ترامپ،عبور از نهادگرایی و چالش جایگاه "هژمون لیبرال" برای آمریکا

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

تاج الدین صالحیان ¹

1 - دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/16 تاریخ پذیرش : 1399/08/29 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: "سیاست خارجی آمریکا", "قدرت نرم", "نظریه ثبات هژمونیک", "کالاهای عمومی", "هژمون لیبرال",

چکیده مقاله :

عدم شکل گیری موازنه قدرت مقابل ایالات متحده پس از فروپاشی شوروی، از پدیده های جدید در روابط بین الملل بوده است. اغلب لیبرال ها و طرفداران نظریه ثبات هژمونیک، در کنار قدرت خارق العاده آمریکا در بعد نظامی، علت آن را ایجاد نهادها، سازمانها و رژیم های بین المللی، تولید کالاهای عمومی امنیتی، مالی – تجاری و اقتصادی، چندجانبه گرایی و پرهیز از یکجانبه گرایی را اصلی ترین دلایل آن می دانند که سبب گردیده آمریکا حائز جایگاه "هژمون لیبرال" گردد و موازنه قدرت سنتی مقابل آن شکل نگیرد. اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ، و سیاست "اول آمریکا"و عقب نشینی از بسیاری از نهاد ها و رژیم های بین المللی، خودداری از تولید کالاهای عمومی امنیتی و اقتصادی و پایان دادن به آنچه "سواری مجانی" می خواند، پیگیری ناسیونالیسم اقتصادی، یکجانبه گرایی و نهایتا بی اعتنایی به منافع سایر بازیگران، از جمله دوستان هم پیمانان، جایگاه "هژمون لیبرال" آمریکا را با چالش جدی مواجه ساخته است. بنابراین با توجه به آموزه های نظریه ثبات هژمونیک، هدف اصلی این پژوهش این است که بیان گردد: سیاست خارجی ایالات متحده در دوره ی ترامپ، ضمن عبور از شعارهای اعلامی، نسبت به گذشته دچار تحولات جدی گردیده، بطوری که این تغییرات، موقعیت این کشور را با مخاطراتی مواجه کرده است، چرا که ترامپ با عبور از مولفه های مشروعیت بخش، در جهت تخریب جایگاه هژمون لیبرال گام برداشته است. در این پژوهش، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده گردیده که از منابع کتابخانه ای و الکترونیکی بهره گرفته شده است.

چکیده انگلیسی:

The failure to strike a balance of power with the United States after the collapse of the Soviet Union for a quarter of a century has been a new phenomenon in international relations. Most liberals and proponents of hegemonic stability theory, along with America's extraordinary military power, have created international institutions, organizations, and regimes, produced public security, financial, commercial, and economic goods, multilateralism, and avoided unilateralism. Are considered to be the main reasons why the United States has gained the position of "liberal hegemony" and the balance of traditional power has not been formed against it. But with the coming to power of Donald Trump, and the policy of "America First" and the withdrawal of many international institutions and regimes, the refusal to produce public security and economic goods and the end of what he calls "free riding", the pursuit of nationalism Economic, one-sided, and ultimately disregard for the interests of other actors, including friends of allies, have seriously challenged America's position of "liberal hegemony.” Therefore, according to the teachings of the theory of hegemonic stability, the main purpose of this study is to state: US foreign policy in the Trump era, while passing the declared slogans, has undergone serious changes compared to the past, These changes have put the country's position in jeopardy, as Trump has taken steps to undermine the position of liberal hegemony by going through the elements of legitimacy. In this research, descriptive-analytical method has been used which has used library and electronic resources.

منابع و مأخذ:

• اختیاری امیری، رضا و علیپور، فاطمه و حسن زاده، فرامرز (1398). «تاثیر ناسیونالیسم اقتصادی آمریکا بر نظم تجاری لیبرال»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 8، شماره 1، پیاپی 27، بهار، صص: 161 –


• اوون چهارم، جان . ام (1383). «لیبرالیسم فرا ملیتی و برتری آمریکا یا ملاطفت و نرمش آمریکا در نگاه بیننده»، در: جی. جان ایکنبری، تنها ابر قدرت، هژمونی آمریکا در قرن 21، ترجمه عظیم فضلی پور، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


• ایکنبری، جی جان (1383). تنها ابرقدرت، هژمونی آمریکا در قرن 21، ترجمه عظیم فضلی پور، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بن المللی ابرار معاصر تهران.


