اثربخشی بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت بر سبک‌های هویتی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم

محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روان

زهرا قاسمی ¹ , ایلناز سجادیان ²

1 - دانشجوی دکتری روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.
2 - عضو هیئت علمی گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/04/03 تاریخ پذیرش : 1400/03/05 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت بر سبک‌های هویتی و اهمال‌کاری دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل دانش‌آموزان دختر متوسطه دوم شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 دانش‌آموز دختر متوسطه دوم با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند (15 دانش‌آموز در گروه آزمایش و 15 دانش‌آموز در گروه گواه). گروه‌ آزمایش مداخلات بسته انتظارمحور (12 جلسه) را طی سه ماه دریافت نمود. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس خودسنجی التزام عملی به اعتقادات اسلامی (نویدی، 1376)، پرسشنامه سبک‌های هویت (برزونسکی، 1992) و پرسشنامه اهمال‌کاری (تاکمن، 1991) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرنی توسط نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بسته روان‌شناختی انتظارمحور بر سبک‌های هویت اطلاعاتی، سردرگم، متعهد و اهمال‌کاری دانش‌آموزان تاثیر دارد (0001/0>p). نتیجه‌گیری: بر اساس جهت بهبود سبک‌های هویت و کاهش اهمال‌کاری دانش‌آموزان می‌توان بسته روان‌شناختی انتظارمحور مبتنی بر آموزه‌های مهدویت را مورد استفاده قرار داد.

منابع و مأخذ:

اصلی‌آزاد، م.، منشئی، غ.، قمرانی، ا. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و تحمل ابهام دانش‌آموزان مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 9(36)، 33-53.

اعظامی، س.م.، کیهان، ج. (1397). رابطه بین سبک‌های هویت و کمک‌طلبی تحصیلی در بین دانشجویان غیربومی دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه: آزمون نقش میانجی هوش فرهنگی، مجله فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 8(1)، 107-128.

افشانی، س.ع.، ابویی، آ. (1398). اثربخشی آموزش شفقت به خود بر کنترل خشم دانش آموزان، خانواده و پژوهش، 16(3)، 103-123.

برزگربفرویی، ک .(1393). اثربخشی معنویت درمانی از دیدگاه اسلام بر بهزیستی روان شناختی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر، مجله اخلاق، 10(38): 126-152.

تازش، م.، اسدزاده، ح.، قنبری، م.، انصاری، ع. (۱۳۹۴). بررسی رابطه سبک‌های هویت با تحول اخلاقی و اهمال کاری تحصیلی، اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روان‌شناسی، جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، تهران، انجمن علمی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.

جوکار، ب.، دلاورپور، م. (1386). رابطه تعلل ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(3)، 80 ـ61.

رنجدوست، ش.، قهرمانی، ج.(1395). رابطه بین پردازش هویت و پیشرفت تحصیلی با نقش واسطه‌ای سلامت عمومی در بین دانش‌آموزان دختر و پسر پیش‌دانشگاهی، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 13(2): 112-102.

زنگی‌آبادی، م.، صادقی، م.، قدم‌پور، ع. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر خودکارآمدی تحصیلی و سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان ناسازگار، پژوهش در نظام‌های آموزشی، 13(44)، 71-87.

سعدی‌پور، ا.، دلاور، ع.، چیناوی، ع.، سلم‌آبادی، م.(1394). اثربخشی آموزش معارف مهدوی بر بهزیستی روان‌شناختی و جهت‌گیری زندگی، مجله دین و سلامت، 3(2): 28-19.

سعدی‌پور، ا.، قلمی، ز.، اسدزاده، ح. (1398). مقایسه اثربخشی آموزش خودگویی مثبت و خودکنترلی بر باورهای خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه، آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، 7(2)، 172-181.

شفیعی سروستانی، ا. (1387). انتظار بایدها و نبایدها. تهران: انتشارات موعود عصر.

