سیر و تطّور اصطلاح عرفانی صبر از ابتدا تا اواخر قرن هشتم

Subject Areas : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

حیدر علی  شکاکی ¹ (مدرس دانشگاه فنی اسفراین.)

Received: 2021-01-31 Accepted : 2021-01-31 Published : 2020-01-21

Keywords: صبر, جایگاه صبر, نتایج صبر, بهترین و دشوارترین صبرها,

Abstract :

با آنکه اصطلاح صبر از مفاهیم زیربنایی و اصولی صوفیان در سیر و سلوک است. درباره تعریف و دسته بندی و مصادیق آن از قرون اولیه تا قرن هشتم اتفاق نظر وجود نداشته است. و هر عارف با توجه به تجربه و تلقی و مطالعه ی خاص خود ،مفهوم ویژه ای از صبر و انواع و جایگاه آن را دریافته و ارائه کرده است. از صدر اسلام با توجه به آیات شریفه ی قرآن مجید و احادیث پیامبر (ص) ،واژه صبر وارد حوزه عرفان شد و به تدریج، شاخ و برگ گسترده ای یافت و به یک اصطلاح منحصر و ویژه ای تبدیل شد. متصوّفه مصداق و مفاهیم و تقسیم بندی گوناگونی از این اصطلاح را ارائه کرده اند. این پژوهش بر آن است تا از رهگذرگزارش اقوال مشایخ صوفیه دگرگونی ، تثبیت ، تعریف ، تقسیم بندی، نتایج ، شباهت ، بهترین و دشوارترین ،جایگاه و نشانه های اصطلاح عرفانی صبر را از قدیمی ترین متون صوفیه تا اواخر قرن هشتم براساس سیر تاریخی نشان دهد.