جنگ قدرت ها در یمن و امنیت جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

فرزاد رستمی ¹ , کامران لطفی ² , سعید پیرمحمدی ³

1 - استادیار روابط بین الملل دانشگاه رازی کرمانشاه
2 - دانشجوی دوره دکترا، گروه علوم سیاسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3 - دانش‌ آموخته روابط بین الملل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/16 تاریخ پذیرش : 1397/03/16 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: ایران, یمن, راهبرد امنیتی, سناریوی آینده پژوهی,

چکیده مقاله :

چکیده غالباً در مطالعات روابط بین الملل، امنیت کنش گران به خصوص در عرصه منطقه ای به عنوان یکی از اصول مسلم در سیاست خارجی کشورها انگاشته می شود؛ به ویژه آنکه مسائل سیاسی- امنیتی بعد از تحولات بیداری اسلامی در منطقه، نوعی بهم پیوستگی در میان بازیگران منطقه به وجود آورده است که این مسئله بر تشدید دغدغه های امنیتی در خاورمیانه افزود. به همین دلیل، امروزه بازیگران منطقه ای در خاورمیانه که دارای منافع متقابل اند، عموماً جهت حفط بقای خود، چهارچوب مجموعه های امنیت منطقه ای را مورد توجه خود قرار داده اند. در این راستا از جمله ی دستور کارهای امنیتی در منطقه خاورمیانه بحران در یمن می باشد که ممکن است دامنه امنیتی این بحران به سایر مناطق نیز تسری یابد. بدینسان، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر فعال و هژمون منطقه ای از زمان شروع و اوج گیری بحران در یمن تلاش نمود که در راستای ﺗﺄمین امنیت منطقه ای خود، رویکرد حمایتگرایانه و امنیتی را در قبال دولت- ملت در یمن اتخاذ نماید. بنابراین، کانون بحث این پژوهش بر مساعی جمهوری اسلامی ایران در اموری نظیر تلاش در زمینه حفظ محور مقاومت، حفظ نفوذ ایدئولوژیکی و منطقه ای خود و نیز امنیت ژئوپلیتیک یمن قرار گرفته است. در همین راستاپرسش اصلی پژوهش حاضر این است که: مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن بر مبنای کدام رویکرد در سیاست خارجی قابل تحلیل است؟ جهت پاسخی منطقی به این ﺳﺆال، فرضیه زیر به سنجش گذاشته می شود: جمهوری اسلامی ایران با عنایت به جایگاه راهبردی یمن در معادلات منطقه ای و نیز جهت ارتقای ضریب امنیتی خود در منطقه، رویکرد امنیتی را در قبال این بحران اتخاذ نموده است.

چکیده انگلیسی:

Often, in studies related to international relations, the security of activists, especially in the regional arena, is considered as one of the most important principles in the foreign policy of countries. Especially since the political-security issues after the Arab Spring in the region, have made common interests among the regional actors, and added to the growing concern of Middle East about security. For this reason, today, the regional counterparts in the Middle East who have common interests have generally focused on regional security assemblies in order to maintain their survival. In this regard, the security agenda in the Middle East concerns the crisis in Yemen, which may extend to other areas and challenge the other players' interests. That’s why, the Islamic Republic of Iran, as an active actor and regional hegemony, has been struggling to adopt a protective approach for the Yemeni nation-state in order to secure its regional security since the beginning and growth of the crisis in Yemen. Therefore, the focus of this study is on the efforts of the Islamic Republic of Iran to maintain the axis of resistance, the geopolitical security of Yemen, and to maintain its ideological and regional influence. So, the main question of the present research focuses on the issue which is "what approach of the foreign policy can be relied on for the analysis of the position of the Islamic Republic of Iran regarding the crisis in Yemen.

منابع و مأخذ:

منابع

-      «آمریکا، عربستان؛ حامیان اصلی کشتار شیعیان یمن­». (1388). ماهنامه اخبار شیعیان، دوره پنجم، شماره47. صص.42-39.

