خطاهای نگارشی فارسی‌آموزان عراقی شرکت کننده در آزمون بسندگی زبان فارسی در چارچوب «دستور خطّ فارسی»
محورهای موضوعی :گل نوش شفاعی 1 , شهرام مدرس خیابانی 2 * , فائقه شاه حسينی 3
1 - دانشجوی دکتری زبانشناسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاديار گروه آموزش و مترجمی زبان انگلیسی، واحد كرج، دانشگاه آزاد اسلامی، كرج، ایران
3 - مدرس زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، کالج بین¬الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: خطاهای نگارشی, فارسی آموزان عرب زبان, آزمون بسندگی زبان فارسی, دستور خطّ فارسی.,
چکیده مقاله :
در پژوهش حاضر خطاهای نگارشی فارسی آموزان عراقی شرکت کننده در آزمون بسندگی زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، در چارچوب «دستور خطّ فارسی» مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. هدف از پژوهش حاضر این است که ابتدا در چارچوب الگوی مدرس خیابانی (1396) که براساس دستور خطّ فارسی مصوب فرهنگستان شکل گرفته است، ساختار نگارشی فارسی آموزان عراقی بررسی شده و خطاهای نگارشی مشخص و تحلیل شود و درنهایت راهکارهایی به‌منظور رفع این اشتباهات در پروسه آموزش زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم ارائه شود. برای دستیابی به اهداف پژوهش پیکره¬بنیاد حاضر که توصیفی- تحلیلی، کمّی است، ابتدا پیکره¬ای از 151 انشاء فارسی آموزان عرب زبان عراقی شامل 32096 نمونه از 3234 نوع آماده شد. سپس به کمک نرم افزار ورداسمیت، فراوانی واژه¬های موجود در انشاءها استخراج شد. با روش تحلیل محتوا اشکالات املایی/سبکی، خطای حذف نیم فاصله، خطاهای حذف فاصله، خطای درج فاصله، سرهم نویسی و جدانویسی بررسی شد. برای مقایسه خطاهای نگارشی دو گروه فارسی آموز دارای بالاترین و پایین ترین نمرات از آزمون های کراسکال- والیس و آزمون آنووا استفاده شد. نتایج آزمون ها نشان داد که بین گروه های قوی و ضعیف تنها در حوزه خطای حذف نیم فاصله تفاوت معناداری وجود ندارد. اما درخصوص خطاهای املایی/سبکی، درج فاصله، سرهم‌نویسی و جدانویسی تفاوت معنی‌داری وجود دارد.
Today, various planning methods and approaches are used to teach formal language to foreign learners. In recent decades, due to the growing interest in Iranian culture and the religion of Islam, there has been an increase in foreigners' desire to come to Iran and learn Persian, particularly among Arabic speakers, which is noteworthy. In the present study, the writing errors of Iraqi Arabic-speaking learners of Persian, who participated in the Persian Language Proficiency Test at Imam Reza International University, were examined and compared within the framework of the "Persian Script Instruction". To achieve this goal, a corpus of 151 essays by Iraqi Arabic-speaking learners of Persian, comprising 32096 samples from 3234 types, was prepared. Then, using Wordsmith software, the frequency of words in the essays was extracted. Spelling/stylistic errors, semi-space deletion errors, space deletion errors, space insertion errors, cross-typing, and separate writing were analyzed using content analysis. To compare the writing errors of the two groups of Persian learners with the highest and lowest scores, Kruskal-Wallis and ANOVA tests were used. The test results showed that there is no significant difference between the strong and weak groups only in the domain of half-space omission errors. However, there is a significant difference in spelling/style errors, spacing insertion errors, cross-typing and separate writing.
1. آذرنگ، عبدالحسین (1383). سیاست¬های فرهنگی، آموزشی، و ارتباطی، و اصلاح خط فارسی، فصلنامه نامه پارسی، شماره 9(3)، صفحه 14-5.
2. احمدوند، احمد (1389). تجزیه و تحلیل خطاهای نوشتاری فارسی¬آموزان آلمانی¬زبان سطح مقدماتی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته زبان-شناسی گرایش آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
3. اعطار شرقی، نوید (1395). بررسی تحلیل نگرش¬های داخلی و خارجی به مسئله تغییر نظام خطی زبان فارسی: موردهای اورو فارسی، یونی پرس و پارسیک، دوماهنامه جستارهای زبانی، شماره 34(7)، صفحه 174-143.