صدرمحمدی، ر.، معصومی، ف. (۱۳۸۹). بررسی تاثیر انتظار مهدویت بررضایت از زندگی و سلامت روان دانشجویی، اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.

عطایی، ف.، احمدی، ع.، کیامنش، ع.، سیف، ع.ا. (1399). اثربخشی آموزش مهارت جرات‌ورزی بر افزایش انگیزش تحصیلی و کاهش اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان، خانواده و پژوهش، 17(1)، 21-39.

غضنفری، ا. (1383). اعتباریابی و هنجاریابی پرسشنامه سبک هویت، فصلنامه مطالعات تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی، 12، 81-94.

کاظمی، م.، منیژه، م.، کاوه، م.(1389). بررسی میزان شیوع تعلل و عوامل موثر بر آن در بین مدیران و کارکنان دانشگاه. پژوهش نامه مدیریت تحول، 4(2)، 42-63.

کلانتری، م.، روشن چلسی، ر.، صدرمحمدی، ر.(1393). بررسی تأثیر انتظار امام مهدی (عج) بر سلامت ذهن و کیفیت زندگی دانشجویان. مجله مشرق موعود، 8(30): 12-1.

کمری، س.، فولادچنگ، م.(1395). اثربخشی آموزش معنویت درمانی مبتنی بر مثبت نگری بر میزان امید به زندگی و رضایت از زندگی نوجوانان، پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 6(1): 23-5.

محمدکریمی، م.، شریعت‌نیا، ک. (1396). اثربخشی معنویت‌درمانی بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه شهر تهران، مجله دانشکده و پرستاری مامایی، 15(2)، 118-107.

مهدی‌زاده، ف؛ مومنی مهمویی، ح. (1398). بررسی رابطه بین هویت تحصیلی و نگرش نسبت به مدرسه با اهمال کاری تحصیلی دانش‌آموزان، آموزش در علوم انتظامی، 6(21)، 71-91.

میرعرب رضی، ر.، جعفری، ع. (1394). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی بر اساس مهارت‌های ارتباطی و سبک‌های هویت دانش‌آموزان، مجله راهبردهای شناختی در یادگیری، 3(4)، 55-69.

نصری، ن.، دماوندی، م.ا.، عاشوری، ا. (1393). پیش بینی اهمال کاری تحصیلی بر اساس ویژگی های شخصیتی، سبک های هویت و تعهد، شخصیت و تفاوت‌های فردی، 3(4)، 1-17.

هاشمی، ف.، درتاج، ف.، فرخی، ن.، نصرالهی، ب. (1398). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر تعلل‌ورزی تحصیلی، و استرس تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه هشتم، روان‌شناسی تربیتی، 15(52)، 1-13.

 

Berzonsky, M. D. (1992). Identity style and coping strategies. Journal of Personality, 60, 771-788.

Berzonsky, M.D. (2008). Identity formation: The role of identity processing style and cognitive processes. personality and individual differences44, 643-653.

Berzonsky, M.D., Cieciuch, J., Duriez, B.,  Soenens, B.. (2011). The how and what of identity formation: Association between identity styles and value orientation. Personality and Individual Differences, 50, 295-99.

Closson, L.M., Boutilier, R.R. (2017). Perfectionism, academic engagement, and procrastination among undergraduates: The moderating role of honors student status. Learning and Individual Differences, 57, 157-162.

Cullins, L.M., Solages, M.M., McKnight, S.(2019). Depression in African American and Black Caribbean Youth and the Intersection of Spirituality and Religion: Clinical Opportunities and Considerations. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 28(3): 473-482.

Duriez, B., Smits, I., Goossens, L. (2008). The relation between identity styles and religiosity in adolescence: Evidence from a longitudinal perspective, Personality and Individual Differences, 44 , 1022-1031.

Ellison, C.G., Burdette, A.M., Hill, T.D.(2009). Blessed assurance: religion, anxiety, and tranquility among US adults. Social Science Research, 38(3): 656-667.

