دوئم و واقع گرایی علمی

محورهای موضوعی : فلسفه

مریم قاسمی نراقی ¹ (ندارد)

تاریخ دریافت : 1388/08/07 تاریخ پذیرش : 1389/12/25 تاریخ انتشار : 1389/01/01

کلید واژه: هدف و ساختار نظریه فیزیکی, طبقه بندی طبیعی, تاریخ علم, واقع گرایی, ابزارگرایی,

چکیده مقاله :

رویکرد دوئم به فیزیک، رویکردی نظام مند و ریاضی وار است که این امر بی تردید تا اندازه ی زیادیبر ماهیت تبیین فلسفی او از نظریه های علمی اثرگذار بوده است. به نظر دوئم هدف علم طبق هبندیطبیعی پدیده ها در یک چارچوب ریاضی مناسب است که بتواند روابط واقعی میان هستومندهایغیرمشاهدتی را بدون آشکار ساختن آنها، مشخص کند. نظریه ها تنها جعبه هایی پر شده از ابزارهایطبقه بندی پدیده ها نیستند که مناسب امروز و نامناسب برای آینده باشند. مهم ترین ویژگی یکنظریه ی علمی توانایی پیش بینی پدید هها و قوانین تجربی کشف نشده است اما آنچه در اینپیش بینی بدیع تأثیر می گذارد، روابط بین هویات است و به لحاظ هستی شناختی نظریه های علمیتعهدی نسبت به هویات غیرمشاهدتی به بار نمی آورند. با توجه به این که دوئم یک مورخ علم است،با جستجو در آثار و آراء او نم یتوان با صراحت و به وضوح نشان داد که درباره ی نظریه های علمی،دوئم یک واقع گرا است یا ابزارگرا. حتی برخی معتقدند او تلاش کرده است تا راهی بین ابزارگرایی وواقع گرایی بیابد. در این مقاله ابتدا آراء دوئم درخصوص هدف و ساختار نظریه فیزیکی بررسیمی شود. سپس با بیان برخی نظرات موافق و مخالف با واق عگرا بودن دوئم، نشان می دهیمدیدگاه های او درباره ی نظریه های علمی تمایل بیشتری به واقع گرایی ساختاری دارد.

چکیده انگلیسی:

Duhem’s viewpoint about physics is a systematic and mathematical onethat surely somehow has effected to his philosophical explanation ofscientific theories. For Duhem, the aim of science is classifying thephenomena in a good mathematical frame in which it could identify thereal relationships among the theoretical identities without manifestingthem. Theories are not only full boxes of phenomena classified toolsthat are proper for today and improper for tomorrow. The mostimportant characteristic of a scientific theory is to predict phenomenaand experimental laws that is not discovered, but what is effective inthis novel predict is the relationship between identities. In the view ofontology, scientific theories make no commitment for theoreticalidentities. In spite that Duhem is a scientific historian, and by searchingin his works and ideas we can’t clearly say Duhem is the realist or theinstrumenalist about scientific theories. Even some believe that he istried to find a way between realism and instumentalism. In this paper,at first Duhem ideas about the aim and structure of physical theory willbe surveyed. Then by some pro and opponent ideas with Duhem'srealism we will demonstrate his ideas about scientific theories has moretendencies to structure realism.