نقش اتاق های فکر در تصمیم سازی سیاست خارجی آمریکا در قبال پرونده هسته ای ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

سید جواد امام جمعه زاده ¹ , مجتبی بابایی ²

1 - استادیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
2 - دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

تاریخ دریافت : 1393/09/03 تاریخ پذیرش : 1396/12/23 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: اتاق های فکر, سیاست خارجی آمریکا, تصمیم سازی, برنامه هسته ای ایران,

چکیده مقاله :

سیاست خارجی آمریکا در واقع برآیند چانه زنی مکرر میان نخبگان در اتاق‌های فکر و موسسات پژوهشی فعال در این کشور است. پرونده هسته‌ای ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل امنیت بین‌الملل در سال های اخیر، یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بررسی و تحقیق در اتاق‌های فکر و موسسات مختلف پژوهشی آمریکا بوده است. مطالعه پروژه‌های مختلف تحقیقاتی، گزارش‌های سالانه، گزارش‌های رسمی منتشر شده و مصاحبه‌های تحلیلگران این اتاق‌ها و موسسات ما را به چهار رویکرد کلی حاکم بر اتاق‌های فکر و موسسات پژوهشی آمریکا در مواجهه با پرونده هسته‌ای ایران رهنمون می‌کند. رویکرد اول مبتنی بر برخورد نرم و مبتنی بر عدم خشونت در مواجهه با ایران است. رویکرد دوم، فشار از داخل را به عنوان راهکار کلی مورد ملاحظه قرار داده است. رویکرد سوم بر تحریم‌های درازمدت به عنوان عامل جدی در کنترل برنامه هسته‌ای ایران نظر دارد و در نهایت رویکرد چهارم بر اقدام نظامی محدود برای نابود کردن تاسیسات هسته‌ای ایران تاکید می‌کند. مقابله با تهدیدات ناشی از این اتاق‌های فکر و موسسات پژوهشی با درک استراتژی‌هایی که این اتاق‌ها و موسسات به دولت آمریکا پیشنهاد می‌کنند، محقق می‌شود و با درک این استراتژی‌ها تعریف پاداستراتژی مناسب برای مقابله با آنها عملی خواهد بود و شناخت این اتاق‌ها و موسسات پژوهشی و درک جایگاه آنها در روند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری سیاست خارجی آمریکا در قبال پرونده هسته ای ایران، نخبگان ایران را در جهت مقابله با تهدید‌هایی که از سوی آمریکا متوجه ایران است، یاری می‌کند.

چکیده انگلیسی:

       Abstract The US foreign policy is in fact formulated through constant discussions between the elite in the country’s think tanks. Iran’s nuclear energy program, as one of the most important issues related to international security, has been studied by various US think tanks. The study of various research projects, annual reports, official reports and interviews by analysts working for these think tanks suggests there are four approaches at these US think tanks to Iran’s nuclear energy program which include adopting a diplomatic attitude toward Iran, mounting pressure on Iran from inside the country, imposing long time sanctions as an effective tool to roll back the country’s nuclear drive and taking limited military action against Iran in order to destroy its nuclear facilities. In order to confront threats posed by these think tanks, one should understand strategies they offer to the US administration. This can help diverse strategies to counter them gaining a better and deeper understanding of the role and position of these think tanks. In the process of decision making in the US foreign policy on Iran’s nuclear energy program, the present paper is an attempt to help the Iranian elite in confronting Washington’s threats against Tehran.    

منابع و مأخذ:

منابع:

- آلیسون، گراهام(1364). شیوه‌های تصمیم‌گیری در سیاست خارجی.‌ترجمه منوچهر شجاعی. تهران: امیرکبیر.

- احمدی لفورکی، بهزاد(1387). لابی و لابی‌گری در آمریکا، چاپ اول، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

ـ  اقارب پرست، محمدرضا. (1384). گزارش کارشناسی تحلیل و ارزیابی رویکرد مراکز پژوهشی آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

ـ خوشوقت، محمدحسین(1388). تجزیه و تحلیل تصمیم‌گیری در سیاست خارجی. تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.

- سیف‌زاده، سید حسین(1384). مبانی و مدل‌های تصمیم‌گیری در سیاست خارجی. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.

- ملکی، عباس(‌1381).  سناریو نویسی: روشی موثر در تصمیم‌گیری، تهران، موسسه مطالعات دریای خزر.

- مورگنتا، هانس(‌1374). سیاست میان ملت‌ها، ‌ترجمه حمیرا مشیرزاده. تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.

- نقیب‌زاده، احمد(‌1388).  فرآیند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.

- افتخاری، اصغر. (1384). "پژوهش و تصمیم‌گیری، بایسته‌های تحقیقاتی در فرآیند تصمیم‌سازی". فصلنامه راهبرد دفاعی. سال سوم، شماره هشتم.

ـ امیری، مهدی(1384). "جایگاه اتاق های فکر در تدوین سیاست خارجی". فصلنامه راهبرد دفاعی. سال سوم، شماره هشتم.

ـ امیری، مهدی(1382). "نقش و تاثیر مخازن اندیشه (مراکز پژوهشی) در سیاستگذاری خارجی"، گزارش کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی. 

ـ  دلاورپور اقدم، مصطفی و طالبی، تقی(1389). "گزارش کارشناسی طراحان تحریم جمهوری اسلامی ایران در دولت و کنگره آمریکا". مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

ـ صالحی اصل، علی حسین. و میرزاامینی، محمدرضا(1384). "درآمدی بر اتاق‌های فکر دفاعی". فصلنامه راهبرد دفاعی. سال سوم، شماره هشتم.

ـ عسگری، محمود. (‌1385). "گزارش کارشناسی نقش اتاق‌های فکر در سیاستگذاری دفاعی ـ امنیتی". مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

- Abelson, Doland. (2006). A Capital Idea: Think Tanks and US Foreign Policy. McGill-Queen's University Press Publishing

- Arin, K. (2013). Think Tanks: The Brain Trusts of Us Foreign Policy. Springer Publishing.

- Berman, Ilan. (2005). Tehran Rising: Iran's Challenge to the United States, Lanham, MD: Rowman & Littlefield.

- Bipartisan Policy Center. (2008). Meeting the Challenge: U.S. Policy toward Iranian Nuclear Development, Washington, DC: Bipartisan Policy Center.

- Medvetz, T. (2012). Think Tanks in America. University of Chicago Press Publishing.

- Berman, Ilan. (2006). "Confronting a Nuclear Iran: Testimony before the U.S. House of Representatives Committee on Armed Services," available at: http://www.house.gov/hasc/comdocs/schedules/2-1-06Berman.pdf.

- National Intelligence Council(2007). National Intelligence Estimate-Iran: Nuclear Intentions and Capabilities, Washington, DC: National Intelligence Council, available at: http://www.dni.gov/press-releases/20071203- release.pdf

- Tolbott, Strobe. The Brookings Institute: How A Think Tank Works. Usinf.State.gov/Journals.