موانع تحقق ابرپروژه جاده ابریشم از چشم‏انداز نظریه همگرایی

محورهای موضوعی : خاور دور

قاسم ترابی ¹ (دانشیار روابط بین‌الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران)
راضیه صانعی ² (دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/12/03 تاریخ پذیرش : 1395/03/25 تاریخ انتشار : 1395/05/01

کلید واژه: جاده ابریشم جدید, نظریه همگرایی, نبود اقتصاد مکمل, رقابت‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای,

چکیده مقاله :

ابرپروژه راه ابریشم جدید برای اولین بار در سال 2013 توسط شی جنیگ پین رهبر جمهوری چین طی سخنرانی در دانشگاه نظربایف قزاقستان مطرح شد. کمربند اقتصادی جاده ابریشم جدید صرفا یک جاده نیست، طرحی اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ژئوپولیتیکی با فرآیندی باز و چندقطبی است که تقریبا تمامی کشورهای موجود در مسیر را در بر‌می گیرد. قرار است تحقق این طرح عاملی برای رشد و شکوفایی کشورهای فعال در پروژه شود. با این حال تحقق جاده ابریشم جدید با موانع جدی روبه‌روست که مهم‌ترین آنها نبود زمینه های لازم برای همگرایی و همکاری های جدی اقتصادی در میان کشورهای مسیر مطابق با نظریه همگرایی است، امری که تاکنون کمتر مورد توجه بوده است. در این راستا پرسش اصلی مقاله این است که چه موانعی بر سر تحقق خط ابریشم جدید وجود دارد؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه این گونه مطرح می شود که مطابق نظریه همگرایی، عدم وجود اقتصادهای مکمل، وجود ارزش‌های فرهنگی، قومی و سیاسی متضاد، شکاف های مذهبی و رقابت و اختلافات در میان کشورهای عضو، تسلط گفتمان امنیتی و رقابت‌های قدرت های فرامنطقه ای، مهم‌ترین موانع تحقق این پروژه اقتصادی می باشند. روش پژوهش حاضر نظری و تحلیل محور است.

چکیده انگلیسی:

China’s one belt one road (OBOR) initiative unveiled by President Xi Jinping in 2013, aims to restore the country’s old land and sea trade routes and to boost economic connectivity between Asia, Europe and Africa. It covers 65 countries and six economic corridors accounting for two thirds of the world’s population and one third of the world’s GDP. In this paper the authors look at the opportunities it offers and some of the challenges for investors China’s one belt one road.  In this sense, we focused on domestic constraints, tensions in China's neighbourhood, and great power rivalries. Finally, we tried to offer several suggestions regarding the improvement of China’s initiative. The suggestions concern the initiative’s planning and implementation, the means to improve its bilateral relations with neighbours and great powers, in order to be perceived as a responsible power on the international arena.  

منابع و مأخذ:

منابع فارسی

- آربلاستر، آنتونی (1379)، دموکراسی، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: انتشارات آشیان.

- ابوالحسن‌شیرازی، حبیب‌الله و عاطفه کریمی (1388)، «سیاست‌های چین و روسیه در ترتیبات امنیت منطقه‌ای سازمان همکاری شانگهای»، فصلنامه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، شماره 6، بهار.

- بیومنت، پیتر و دیگران، (1369) خاورمیانه، ترجمه محمود رمضان‌زاده و علی آخشینی، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس،

- توسعه اقتصادی منطقه در گرو ایجاد زمینه‌های جدید همکاری (1388)، قابل دسترس در:

- ساجدی، امیر (1389)، «موانع توسعه دموکراسی در خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دوم. شماره 8، زمستان.

- شریعتی‌نیا، محسن (1395)، «کمربند اقتصادی جاده ابریشم زنجیره ارزش چین محور»، فصلنامه روابط خارجی، سال هشتم، شماره سوم، پاییز.

- قاسمی، حاکم (1372)، «موانع همگرایی در خاورمیانه»، فصلنامه حقوق و سیاست، شماره 30، زمستان.

- قوام، سیدعبدالعلی (1384)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: سمت.

- قوام، سیدعبدالعلی (1392)، روابط بین‌الملل: نظریه و رویکردها، تهران: سمت.

- کاتوزیان، محمدعلی (1368)، اقتصاد سیاسی ایران؛ از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز، چاپ سیزدهم.

- کرامتی‌نیا، رقیه (1395) «منافع روسیه در سایه روشن کمربند اقتصادی جاده ابریشم»، قابل دسترس در: http://www.iras.ir/fa/doc/article/1585

- کریدورهای بین‌المللی عبوری (1393)، قابل دسترس در: http://news.mrud.ir/news/2439/

- متقی‌دستانی، افشین (1394)، «تحلیل ژئوپلیتیکی موانع شکل‌گیری همگرایی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز»، مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 8 ، شماره 1، قابل دسترس در:

http://www.beheshtipour.net/post-322.aspx

 

English Source

- Knight, J. (2012), China as a Developmental State, Oxford: Department of Ecoomics Oxford University Press.

- Lami, P. (2012), Global Value Chains are Binding Us Together, Geneva: World Trade Organization.

- OECD (2015), "Global Value Chains (GVC): China, Landon: Organization for Economic Cooperation and Development", at: http://www.oecd.org/sti/ind/ GVCs%20-%20CHINA.pdf

- Peretz, Done (1963), The Middle East Today, New York: Holt Rinehart and Winston.

- Russia Welcomes China, Silk Road Economic Belt Initiative (2015), at: https://sputniknews.com/business/201503281020128721/

- Xinjiang Lagislature Approves Burqa Ban (2015), at: http://news.xinhuanet .com/english/china/2015-01/10/c_133910351.htm