Farran, B. (2004). Predictors of academic procrastination in college students. Unpublished PhD Dissertation. New York: Fordham University.

Fernie, B.A., Kopar, U.Y., Fisher, P.L., Spada, .M.M. (2018). Further development and testing of the metacognitive model of procrastination: Self-reported academic performance. Journal of Affective Disorders, 240, 1-5.

Grunschel, C., Schwinger, M., Steinmayr, R., Fries, S. (2016). Effects of using motivational regulation strategies on students' academic procrastination, academic performance, and well-being. Learning and Individual Differences, 49, 162-170.

Gustavson, D.E., Miyake, A.(2017). Academic procrastination and goal accomplishment: A combined experimental and individual differences investigation. Learning and Individual Differences. 54: 160-172.

Howell, A.J., Watson, D.C., Powell, R.A., Buro, K. (2006). Academic procrastination: The pattern and correlates of behavioral postponement. Personality and Individual Differences, 40, 1519–1530.

Jimenez-Fonseca, P., Lorenzo-Seva, U., Ferrando, P.J., Carmona-Bayonas, A., Beato, C., García, T., del Mar Muñoz, M., Ramchandani, A., Ghanem, I., Rodríguez-Capote, A., Jara, C., Calderon, C. (2018). The mediating role of spirituality (meaning, peace, faith) between psychological distress and mental adjustment in cancer patients. Supportive Care in Cancer; 26(5): 1411-1418.

Kerpelman, J.L., Pittman, J.F.,  Cadely, H.S., Tuggle, F.J., Harrell-Levy, M.K., Adler-Baeder, F.M.(2012). Identity and intimacy during adolescence: Connections among identity styles, romantic attachment and identity commitment. Journal of Adolescence, 35(6): 1427-1439.

Kim, S., Fernandez, S., Terrier, L. (2017). Procrastination, personality traits, and academic performance: When active and passive procrastination tell a different story. Personality and Individual Differences, 108: 154-157.

Moon, S.M., Illingworth, A.J. (2005). Exploring the dynamic nature of procrastination: a latent growth curve analysis of academic procrastination. Personality and Individual Differences, 38, 297–309.

Moons, P., Luyckx, K.K., Dezutter, J., Kovacs, A.H., Thomet, C., Budts, W., Enomoto, J., Sluman, M.A., Yang, H., Jackson, J.L., Khairy, P., Subramanyan, L., Alday, L., Eriksen, K., Dellborg, M., Berghammer, M., Johansson, B., Mackie, A.S., Apers, S.(2019). Religion and spirituality as predictors of patient-reported outcomes in adults with congenital heart disease around the globe. International Journal of Cardiology, 274: 93-99.

Paukert, A.L., Phillips, L., Cully, J.A., Loboprabhu, S.M., Lomax, J.W., Stanley, M.A.(2009). Integration of religion into cognitive-behavioral therapy for geriatric anxiety and depression. Journal of Psychiatry Practice, 15(2): 103-12.

Rosmarin, D.H., Alper, D.A., Pargament, K.I. (2016). Religion, Spirituality, and Mental Health. Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral Psychology. Encyclopedia of Mental Health (Second Edition). 23-27.

Shanahan, M.J., Pychyl, T.A. (2007). An ego identity perspective on volitional action: Identity status, agency, and procrastination. Personality and Individual Differences, 43(4), 901-911.

Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self regulatory failure. Psychological Bulletin, 133, 65−94.

Tuckman, B. W. (1991). The development and concurrent validity of the procrastination scale. Educational and psychological measurement, 51, 473-480.

Won, S., Yu, S.L.(2018). Relations of perceived parental autonomy support and control with adolescents' academic time management and procrastination. Learning and Individual Differences. 61, 205-215.

Ziegler, N., Opdenakk, M.(2018). The development of academic procrastination in first-year secondary education students: The link with metacognitive self-regulation, self-efficacy, and effort regulation. Learning and Individual Differences, 64, 71-82.