مدینۀ فاضله درالهی نامه عطار

محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

راضیه رضازاده ¹ , نسرین قدمگاهی ثانی ² , رضا اشرف زاده ³

1 - مدرس زبان و ادبیّات ،واحد مشهد ، دانشگاه آزاداسلامی، مشهد. ایران و دانش آموختة دکتری زبان و ادبیّات فارسی
2 - عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیّات فارسی،واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد،ایران .
3 - استاد زبان و ادبیّات فارسی ، واحد مشهد ،دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران .

تاریخ دریافت : 1396/07/06 تاریخ پذیرش : 1397/08/04 تاریخ انتشار : 1397/08/04

کلید واژه: الهی نامه, عطار, اخلاق, مدینه فاضله,

چکیده مقاله :

الهی نامه یکی از مثنوی های عطار است ،عطار در این منظومه اندیشةآرمانی هریک از پسران را طوری بیان می‎کند که دربرگیرنده بحث‎های اخلاقی و اجتماعی‎و دینی باشد .پدرهم چون پیر و راهنما پسرانش راچون سالکانی هدایت می‎کند و در حقیقت پسران آرزوی رسیدن به دنیای آرمانی خود را دارند که پدر تمام موانع و مشکلات را برای آن ها بازگو می کند. در این منظومه پدر پیش شرط های ورود به مدینة فاضله هر یک را تذکر داده و در پاسخ اعتراض هر یک دلیل قانع کننده‎ای بیان می دارد .او ترک شهوت‎پرستی ،تربیت و تزکیه نفس ،ترک جاه طلبی و حرص و طمع روی آورن به دینداری و علم و عقل را پیش شرط رسیدن به اندیشه آرمانی می‎داند.و نکتة اصلی و کلید آرمانی عطار در این مثنوی اعراض از دنیا و قناعت است.اما نکتة قابل توجه در این اثر این است که این بار هم هم چون منطق الطیر و مصیبت نامه،می گوید:کمال انسان در شناخت خود اوست.

منابع و مأخذ:

 

1-     اشرف زاده، رضا،(1373)،تجلی رمز و روایت در شعر عطار نیشابوری،نشر اساطیر:تهران.

2- __________،(1387)،آتش آب سوز (مجموعه مقالات درباره عطار نیشابوری)،به نشر :مشهد.

3- اصیل،حجت ا...،(1371)،آرمانشهر در اندیشه ایرانی،نشر نی :تهران.

4- افلاطون،(1348)،جمهوری،ترجمه فؤاد روحانی ،بنگاه ترجمه و نشر کتاب : تهران.

5- بهار ،مهرداد،(1362)،پژوهشی در اساطیر ایران(پاره نخست)،انتشارات توس :تهران.

6- جامی ،عبدالرحمن،(1370)،هفت اورنگ،تصحیح مرتضی مدرس گیلانی ،انتشارات گلستان کتاب:تهران.

7- حسینی کوهساری،اسحاق ، (1387)،تاریخ فلسفه اسلامی ،چاپ و نشر بین الملل:تهران.

8- دادگی ، فرنبغ،(1369)،بندهشن ،گذارنده مهرداد بهار ،انتشارات توس :تهران.

9- دو مزیل ، ژرژ،(1384) ،بررسی اسطوره کاووس در اساطیر ایرانی و هندی ، ترجمه شیرین مختاریان و مهدی باقی ،نشر قصه :تهران .

10- دوستخواه، جلیل ،(1370)،گزارش تحقیق در اوستا ،جلد دوم ،انتشارات مروارید :تهران .

11- رزمجو ،حسین،(1390)،جستجو در تصوف ایران ،نشر امیر کبیر :تهران.

12- ریتر ،هلموت (1377)،دریای جان جلد اول،انتشارات بین المللی الهدی :تهران.

13- عطار ،فرید الدین ،(1364)،الهی نامه ،تصحیح فؤاد روحانی ، زوار :تهران.

14- فارابی ،ابونصر ،(1354) ،آراء اهل مدینه فاضله ،ترجمه و شرح جعفر سجادی ، شورای عالی فرهنگ و هنر: تهران .

15- کریستن سن ،آرتور ،(1355)،کارنامه شاهان درروزگار ایران باستان ،ترجمه بهمن سر کاراتی و باقر میر خانی ،انتشارات دانشگاه : تبریز.

16- مولوی ،جلال الدین،(1375)،مثنوی معنوی به تصحیح محمد استعلامی ،زوار :تهران.

17- نصیر الدین طوسی ،خواجه ،(1356) ،اخلاق ناصری به تصحیح مجتبی مینوی ،علیرضا حیدری ،خوارزمی :تهران.

18- نظامی گنجه‎ای ،ابو محمد الیاس،(1370)،اسکندر نامه(شرفنامه-اقبالنامه)،به کوشش حسین پژمان ،نشر پگاه :تهران.