-139 https://psychstudies.alzahra.ac.ir/article_6221.html
سنگی، لیلا.(1402). نیازسنجی فرهنگی دانشجویان دانشگاه تهران، فصلنامه علمی میان فرهنگی، سال هجدهم، شماره54، صفحات 33-60
عزتی زاده، پویان. شاهقلیان، مهناز. عبداللهی، محمد حسین. شهباز قزوینی، علی. (1402). ارتباط هم جوشی شناختی و پردازش هیجانی با پریشانی روانشناختی در نوجوانان، فصلنامه علمی شناخت اجتماعی، دوره دوازدهم ، شماره 1، صفحات 97-105
فرخی، صدیقه. رضایی، فاطمه. غلامرضایی، سیمین. (2018). اثربخشی آموزش خود دلسوزی شناختی بر اجتناب تجربه‌ای و همجوشی شناختی در بیماران مبتلا به درد مزمن، پژوهش نامه روانشناسی مثبت، سال 3، شماره 4، صفحات 29-40
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 55
فرهادی، طاهره. اصلی آزاد، مسلم. شکرخدایی، نیلوفرسادات.(1397). اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی بر کارکردهای اجرایی و همجوشی شناختی نوجوانان مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی. توانمندسازی کودکان استثنایی, 9(4), 81-92.https://doi.org/10.22034/ceciranj.2018.91194
فرهادی، مهران. شادکام، سوده. ذوقی، محمدرضا. محققی، لطفی.(1401). نقش واسطه ای اجتناب تجربه ای و همجوشی شناختی در رابطه بین ترومای کودکی و اضطراب اجتماعی، صلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، دوره17، شماره67
فولادوند، خدیجه.(1399). نقش مولفه‌های همجوشی شناختی و ذهن آگاهی در پیش بینی افسردگی دانشجویان، فصلنامه مطالعات روانشناختی، دوره ۱۶، شماره3
لطفی، فریبا. نخستین گلدوست، اصغر. موسی زاده، توکل. کاظمی، رضا.(1400). اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر همجوشی شناختی و رفتارهای خودمدیریتی بیماران دیابتی، نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، دوره8، شماره1
میرزائی، سمانه. قنبرپورگنجاری، مهرداد. سرپرست، محبوبه. اسلامی کنارسری، حبیب. حسن پور، ائمه و فلاخ مرتضی نژاد، حمیدرضا و دلپسند، کوروش. (1400). ارتباط بین اجتناب تجربه‌ای، همجوشی شناختی و دشواری تنظیم هیجان با ترس از زایمان زنان باردار نخست‌زا، مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دوره 30، شماره2، صفحات 129-118
نبی اکاتی، غلام. شهابی زاده، فاطمه. بحرینیان، سید عبدالمجید.(1401). اثربخشی درمان فراشناختی بر وسواس-فکری عملی رابطه ای (ROCD) اجتناب تجربه ای، فصلنامه پویایی روانشناختی در اختلالات خلقی، دوره1، شماره4، صفحات 29-18
هرنگ زا، محمد. حاجلو، نادر. نریمانی، محمد. بشرپور، سجاد. (1403). مدل ساختاری اعتیاد به بازی های آنلاین بر اساس سیستم های مغزی-رفتاری: نقش میانجی گر همجوشی شناختی و اجتناب تجربه ای، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، سال یازدهم ، شماره2، صفحات 62-46
Abbasi, I., Fata, L., Molodi, R., & Zarrabi, H. (2011). The psychometric adequacy of the Persian version of the Acceptance and Practice Questionnaire - the second version. Psychological Methods and Models, 2(10), 65-80. (In Persian).
Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., ... & Zettle, R. D. (2011). Preliminary psychometric properties of the Acceptance and Action Questionnaire–II: A revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behavior therapy, 42(4), 676-688.
Boroomandian, N., Mohammadi, N., & Rahimi Taghanaki, C. (2019). The Effectiveness of Interactive Group Therapy and Psychodrama on Identity Orientation in Adolescent Girls with Psychological Distress. DEVELOPMENTAL PSYCHOLOGY (JOURNAL OF IRANIAN PSYCHOLOGISTS), 15(60 ), 379-390. SID. https://sid.ir/paper/101472/en
Carvalho, S. A., Pinto-Gouveia, J., Gillanders, D., & Castilho, P. (2019). Pain and depressive symptoms: Exploring cognitive fusion and selfcompassion in a moderated mediation model. The Journal of Psychology, 153 (2), 173-186. https://doi.org/10.1080/00223980.2018.1507990
فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری بهار 1404 3(1): 42-57 ----------------------------------------- صمصام شریعت 56
Chowdhury, N., Kevorkian, S., Hawn, S. E., Amstadter, A. B., Dick, D., Kendler, K. S., & Berenz, E. C. (2018). Associations between personality and distress tolerance among trauma-exposed young adults. Personality and individual differences, 120, 166-170. https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.08.041
Cookson, C., Luzon, O., Newland, J., & Kingston, J. (2020). Examining the role of cognitive fusion and experiential avoidance in predicting anxiety and depression. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 93(3), 456-473. https://doi.org/10.1111/papt.12233
Faustino, B., Vasco, A. B., Farinha-Fernandes, A., & Delgado, J. (2023). Psychological inflexibility as a transdiagnostic construct: relationships between cognitive fusion, psychological well-being and symptomatology. Current Psychology, 42(8), 6056-6061. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01943-w
Gillanders, D. T., Bolderston, H., Bond, F. W., Dempster, M., Flaxman, P. E., Campbell, L., ... & Remington, B. (2014). The development and initial validation of the cognitive fusion questionnaire. Behavior therapy, 45(1), 83-101. https://doi.org/10.1016/j.beth.2013.09.001
Jing, Z., Li, J., Fu, P. P., Wang, Y., Yuan, Y., Zhao, D., Hao, W., Yu, C., & Zhou, C. (2021). Physical multimorbidity and lifetime suicidal ideation and plans among rural older adults: The Mediating role of psychological distress. BMC Psychiatry, 21 (1), 78. https://doi.org/10.1186/s12888- 021-03087-4
Kayhan, F., Ghanifar, M. H., & Ahi, Q. (2023). Comparing the effectiveness of emotion-oriented couple therapy and acceptance and commitment-based couple therapy on cognitive indicators (experiential avoidance and emotion regulation) in couples affected by extramarital relationships. Journal of Adolescent and Youth Psychological Studies, 4(3), 9-19. https://doi.org/10.61838/kman.jayps.4.3.2
Kessler RC, Andrews G, Colpe LJ, Hiripi E, Mroczek DK, Normand S-L, et al.