4. اسلامی، مریم سادات (1392). تحلیل خطاهای نوشتاری روسی¬زبانان فارسی¬آموز در سطح میانی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته زبان¬شناسی گرایش آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی.
5. برجیان، حبیب (1372). تجربه تاجیکستان در تغییر خط فارسی، نشریه ایران¬شناسی، شماره 17، صفحه 180-172.
6. بکنوف، استم و همکاران (1398). خطاهای نوشتاری فارسی آموزان قزاق: مطالعه¬ای برپایۀ انگارۀ کوردر، دو فصلنامه پژوهش¬های زبانی شماره 2(10)، صفحه 45 -65.
7. به¬تویی، محمد (1380). شیوه خط فارسی یک دیدگاه. نشریه چیستا، شماره 182 و 183، صفحه 184 -174.
8. بهمنیار، احمد (1321). املای فارسی پیشنهاد به مقام فرهنگستان، دوماهنامه نامه فرهنگستان، شماره 4، صفحه 66-42.
9. پورنوروز، مسعود و حسینی، عارف (1397). وضعیت خط فارسی و تغییرات احتمالی آن؛ با توجه به فضاسازی ذهنی، فصلنامه رخسار زبان، شماره 6 و 7، صفحه 121-105.
10. جعفری، فاطمه و غیاثی زارچ، ابوالقاسم (1396). تاثیر تفاوت¬های آوایی در توانایی نوشتاری فارسی¬آموزان چینی، فصلنامه مطالعات آموزش زبان فارسی، شماره 3؛ صفحه 81-63.
11. ذاکری، مصطفی (1392). درباره تغییر خط فارسی، ماهنامه کتاب ماه ادبیات، شماره 193، صفحه 61-54.
12. ذبیح¬نیا عمران، آسیه (1393). لزوم یا عدم لزوم نوشتن علامت تشدید در زبان فارسی، فصلنامه مطالعات زبانی بلاغی، شماره 4(2)، صفحه 106-93.
13. سایری، فاطمه (1395). تأثیرآگاهی واج¬شناختی بر بهبود املانویسی غیرفارسی¬زبانان، پایان¬نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، دانشكده علوم انسانی دانشگاه سمنان.
14. سجودی، فرزان (1391). چرا نباید خط فارسی را تغییر دهیم، برگرفته از: 911114077867 https://www.isna.ir/news/
15. شعاعی، مالک (1391). برون رفت¬هایی برای چالش¬های فراروی خط فارسی، فصلنامه زبان و ادب فارسی، سال چهارم، شماره 11، صفحه 103-87.
16. صدر امیرجانلو، اصغر (1381). کاستی¬های خط فارسی و پیامدهای آن در آموزش زبان فارسی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 2و3(49)، صفحه 408-393.
17. ضیاء، اسماعیل (1381). شیوه خط فارسی، دیدگاهی دیگر، نشریه چیستا، شماره 190، صفحه 797-794.
18. طاهرزاده، میترا و همکاران (1394). بررسی خطاهای نوشتاری فارسی¬آموزان عرب¬زبان سطح میانی خطاهای واژگانی بر مبنای چارچوب جیمز، سوّمین همایش ملّی زبان¬شناسی و آموزش زبان فارسی، چشم¬انداز پژوهش¬های زبان در قرن 21، صفحه 121-102.
19. طاهرزاده، میترا (1395). خطاهای نوشتاری فارسی¬آموزان عرب¬زبان یمنی در سطح میانی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
20. طاهری، حمید و غفوریان، مریم (1401). نقش کاربرد وامواژه های عربی و فارسی در آموزش زبان فارسی (مطالعۀ موردی فارسی¬آموزان عرب¬زبان)، پژوهش¬نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، شماره 11(23)، صفحه 28-3.
21. علایی ابوذر، الهام و بی¬جن¬خان، محمود (1395). معرفی مدلی ساختاری -احتمالاتی برای تبدیل حرف به واج در متون فارسی. فصلنامه پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطلاعات ایران، شماره 31(4)، صفحه 1141-1121.
22. علوی¬مقدم، سید بهنام و حساس صدیقی، پریا (1393). تحلیل توصیفی خطاهای نوشتاری فارسی¬آموزان عرب¬زبان، نشریه مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 332، صفحه 942-929.
