تهدیدات زیست محیطی و امنیت ملی ایران در دهه اخیر با تاکید بر رودخانه مرزی هیرمند
محورهای موضوعی :خالد حزباوی 1 * , روح الله شهابی 2 , حسین کریمی فرد 3 , لنا عبدالخانی 4
1 - دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز،اهواز،
2 - . عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران(نویسنده مسئول: shahabi89@hotmail.com)
3 - عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی
4 - گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
کلید واژه: رودخانه هیرمند, ایران , افغانستان, امنیت ملی , مکتب کپنهاگ,
چکیده مقاله :
بحران آب وچالش های امنیتی آن ،از مهم ترین موضوعات زیست محیطی در برهه ی کنونی به شمار می آید و در مناطقی که میزان بارش ها کاهشی است،آب می تواند،عامل تنش زا باشد.بنابراین، درک پیچیدگی های امنیتی و سیاسی در حوزه رودخانه مرزی در عرصه ملی و بین المللی ضروری است وایران با دارا بودن رودهای مرزی مشترک ازاین قاعده مستثنی نیست. رودخانه هیرمند یکی ازمهم ترین منابع تامین کننده آب درشمال شرق کشوراست.ازآنجاکه عوامل هیدرولوژیکی ،منطقه ای،توسعه ای برافزایش برداشت آب در افغانستان اثر داشته،به تبع درکاهش حقابه هیرمند بیش از حد نمایان است.واجرایی نشدن معاهدات هیرمند و عدم حل اختلاف ها بین دوکشور،نیز تاثیر منفی زیادی بر مسایل سیاسی، اجتماعی،امنیتی، بویژه اقتصادگذاشته است. اگر کشور ایران نتواند براساس دیپلماسی و مدیریت یکپارچه رودهای مرزی در تعامل با همسایه شرقی خود عمل نماید،در آینده دچارتنش و عدم دستیابی به امنیت پایدار آبی در شمال شرق خواهد شد ودرصورت تحقق این امر می‌تواند نتایج امنیتی غیر قابل کنترل (تهدید معیشت، مهاجرت وسیع،بحران زیست محیطی، ناآرامی اجتماعی و...) داشته باشد. بنابراین، امنیتی دانستن هیرمند در سیاست های اعمالی ضروری است. روش تحقیق با توجه به ماهیت نظری آن، روش تحلیلی-توصیفی بوده و ابزارگردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای است
The water crisis and the security challenges caused by it are among the most important environmental issues at the current time, and in areas where the amount of rainfall is decreasing ,the water has been a cause of anxiety. One case is the border rivers and since Iran has border rivers it is not exempt. The Hirmand which originates from Afghanistan, flows into Iran after a distance and is one of the most important sources of water in the northeast of the country. Since the hydrological, regional, factors have an effect on amount of the water that is withdrawn in the country of Afghanistan, there is a visible reduction in the amount of water in the Hirmand The non-implementation of the Hirmand treaties and failure to resolve the differences between two countries have had a great negative impact on political, social, and security issues, especially livelihood and economy. The purpose of this research is to examine the Hirmand water sharing treaties and the impact of reducing the amount of water usage has had on the security of the I. R. of Iran in last decade. The results of the research indicate that, due to the upstream location and seasonality of the Hirmand and the strong dependence of northeastern regions of the country on its water, it is necessary to consider its security in practical policies. According to the theoretical nature of the study, the research method is a descriptive-analytical method and the instrument for collecting information is a library method