Short screening scales to monitor population prevalences and trends in nonspecific psychological distress. Psychological medicine. 2002;32(6):959-76.
Lee, J., Won, S., Chang, S. M., Kim, B. S., & Lee, S. J. (2023). Exploring the role of cognitive fusion and experiential avoidance in predicting smartphone use among medical university students. Journal of Contextual Behavioral Science, 28, 18-22. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2023.03.004
Liu, X. (2022). Optimization of college students’ mental health education based on improved intelligent recognition model. Mathematical Problems in Engineering, 2022(1), 1573810. https://doi.org/10.1155/2022/1573810
Low, J., Bishop, A., & Pilkington, P. D. (2022). The longitudinal effects of paternal perinatal depression on internalizing symptoms and externalizing behavior of their children: A systematic review and meta-analysis. Mental Health & Prevention, 26, 200230. https://doi.org/10.1016/j.mhp.2022.200230
Roush, J. F., Brown, S. L., Mitchell, S. M., & Cukrowicz, K. C. (2019). Experiential Avoidance, Cognitive Fusion, and Suicide Ideation among Psychiatric Inpatients: The Role of Thwarted Interpersonal Needs. Psychotherapy Research, 29(4), 514-523. https://doi.org/10.1080/10503307.2017.1395923
نقش اجتناب تجربه ای و پریشانی روانشناختی در پیش بینی همجوشی شناختی--------------------------------------- صمصام شریعت 57
Seçer, İ., & Ulaş, S. (2021). An investigation of the effect of COVID-19 on OCD in youth in the context of emotional reactivity, experiential avoidance, depression and anxiety. International journal of mental health and addiction, 19(6), 2306-2319. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00322-z
Thomas, K. N., & Bardeen, J. R. (2020). The buffering effect of attentional control on the relationship between cognitive fusion and anxiety. Behaviour Research and Therapy, 132, 103653. https://doi.org/10.1016/j.brat.2020.103653
Wicksell, R. K., Renöfält, J., Olsson, G. L., Bond, F. W., & Melin, L. (2008). Avoidance and cognitive fusion–central components in pain related disability? Development and preliminary validation of the Psychological Inflexibility in Pain Scale (PIPS). European Journal of Pain, 12(4), 491-500. https://doi.org/10.1016/j.ejpain.2007.08.003
Williams, J. L., Hardt, M. M., Henschel, A. V., & Eddinger, J. R. (2019). Experiential avoidance moderates the association between motivational sensitivity and prolonged grief but not posttraumatic stress symptoms. Psychiatry Research, 273, 336-342. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2019.01.020
Yaghubi H. Psychometric properties of the 10 questions Version of the Kessler Psychological Distress Scale (K-10). Applied Psychological Research Quarterly. 2016;6(4):45-57.
Zacharia, M., Ioannou, M., Theofanous, A., Vasiliou, V. S., & Karekla, M. (2021). Does Cognitive Fusion show up similarly across two behavioral health samples? Psychometric properties and invariance of the Greek–Cognitive Fusion Questionnaire (G-CFQ). Journal of Contextual Behavioral Science, 21, 212-221. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2021.01.003
Zhao, D., Tao, W., Shen, Q., Zuo, Q., Zhang, J., Horton, I., ... & Sun, H. J. (2024). The relationship between growth mindset and cognitive fusion in college students is mediated by bias towards negative information. Heliyon, 10(14). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e34445
[1] Liu
[2] Faustino & et al.
[3] Zhao & et al.
[4] Wicksell & et al.
[5] Gillanders & et al.
[6] Thomas & Bardeen
[7] Low & et al.
[8] Zacharia & et al.
[9] Williams & et al.
[10] Roush & et al.
[11] Secer & Ulas
[12] Jing & et al.
[13] Chowdhury & et al.
[14] Lee & et al.
[15] Bond
[16] Hayes
[17] Baer
[18] Carpenter
[19] Guenole
[20] Kessler & et al.
[21] Cookson & et al.
[22] Carvalho & et al.