23. عیسی، هبه و همکاران (1399). بررسی تأثیر تداخلات واژه¬های عربی بر یادگیری فارسی¬آموزان عربی¬زبان، پژوهش¬نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، شماره 19(9)، صفحه 89-71.
24. غیاثی زارچ، ابوالقاسم و جعفری، فاطمه (1399). تحلیل خطاهای مشترک نوشتاری زبان¬آموزان غیرفارسی¬زبان (مطالعه موردی متون نوشتاری زبان آموزان دوره عمومی مرکز آموزش زبان دانشگاه بین¬المللی امام خمینی(ره) قزوین، فصلنامه (فصل بهار) زبان¬پژوهی دانشگاه الزهرا (س)، شماره (12) 34، صفحه 204-176.
25. فاضل¬زاد، آرمین و خلیل¬خانه، مریم (1389). شناسایی و تحلیل خطا های نوشتاری آلمانی زبانان در یادگیری زبان فارسی بر مبنای جدول طبقه-بندی خطاهای كوردر، مقاله¬های پنجمین همایش پژوهش¬های زبان و ادبیات فارسی، تهران.
26. فرشیدورد، خسرو (1350).بحثی درباره خط فارسی و پیشنهادهایی برای یکسان کردن آن، نشریه وحید، شماره 9(9)، صفحه 1330-1318.
27. فرهنگستان زبان و ادب فارسی ویراست جدید (1401). دستور خطّ فارسی،چاپ اول. تهران: نشر آثار.
28. کاظمی موسوی، احمد (1369). گذری و نظری: پیشنهادی برای بهکرد خط فارسی، نشریه ایران¬نامه، شماره 33، صفحه 158-151.
29. متولیان، رضوان و دهخدایی، زهرا (1396). تحلیل خطاهای املائی عرب¬زبانان فارسی¬آموز، دوماهنامه جستارهای زبانی، 42(8)، 264-233.
30. مدرس خیابانی، شهرام (1396). آسیب¬شناسی نگارشی زیرنویس¬ها در شبکه¬های تلویزیونی خبر و آی¬فیلم: پژوهشی پیکره¬بنیاد، فصلنامه رسانه-های دیداری و شنیداری، شماره 27، صفحه 61-32.
31. مدنی، میرحمید (1355). مسائل خط فارسی (همکاری معنوی جهت آموزش ایرانیان در آلمان برای ایران)، نشریه کاوه (مونیخ آلمان)، شماره 62،صفحه 20-5.
32. مطبوعی بناب، مجید (1385). بررسی خطاهای نوشتاری سطح مقدماتی انگلیسی¬زبان در یادگیری زبان فارسی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته زبان¬شناسی گرایش آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
33. موسوی، زهرا سادات و همکاران (1400). تحلیل نارسانویسی املای فارسی¬آموزان چینی¬زبان بر پایه دیدگاه شناختی، پژوهش¬نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، شماره 10(2)، صفحه 103-83.
34. میردهقان، مهین¬ناز و همکاران (1393). خطاهای نوشتاری فارسی¬آموزان آلمانی¬زبان در سطح مقدماتی: خطاهای املایی – واجی، پژوهش¬نامه آموزش زبان فارسی به غیر فارسی¬زبانان، شماره 6(3)، صفحه 116-91.
35. ناتل خانلری، پرویز (1342). زبان¬شناسی و زبان فارسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
36. ناتل خانلری، پرویز (1365). تاریخ زبان فارسی، تهران: نشر نو.
37. Corder, S. P., (1967). The Significance of Learners’ Errors, International Review of Applied Linguistics in Language Teaching, 5, 161-170.
38. James. C. (1992). Errors in language learning and use: Exploring error analysis. England, Pearson Education.
39. The Jamovi Project. (2021). Jamovi (version 2.2) [computer software]. Retrieved from https://www.jamovi.org.
40. Keshavarz. M.H. (1994). Contrastive analysis and error analysis. Tehran: Rahnama Publications.
41. Strunk. K. & Mwavita. M. (2022). Design and analysis in educational research using jamovi: ANOVA designs. England, Routledge.
42. Ziahosseiny. S. M. (1994). Contrastive Linguistics. Tehran: Islamic Azad University Press.