سکولاریسم از منظر اندیشمندان ترک، آمریکایی و فرانسوی: با تأکید بر حزب عدالت و توسعه ترکیه

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

مهدی لکزی ¹ (دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز)
مسعود غفاری ² (استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تهران)

تاریخ دریافت : 1397/12/08 تاریخ پذیرش : 1397/12/08 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: ترکیه, سکولاریسم, حزب عدالت و توسعه, آزادی های دینی, همزیستی و مدارا,

چکیده مقاله :

چکیده ترکیهازآغازتأسیستوسطمصطفیکمالآتاترک،یکیازپایه هاواصولاساسی نظامحکومتیخودرابرمبنای سکولاریسمقرارداده است. یکی از عوامل کلیدی سکولاریسم در ترکیه مدرن با میراث عثمانی، نظارت نهادینه حکومت بر دین است. با تأسیس جمهوری در سال 1923 دولت منافع خود را در چهارچوب سکولاریزاسیون و بنای ملتی برخاسته از گروه های متنوع قومی و دینی تعریف کرد. پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه در انتخابات نوامبر 2002 به عنوان حزبی با ریشه های اسلامی،پرسشهای مهمی را درباره آینده سکولاریسم و نیز اسلام گرایی در این کشور به میان آورد. ویژگی های اصلی سکولاریسم ترکیه با گونه فرانسوی یا آمریکایی آن متفاوت است و قرائتی که از این مفهوم در ترکیه می شود، متفاوت از جداسازی دین و حکومت، مهار دین و حذف آن از سپهر عمومی را دنبال می کند. در این مقاله،تلاشخواهیمکردبابهره گیریازرویکرد جریان شناسی فکری به اینپرسشپاسخدهیم که سمت گیری عدالت و توسعه به عنوان یک حزب با ریشه های اسلامی در مواجهه با سکولاریسم چگونه بوده است؟ یافتههای مقالهحاکیازآناستکهحزب عدالت و توسعه با پذیرش سکولاریسم به عنوان یک روش حکومت داری، ضمن کاستن از حساسیت نیروهای طرفدار ایدئولوژی کمالیسم (و به طور خاص حامیان قرائت حداکثری از سکولاریسم) در پی جدایی دین از ساختار حکومتی است تا بدین وسیله آزادیهای دینی را تضمین کنند.

چکیده انگلیسی:

Abstract Turkey, since its establishment by Mustafa Kemal Ataturk, put one of bases and fundamental principle of its governmental system on the basis of secularism. One of the key factors of secularism in modern Turkey's Ottoman legacy is that government would supervise on religion institutionally. By establishment of Republic in 1923, the state defined its interest basis on secularization and various sectarian groups. The victory of AKP in November 2002 elections, as an Islamic party, has raised important questions about the future of secularism and Islamism in the country. The main characteristics of Turkish secularism is different from American and French one and Turkish people interprets the concept not only on basis of separation between government and religion but elimination of religion from public sphere. The major controversy in Turkey is about the definition of secularism and freedom of religion that resulted from fundamental principles such as the role of religion and government. The study of existing literature about Turkey shows the earlier researches mainly emphasize issues such as security, democracy and process of Turkey joining the Europe Union, and it seems they ignored the Islamists' approaches towards their concepts and identity, especially towards secularism. Accordingly, the authors would try to answer the following questions: what is the AKP' stance on secularism, as an Islamic party? The findings of article suggest the AKP intended to separate the religion from government by accepting the secularism as a governance model in order to guarantee the religious freedom.

منابع و مأخذ:

منابع:             

-      انتخابی، نادر. (1392). دین، دولت و تجدد در ترکیه، تهران: نشر هرمس.

-      ساعی، علی. (1387).روشتحقیقدرعلوماجتماعی (بارهیافتعقلانیتانتقادی)،تهران:سمت.

-      قهرمانپور، رحمان. (1389).دولت و جهانی شدن در خاورمیانه،تهران: مرکز چاپ و نشر دانشگاه شهید بهشتی.

-      منوچهری،عباسودیگران. (1387).رهیافتوروشدرعلومسیاسی،تهران:سمت.

-      موثقی، سیداحمد. (1389).جنبشهایاسلامیمعاصر،چاپیازدهم،تهران: انتشارات سمت.

-      نورالدین، محمد.(1383).ترکیهجمهوریسرگردان، ترجمهسید حسینموسوی، تهران:مرکزپژوهشهایخاورمیانه.

-      ولد، مری (1389). اسلام در ترکیه (زندگی نامه یک روشنفکر: بدیع الزمان سعید نورسی)، ترجمه فرزاد صیفی کاران، تهران: نشر احسان.

-      یاووز، هاکان. (1389). سکولاریسم و دموکراسی اسلامی در ترکیه، ترجمه احمدعزیزی، تهران: نشرنی.

-      خیرخواهان، جعفر. (1390).«ببرهای آناتولی؛ همزیستی اسلام ترکی بانظام بازار آزاد: موردکاوی جنبش فتح‌الله گولن»، مجله چشم انداز ایران، شماره 67.

-      عطایی، فرهاد. (1378). «نگرشی جدید در سیاست منطقه ای ترکیه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 19.

 

-      Akdogan,Y. (2003), Muhafazakari Demokrasi, Ankara , Alfa Basim Yayin.

-      Bulac, Ali. (2001),Religion, State, and Democracy, Istanbul: Zaman Kitap.-

-      Debray, Regis. (1992), Contretemps: In praise of lost ideals, Paris: Gallimard.

-      Arince, B. (2003), Vatan Daily, September 29.

-      Azarian, Reza. (2011), “Nationalism in Turkey: Response to a Historical Necessity”, International Journal of Humanities and Social Science, September 2011, Vol. 1, No. 12, pp.72-82.

-      H. Somun, (14 February 2012), "Malaysia as a Model for Turkey or Both a Model for Other Countries", Sunday Zaman.

-      T. Kuru,Ahmet.(2006), “Reinterpretation of Secularism in Turkey: The Case of the Justice andDevelopment Party”, published in the Emergence of a New Turkey: Democracy and the AK Party. Salt Lake City: University of Utah Press.

-      "Erdogan's daughters studding in us to escape headcraft ban", The Journal of Turkish Weekly, 20 Oct 2004.