• پارما، ایندرجیت و کاکس، مایکل (1390). قدرت نرم و سیاست خارجی ایالات متحده، دیدگاههای نظری، تاریخی و معاصر، ترجمه علیرضا طیب، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی غیر انتفاعی.


• پوراحمدی، حسین و سعیدی، روح الامین (1390). «رابطه فرهنگ و هژمونی در عرصه جهانی: رویکردی گرامشینیستی»، فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین المللی، شماره 28، زمستان، صص : 143 – 180.


• تویسرکانی، مجتبی و عسگرخانی، ابو محمد (1398). «نسبت میان سیاست خارجی درون گرا / برون گرا با ظهور و سقوط هژمونی های جهانی»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال دوازهم، شماره 46، تابستان، صص: 41 – 86.


• جمشیدی، محمد (1386). «نظام های بین المللی قدرت محور:تک قطبی، هژمونی، امپراطوری»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره چهارم، مسلسل 38، زمستان.


• جنیدی، رضا و ملائی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، صص 65-89.


• جهانیان، شهاب و اسلامی، سعید (1399). «بررسی مقایسه ای استراتژی امنیت ملی آمریکا در قرن بیست و یکم»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیست و سوم، شماره اول، شماره مسلسل 87، بهار.


• حسینی متین، سید مهدی (1398). «ترامپ و ضرورت بازسازی نظم بین المللی لیبرال و دموکراسی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 33، شماره 1، بهار، صص : 5 – 44.


• خضری، رویا (1388). «سیاست اروپا در قبال نقش آمریکا در چارچوب مناسبات فراآتلانتیک: هژمون لیبرال یا امپریالیستی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و سوم، شماره دو، تابستان.


• دهشیار، حسین و نورانی، سیدامیرسینا (1399). «ناسیونالیسم اقتصادی دونالد ترامپ و رهیافت شبکه ای در سیاست خارجی آمریکا»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال سیزدهم، شماره 49،صص43-74، بهار.


• دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1394). اصول و مبانی روابط بین الملل(1)، تهران: سمت.


• دهقانی، خسرو و دیگران (1398). «تحلیل تاثیر سیاست های دونالد ترامپ بر قدرت نرم آمریکا»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 35، تابستان، صص: 1 – 18.


• زیبایی نژاد، مریم (1398). «احیای انگاره‌های مهم هویتی در پرتو انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره 8، شماره 29، صص 187-206.


• ساعی، احمد و ترابی، قاسم (1389). «نظریه ثبات هژمونیک و بحران در نظام اقتصادی جهانی»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 4، صص 143- 160، زمستان.


• سلیمی، حسین (1384). نظریه های گوناگون درباره جهانی شدن، تهران: سمت.


• شمامی، رضاحجت (1387). «افول هژمونی آمریکا در مقابله با ایران، روسیه و چین»، دو ماهنامه ایراس، پیاپی بیست و یک، آذر و دی.


• طالعی حور، رهبر و امیدی، علی و شفیعی، نوذر (1397). «تحلیل هژمونی آمریکا بر اساس نظریه نئوگرامشی»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره 41، پاییز، صص 21 – 48.


• فلاحی، سارا و حیدری، نصرت اله (1398). «واکاوی سیاست خارجی دونالد ترامپ با تاکید بر هژمونی نظم جهانی لیبرال»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 35، تابستان، صص : 59 –


• قنبرلو، عبدالله (1390). اقتصاد سیاسی مداخله گرایی در سیاست خرجی آمریکا، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی غیر انتفاعی.


• قنبرلو، عبداله (1390). اقتصاد سیاسی مداخله گرایی در سیاست خارجی آمریکا، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.


• قوام، عبدالعلی (1384). روابط بین الملل، نظریه ها و روکردها، تهران، انتشارات سمت.


• کاظمی، پریسا و بشیری، اکبر (1398). «سازوکارهای تضمین حقوق بنیادین بشر در نظام حقوقی عمومی ایران»، دو فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره 8، شماره 16، بهار و تابستان، صص 140-119.


• کسینجر، هنری (1383). دیپلماسی آمریکا در قرن 21، ترجمه ابوالقاسم راه چمنی، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی معاصر ابرار تهران.


