بررسی اثربخشی برنامه روان درمانی تحلیل رفتار متقابل بر استرس تحصیلی و صمیمیت اجتماعی دانش‌آموزان پسر ناسازگار مقطع متوسطه اول شهرستان مبارکه
محورهای موضوعی : روان کاوی، روان پویشی، روان شناسی شناختی و بهداشت روانزهرا ضیائی قهنویه 1 * , عباس روحانی 2
1 - دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه رشته روانشناسی تربیتی
2 - استادیار گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه، مبارکه، اصفهان، ایران
کلید واژه: تحلیل رفتار متقابل, استرس تحصیلی, صمیمیت اجتماعی, دانش آموز ناسازگار.,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامه روان درمانی تحلیل رفتار متقابل بر استرس تحصیلی و صمیمیت اجتماعی دانش‌آموزان پسر ناسازگار مقطع متوسطه اول در شهرستان مبارکه انجام شد. روش: از میان 21 نفر جامعه دانش‌آموزان ناسازگار در سال تحصیلی 1402-1401 نمونه‌ای به حجم ۱۲ نفر در دو گروه 6 نفره بر اساس مقیاس سازگاری دانش‌آموزان دبیرستانی سینها و سینگ (۱۹۹۳) به روش تصادفی انتخاب گردید. گروه آزمایش به مدت ۱۰ جلسه در معرض برنامه آموزشی تحلیل رفتار متقابل به شیوه گروهی بر اساس مطالعات عطادخت و همکاران(۱۳۹۵)، قرار گرفت. گروه‌های موردنظر طی دو نوبت بر اساس متغیرهای وابسته در معرض آزمون قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها به کمک نرم افزار آماریspss22 و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که؛ رویکرد درمانی تحلیل رفتار متقابل بر استرس تحصیلی اثر معنی‌داری داشته و این تاثیر در سطح کمتر از 05/0 معنی‌دار است. برای متغیر صمیمیت اجتماعی اثر معنی‌داری مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌گردد این برنامه آموزشی جهت کنترل استرس دانش‌آموزان ناسازگار توسط مشاوران مدارس به کار گرفته شود. در زمینه متغیر صمیمیت اجتماعی، حضور افراد مقابل دانش آموزان ناسازگار مانند اولیای مدرسه و همکلاسی‌ها در برنامه آموزشی پیشنهاد می گردد.
: The purpose of the research was to investigate the effectiveness of the interaction behavior analysis psychotherapy program on the academic stress and social intimacy of maladjusted male students of the first secondary level in Mobarakeh city. Method: A sample of 12 people was randomly selected from among 21 non-adjusted students in two groups of 6 based on Sinha and Singh's (1993) high school students' adjustment scale. The experimental group was exposed to the interactive behavior analysis training program in a group way for 10 sessions. The target groups were tested on two occasions based on dependent variables. Results: The results of data analysis with the help of multivariate covariance analysis showed that; The therapeutic approach of mutual behavior analysis had a significant effect on academic stress, but no significant effect was observed for the variable of social intimacy. Conclusion: It is suggested that this educational program be used to control the stress of maladjusted students in schools. In the context of the variable of social intimacy, the presence of people against incompatible students in the educational program is suggested.
برن، اریک. (1970). بازی ها، روانشناسی روابط انسانی. ترجمه اسماعیل فصیح (1395). تهران: نشر ذهن‌آویز.
حاتمی فرد، سیروس؛ کافی، سید موسی و خوش روش، وحید. (1395). اثربخشی آموزش مهارت حل مساله بر سازگاری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان شهر سومعه سرا. مجموعه مقالات علوم انسانی. سال 5، شماره 4، ص83-67.
دانشورپور، زهره؛ اسماعیلی، تاجیک. شهرآرای، عزیزاله و دیگران. (1390). تفاوتهای جنسیتی و سبک های هویت. مجله روانپزشکی ایران. دوره 4، شماره 13. ص 404-393.
