پیام‌های انسان‌ساز عرفان عطّار و مولانا برای بشر امروز

محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

رضا اشرف زاده ¹ , مسعود ناروئی ²

1 - استاد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - استادیار و معاون پردیس شهید مطهری زاهدان

تاریخ دریافت : 1395/11/12 تاریخ پذیرش : 1395/11/12 تاریخ انتشار : 1395/02/01

کلید واژه: مولانا, Mowlana, عطّار, زندگی مدرن, آموزه‌ها, ره‌یافت‌ها, modern life, teachings, approaches,

چکیده مقاله :

بشر مدرن امروز،در اثر استیلا بر کرة خاکی و دستاوردهای علمی، چنان در سرخوشی و غفلت فرو رفته است که آن‌چه زندگی گذشته‌اش را معنادار کرده بود به کلی از اندوختة ذهنش فرو ریخته است. عواملی چون: پوچ‌گرایی، عصبیت‌های نژادی، اصالت سود و سرمایه، خودخواهی و فردگرایی، علت اصلی این معضلات و بحران‌ها است. در این جستار با روش توصیفی و تحلیلی و ره‌یافت‌های دانش نقد نوین، بهره‌گیری از مفاهیم اخلاقی بکار رفته در آثار این دو عارف جلیل القدر، مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیرد. شاید بتوان بر اندکی از زخم‌های ناشی از بحران‌های بشر امروز، التیام گذاشت. در نهایت نتیجه‌گیری شده که اگر بشرامروز، به توصیه‌های تربیتی و معنوی آنها، عمل نماید آ‌ن‌چه را که برای تمامیت و کمال خود طلب می‌کند می‌تواند در پژواک کلام این عارفان وارسته بیابد.

چکیده انگلیسی:

Modern man, as a result of his domination over this mundane world and his scientific achievements, has been so deeply lost in ecstasy and ignorance that he has forgotten what had made his past life on this planet meaningful. The main reason for the complexities and crises of the present era is the factors such as nihilism, racial discrimination, the centrality of capital and profit, and self-centeredness and individualism. The present research uses a descriptive-analytic method to study and analyze the moral concepts used by these two outstanding mystics in the hope that some of the wounds resulting from today’s crises could be healed. The conclusion is that if modern man obeys the spiritual and educational advice presented in these works, he can find what he needs for perfection.

منابع و مأخذ:

قرآن مجید.

1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1383)، دفتر عقل و آیت عشق، سه جلدی.


2. احمدی، بابک، (1383)، ساختار و هرمنوتیک، تهران، انتشارات گام نو.


3. اشرف‌زاده، رضا، (1370)، فرهنگ نوادر لغات و ترکیبات آثار عطار نیشابوری، مشهد، انتشارات آستان قدس، چاپ دوم.


4. اشرف‌زاده، رضا، (1373)، تجلی رمز و روایت در شعر عطار نیشابوری، تهران، انتشارات اساطیر.


5. اشرف‌زاده، رضا، (1389)، آتش آب سوز، مشهد، به نشر.


6. باروت رولان، (1380)، نقد و حقیقت، ترجمة شیرین‌دخت دقیقیان، تهران، نشر مرکز، چاپ اوّل.


7. بهزاد، صدیق، (1380)، کتاب شناسی مولوی، تهران، نشر دانشگاهی.


8. پورنامداریان، تقی، (1382)، دیدار با سیمرغ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.


9. ریتر، هلموت، (1377)، دریای جان، ترجمة عباس زریاب‌خویی و مهرآفاق بایبوردی 2 جلدی، تهران، انتشارات الهدی، چاپ دوم.


10. زرین‌کوب، عبدالحسین، (1378)، صدای بال سیمرغ، تهران، انتشارات سخن.


11. سلیم، غلامرضا، (1377)، جامعه‌شناسی ادبیّات، تهران، توس.


12. عطّار نیشابوری، (1366)، تذکرةالأولیا، دکتر محمد استعلامی، تهران، زّوار.


13. عطّار نیشابوری، شیخ فریدالدین، (1368)، الهی‌نامه، تصحیح و مقدمه از هلموت ریتر، تهران، توس، چاپ دوم.


14. ___________،_______________. (1371)، منطق‌الطّیر، به اهتمام سید صادق گوهرین، تهران، علمی فرهنگی، چاپ ششم.


15. __________،_______________. (1361)، اسرارنامه، به اهتمام فواد روحانی، تهران، زّوار.


16. __________،______________. (1354)، دیوان ،تقی تفضلی، تهران، انتشارات آگاه.


17. __________،______________. (1754) مصیبت‌نامه، تقی حاتمی، چاپخانه مرکزی، تهران.


18. فروزانفر، بدیع‌الزمان، (1376)، زندگی مولانا جلال‌الدین، تهران، زّوار، چاپ پنجم.


19. فروزانفر، بدیع‌الزمان، احادیث مثنوی، تهران، امیرکبیر، چاپ پنجم.


20. شمس‌الدین محمد تبریزی، (1369)، مقالات شمس، تصحیح محمدعلی موحد، تهران، انتشارات خوارزمی.


21. مولوی، جلال‌الدین‌محمد، (1378)، مثنوی‌معنوی، تصحیح نیلکسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران، امیرکبیر.


22. _____، ______________. (1369)، تصحیح محمد استعلامی، تهران، زّوار.


23. _____، _____________. (1376)، مثنوی‌معنوی، تصحیح عبدالکریم سروش، تهران، علمی فرهنگی.


24. یالمر، ریچارد، (1377)، علم هرمنوتیک، ترجمة محمد سعید حنایامی، تهران، هرمس.