-      اسدی، علی اکبر. (1388). «سیاست منطقه­ای عربستان سعودی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ». فصلنامه سیاست دفاعی، دوره 17، شماره 68، صص.153-121.

-      التیامی­نیا، رضا و دیگران. (1395). «بحران یمن: بررسی زمینه­ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و امریکا». فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره پنجم. شماره 18. صص.198-171.

-      امیردهی، ع. ر. (1389). «یمن: از حاکمیت سیاسی تا روابط با جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه اندیشه تقریب، دوره ششم، شماره 23. صص130.-117.

-      انصاری قمی، حسن. (1380). «مجموعه طاووس یمانی، نماد حضور ایران در یمن». کتاب ماه دین، شماره 51 و 52. صص.31-18.

-      جاودانی مقدم، مهدی. (1391). «ژئوپلیتیک نوین تشیع در خاورمیانه و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم. شماره2. صص. 62-29.  

-      جعفری­ولدانی، اصغر .(1388). «عربستان و رویای تسلط بر یمن». فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین­المللی، دوره چهارم، شماره17. صص67-37.

-      طاهایی، علی. (1388). «نقشه سعودی­ها برای یمن». ماهنامه پیام انقلاب، شماره29. صص.10-8.

-      فلاح، رحمت الله. (1391). « برآورد محیط سیاسی شیعیان عراق». فصلنامه پانزده خرداد. دوره سوم. شماره34. صص.217-193.

-      مرادی، اسدالله و امیرمسعود شهرام­نیا. (1394). «بحران سوریه و امنیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست. دوره چهارم. شماره 15. صص.152-125.

-      نامی، محمد­حسین و دیگران. (1388). «تحلیل جایگاه ژئواکونومیک ایران در خاورمیانه». فصلنامه­ژئوپلیتیک، دوره پنجم. شماره2. صص.65-41.

-      نجات، سید­علی و دیگران. (1395). «راهبرد عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن». فصلنامهمطالعاتروابطبین­الملل، دوره نهم. شماره33. صص.179-137.

-      هادیان، حمید . (1385). «کاوشی در روابط ایران و عربستان سعودی­». فصلنامه راهبرد، دوره 26. شماره2. صص.79-96.

-      احمدی، سید­عباس و الهام ­سادات موسوی. (1389). «جغرافیای شیعه و فرصت­های ایران در قلمروهای شیعی جهان اسلام» در: چهارمینکنگرهبین‌‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان، ایران.

-      احمدیان، حسن. (1390). «عربستان سعودی و قیام ملت­های عرب؛ رویکردها و چالش‌ها». قابل دسترس در سایت آی اس آر.

-      سلیمانی­پور، زهرا. (1394). «تاریخ مناسبات ایران – یمن؛ یمن چه جایگاهی در سیاست خارجی ایران داشته و دارد». قابل دسترس در سایت فارس نیوز

-      «سناریوهای پیش روی بحران یمن». (1393). کد خبر: 88853. قابل دسترس در سایت فرهنگ نیوز.

-      عبدالهیان، امیر. (1394). «امنیت یمن را امنیت ایران می‌دانیم». قابل دسترس در سایت  دیپلماسی ایرانی.

-      مددی، جواد. (1395). «4 سناریوی پیش روی انصارلله در آینده تحولات سیاسی یمن». قابل دسترس در سایت قابل الوقت.

-      هوشی­سادات، سیدمحمد. (1393). «روابط ایران و یمن؛ چالش‌ها و فرصت‌ها». قابل دسترس در سایت دیپلماسی ایرانی.

 

-      Burke, Edward. (2012).“One blood and one destiny? Yemen'­s relation with the gulf cooperation council”. Foreign policy research, Vol.1 (23).

-      Chubin, Shahram. (2012). “Iran and the Arab Spring: Ascendancy Frustrated”. Gulf Research Center, GRC Paper, Vol.1 (24).

-      Louis, Avenue. (2015). “Yemen at war”. Crisis Group Middle East briefing, Vol.1 (45).

-      Popp, Roland. (2015). “War in Yemen: Revolution and Squid Intervention”. Center for Security Studies, No.175.