سردارپور، مسلم؛ زرگر، یدا..؛ بساک‌نژاد، سودابه و مهرابی زاده هنرمند، مهناز. (1398). اثربخشی درمان تحلیل تبادلی بر صمیمیت اجتماعی و راهبردهای مقابله با فشار روانی در دانشجویان. مجله دستاوردهای روانشناسی بالینی دوره سوم، سال 2، شماره 1، ص 102-85.
سلامت، مائده؛ زمانی، احمدرضا و الهیاری، طلعت(1396). تاثیر آموزش مهارتهای ارتباطی با استفاده از روش تحلیل رفتار متقابل بر کاهش تعارض زناشویی. روانشناسی کاربردی، دوره سوم، شماره3، ص 42-29.
عطادخت، اکبر؛ جعفریان دهکردی، فاطمه؛ بشرپور، سجاد و نریمانی، محمد. (1395). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر افزایش انعطاف‌پذیری شناختی و عملکرد خانواده، مجله شخصیت و تفاوتهای فردی، 8، ص 44-25.
فراهانی، محمدتقی؛ شکوری، امیر؛ گراوند، فریبرز و دانشورپور، زهره. (1390). تفاوتهای فردی در استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی. مجله علوم رفتاری، دوره 2، شماره 4، ص 304-297.
فرهنگی، فرهنگ و آقامحمدیان شعرباف، حمید رضا(1390). تاثیر روان درمانی گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر شیوه‌های رویارویی با استرس نوجوان. مجله مطالعات تربیتی و روانشناسی. دانشگاه فردوسی مشهد. دوره 2، شماره 7. ص 62-42.
کاظمی، زینب؛ نشاط دوست، حمیدطاهر؛ کجباف، محمدباقر؛ عابدی، احمد؛ آقامحمدی، سمیه و صادقی، سعید. (1397). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر صمیمیت اجتماعی دختران فراری. فصلنامه مطالعات اجتماعی و روانشناسی زنان، سال 10، شماره 3، ص 162-139.
متولی، عاطفه. (1397). اثربخشی روان درمانگری گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر راهبردهای مقابله با استرس و تاب‌آوری دانشجویان. کنگره بین المللی علوم اسلامی، تهران، آذرماه 97. ص 9-1.
الوین، ام فرید. (1395). تحلیل رفتار متقابل برای نوجوانان و جوانان. ترجمه منصوره شریفی و حمید نمازیها. تهران: انتشارات فرا روان(تاریخ نشر به زبان اصلی، 2010).
هویزایی، زهره و عنایتی، میرصلاح الدین. (1395). بررسی اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر استفاده از روشهای رویارویی با استرس. یافته‌های نو در روانشناسی. دوره پنجم، شماره 3، ص 107-93.
Amundson NE. (2010). TA with elementary school children: A pilot study. Transactional Analysis Journal, 2003; 5(3): 250-252.
Sundah, J.A. (2020) The Effectiveness of Transactional Analysis Counseling to Increase Self Esteem. International Journal of Scientific Research and Management, 6(4), 266-273.
CookLisa, Caitlin.(2017). "The Influence of Parent Factors on Child Perfectionism: A CrossSectional Study" .UNLV Theses, Dissertations, Professional Papers, and Capstones. 1551.
Florio GA., Donnelly jp., zovon MA.(2012).the structure of psychological abuse reported by court-involved battered women, journal of interpersonal violence, 18(2), 857-871.
Kong s. s. (2010). Amarital-relationship enhancement programfor couples: randomized cotrolled trail usa. Department of nursing. Soonchunhyang universify, chonan city. Konea. kongsun@ sch.ac.kn.35,991-995.
Gadzella, BM .Baloglu, M.( 2001). confirmatory factor analysis and internal consistaency of student-life stress inventory. J. instrucpsychol. (28): 84-94.