• لیتل، ریچارد (1383). «رژیم های بین المللی»، در: جان بیلیس واستیو اسمیت، جهانی شدن سیاست: روابط بین الملل در عصر نوین (زمینه تاریخی، نظریه ها، ساختارها و فرآیندها)، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


• لیتل، ریچارد (1389). تحول در نظریه های موازنه قوا، ترجمه و بررسی غلامعلی چگینی زاده، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


• مرشایمر، جی جان (1398). «ملزم به افول: ظهور و افول نظم بین المللی لیبرال»، اینترنشنال، 21 خردادماه، قابل دسترس در: ir/great-power/item/2712-


• مرشایمر، جی جان (1398). توهم بزرگ رویاهای لیبرال و واقعیت های بین الملل، ترجمه منصور براتی و دلیله آشتیانی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


• مظفر پور، نعمت الله (1386). رویارویی آرمانشهرگرایان، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.


• نای، جوزف (1392). رهبری آمریکا در سیاست بین الملل: تداوم و گسست، در: جوزف نای و رابرت پاپ و دیگران، ترجمه عسگر قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.


• نای، جوزف و پاپ، رابرت و دیگران (1392). قدرت و موازنه نرم در سیاست بین الملل، ترجمه عسگر قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.


• والتز، کنث (1383). «واقع گرایی ساختاری پش از جنگ سرد» در: جی جان ایکنبری، تنها ابر قدرت، هژمونی آمریکا در قرن 21، ترجمه عظیم فضلی پور، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران.


• Baker, Gerard, (2001), “bush heralds’ era of U.S self-interest”, international herald tribune, (April 24).


• Ben , chu , ( 2016 ) , “Donald trump is not just a security threat to America , he’s an economic threat too”, the independent retrieved from : https://www.independent.co.uk/voices/donald-trump-security-threat-to-us-america-economic-threat-mexican-wall-a7181161.html


• Cox, Michelle, (2002), “world hegemony and the United states", International studies perspectives, (3). No. (1).


• Cox, Robert, (1998), “Gramsci, hegemony and international relations: an essay in method”, millennium: journal of international studies, No. 12, pp162 – 175.


• Curran, James, (2018), “Americanism, not globalism”: president trump and the American mission, Lowy institute, Sydney, Australia.


• Freidman, Thomas. Lauren, (2018), “time for G. O. p to threaten to fire trump” in:http://wwwnytimes.com/opinion/impeach/-fire-president-trump(December , 24 ).


• Gilpin, Robert, (1987), the political Economic of International Relations: Princeton: Princeton University Press.


• Gopalan, Sandeep, (2008), “a new security an alliance might be better than NATO free – riders”, the hill, (July 7), available at:


• http://www.brookings.edu/.../brookings-euperts-on-trumps-national-security-sterategy.


• https://thehill.com/opinion/national-security/395875-a-new-security-alliance-might-be-better-than-nato-free-riders


• Isere, Emre, (2007), “Neo – Gramsci an analysis of u. S hegemony today”, in: spire journal of law, politics and societies, no. (2). (1).


• Jervis, Robert, (2006), “the remaking of a unipolar world”, the Washington quarterly, vol. 29, No. 3 (summer), pp. 7 – 18.


• Keohane, R, and Nye, J, (1977), power and Interdependence: world politics in transition, publisher: Boston Little Brown.


• Keohane, Robert and Nye, Joseph. S. (ads), (1987), “power and Interdependence Revisited”, International Organization, Vol.4. No.4.


• Kindle Berger, Charles, (1973), the world in depression, 1929-1939, university of California press.


• Mastanduno, Michael, (1997), “preserving the unipolar moment: realist theories and U. S. grand strategy after the cold war”, international security 21. No. 4 (spring).


• Pope, Robert. A, (2005), “soft balancing against the united states|”, international security, vol. 39, no. 1 (summer) pp.7 – 45.


• Rampell, Catherine, (2018), “Trump’s trade policy is stuck in the 80 s the 1689 s”, the Washington post (w p company l l c)


• Renshon, a, Stanly, (2012), Barak Obama and the politics of redemption Lst Edition. New York: Rutledge.


• Rose, Gideon, (2018), “The fourth founding: The United States and liberal order”, foreign affairs, volume 98, no. 1. pp. 9 – 21.


• Rough, William. A, (2019), “trump and American’s soft power”, Palgrave Macmillan publishes journals, monographs and reference.


• Trump, Donald, (2017), report Brookings experts on trump’s national security strategy, available in:


• S. National security strategy (N S 2010) IN: https://obamawhitehouse.archives.gov/sites/default/files/rss_viewer/national_security_strategy.pdf


• S. National security strategy (N S 2017) IN: https://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1655&context=jss


• Zakaria, Fareed, (2019), “the self-destruction of American power, Washington squandered the unipolar moment”, Foreign Affairs (98), Number (4), July/August, and pp.: 10-16.


• Zakaria, Farid, (2008), the post – American world, publisher www. Norton Company.