بررسی مقاومت ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم در آزمایشات سازگاری سال 1397 نسبت به بیماری زنگ قهوه‌ای گندم
محورهای موضوعی : آفات گیاهی
سید طه دادرضائی
1
,
محمدعلی دهقان
2
,
نصرت‌اله طباطبائی فرد
3
,
حسام الدین مفیدی
4
1 - استادیار، بخش غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2 - استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
3 - بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
4 - بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
کلید واژه: زنگ برگی گندم, آلودگی مصنوعی, ژن‌های مقاومت,
چکیده مقاله :
زنگ قهوه‌ای گندم با عاملPuccinia triticina Eriks ، به‌عنوان یک بیماری مهم در کاهش تولید محصول گندم شناخته شده است که در نقاط مختلف دنیا باعث کاهش چشم گیر این محصول می‌گردد. این تحقیق به‌منظور بررسی مقاومت 111 ژنوتیپ گندم مربوط به سال 1397 به صورت آزمایشات سازگاری در چهار اقلیم کشور نسبت به این بیماری در شرایط مزرعه‌ای و با آلودگی مصنوعی در شهرستان‌های گرگان، ساری و اهواز اجرا گردید. در مزرعه ژنوتیپ‌ها در قـالب طـرح بلـوک‌های کامل تصـادفی در سـه تکـرار و در دو خط یـک متری تحت آبیـاری افشانه (Mist Irigation) به‌مدت دو سال کشت شدند. همچنین ارزیابی واکنش مقاومت ژنوتیپ‌ها در مرحله گیاهچه‌ای در شرایط گلخانه در کرج انجام شد. در شرایط گلخانه، یادداشت برداری 12 روز پس از مایه‌زنی به روش مک اینتاش و همکاران در مقیاس 0-4 انجام گردید. نتایج نشان داد که از میان 111 لاین پیشرفته گندم، تعداد 25 لاین مقاومت قابل قبولی در طی دو سال داشتند. 86 لاین در یکی از مناطق و یا در طی دو سال حساسیت نشان دادند. از میان 26 لاین امید بخش گندم اقلیم جنوب هفت لاین، از 25 لاین امید بخش گندم اقلیم شمال، تعداد هفت لاین، از 20 لاین امید بخش گندم اقلیم سرد تعداد سه لاین، از میان 20 لاین امید بخش گندم اقلیم معتدل تعداد هفت لاین، از 20 لاین امید بخش گندم شوری یک لاین واکنش مقاومت نشان دادند.
Wheat leaf rust, caused by Puccinia triticina Eriks, is one of the most important wheat diseases due to the extent of dispersion and damage in the world. This research project was conducted in order to evaluate reaction of 111 wheat genotypes of Elite Regional Wheat Yield Trials (ERWYT-97) to wheat rust disease under field conditions in Gorgan, Sari and Ahvaz. At the planting seasons, each genotype was planted in two meter rows in three replications for two years. In Karaj, resistance of genotypes was evaluated at seedling stage and under greenhouse conditions. In greenhouse, data were recorded 12 days after inoculation by McIntosh et al. method. The results showed that out of 111 advanced wheat lines, four climates had 25 acceptable resistance lines at three locations in two years. 86 lines were susceptible in one area or over two years. Also 7, 25, 7, 3, 7 line of 26 promising lines of South Zone wheat, the 25 promising lines of North Zone wheat, 20 promising lines of Cold Zone wheat 20 promising lines of Moderate Zone wheat, 20 promising line of salinity wheat respectively showed only one resistance line.
_||_