بررسى و نقد نظریه عدالت در رساله جمهورى افلاطون
محورهای موضوعی : فلسفه هنر
کلید واژه: افلاطون, آرمان شهر, عدالت, تربیت, سیاست, اخلاق, جمهوری,
چکیده مقاله :
یکی از مباحث محوری در کتاب جمهوری افلاطون، موضوع عدالت است. افلاطون برای تعریف عدالت مدینه فاضله‌ای را ترسیم می‌کند که حاکم آن فیلسوف پادشاه است. از دیدگاه وی عدالت باید هم در درون فرد و هم در جامعه ایجاد شود. عدالت در شهر در سلسله مراتب طبیعی و تقسیم کار یافت می‌شود، بدین ترتیب، هرکس باید همان عملی را انجام دهد که به‌طور طبیعی برای آن ساخته شده است. عدالت در نفس نیز آن است که هر جزء نفس تنها به وظیفه خود عمل کند، تا به این ترتیب در نفس هماهنگی ایجاد شود. پس عدالت سلامت روح و رذیلت و ظلم بیماری روح است. عدالت افلاطونی دارای دو مرتبه است. یکی مرتبه ای که خاص فیلسوفان است و یکی مرتبه مخصوص افراد. فیلسوف هم از هماهنگی در درون برخوردار است و هم قادر به نظاره صور عدالت می‌باشد. اما دیگران هرچند از طریق عدالت هماهنگی را در درون شان ایجاد می کنند، ولی با عدالت حقیقی فاصله دارند. ولى مستعدند که با تربیت به نظاره صور عدالت دست یابند که این کار با هدایت حاکم فیلسوف انجام می‌شود. تعریف افلاطون از عدالت از همه امور حقوقی و قراردادی فراتر می‌رود و به مبدأ عدالت در روح انسانی بر می گردد. آنچه فیلسوف، عدالت می‌خواند در درونی ترین ژرفای طبیعت آدمی ریشه دارد. مقاله حاضر ضمن طرح موضوعات فوق در کتاب جمهوری، به بررسی ارتباط سیاست و اخلاق نزد افلاطون و عوامل دخیل در طرح نظریات اخلاقی و سیاسی وی پرداخته و در نهایت به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا غرض نهایی افلاطون در رساله جمهوری طرح آرمان شهر بوده است یا طرح نظریه‌ای درباره عدالت.
One of the central topics in Plato's republic is Justice. In order to define justice, Plato portrays a Utopia which is ruled by a Philosopher-King. He holds that justice must be settled within the individual as well as in the society. Justice in the city would be found in the natural hierarchy and division of labor. Therefore, every individual works at that which he is naturally best suited. Correspondingly, justice in the soul means that each part of the soul does its own duty; thereby, coordination will be created inside the soul. So justice is the health of the soul and the vices are its malady. Platonic justice is of two levels, one that belongs only to philosophers and the other which is common among individuals. The philosopher takes advantage of both levels, i.e. he not only possesses the internal coordination, but also observes the forms of justice. Other people, though able to establish inner coordination through justice, are far away from true justice. But they are prone to come to observe the forms of justice through being nurtured by the guidance of the philosopher-king. Plato's definition of justice is far beyond all conventional and legal affairs and refers to the origin of justice in the human soul: What the philosopher calls justice is rooted in the most profound nature of human being. The present paper deals with the above mentioned issues according to the Republic, and examines both the relation between politics and ethics for Plato and the elements involved in his ethical and political theories. For according to Plato, politics and ethics are inseparable and any kind of nurturing, is the task and function of the society.
اسپریگنز، توماس، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، انتشارات آگاه، 1389ش.
استیس، والتر، تاریخ انتقادی فلسفه یونان، ترجمه یوسف شاقول، انتشارات دانشگاه مفید، 1385ش.
اشتراوس، لئو، فلسفه سیاسی چیست، ترجمه فرهنگ رجایی، انتشارات علمی و فرهنگی، 1387ش.
افلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، ج 2و4، انتشارات خوارزمی، 1380ش.
بریه، امیل، تاریخ فلسفه دوره یونانی، ترجمه علی مراد داوودی، ج 1، انتشارات دانشگاهی، 1374ش.
بورمان، کارل، افلاطون، ترجمه حسن لطفی، 1387ش.
پاپاس، نیکلاس، راهنمای جمهوری افلاطون، ترجمه بهزاد سبزی، انتشارات حکمت، 1389ش.
طالبی، محمد حسین، «قانون طبیعی و نقش آن در فلسفه حقوق یونان باستان»، معرفت فلسفه، سال 3، ش 4، 1385ش.
فاستر، مایکل ب، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه جواد شیخ الاسلامی، انتشارات امیرکبیر، 1388ش.
کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه یونان و روم، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ج 1، نشر علمی و فرهنگی سروش، 1375ش.
کاسیرر، ارنست، اسطوره دولت، ترجمه یدالله موقن، انتشارات هرمس، 1382ش.
کویره، الکساندر، سیاست از نظر افلاطون، ترجمه امیرحسین جهانبگلو، انتشارات خوارزمی، 1389ش.
گاتری، تاریخ فلسفه یونان، ترجمه حسن فتحی، انتشارات فکر روز، ج 10، 1375ش.
همو، تاریخ فلسفه یونان، ترجمه حسن فتحی، ج 18(افلاطون)، نشر فکر روز، 1378ش.
گاتلیپ، آنتونی، رویای خرد، انتشارات ققنوس، 1384ش.
گمپرتس، تئودور، متفکران یونانی، ترجمه محمد حسن لطفی، ج 2، انتشارات خوارزمی، 1375ش.
مرکستون، افلاطون، ترجمه فاطمه خوانساری، انتشارات حکمت، 1383ش.
یگرورنر، پایدیا،ترجمه محمد حسن لطفی، ج 1 و 2، انتشارات خوارزمی، 1376ش.
Blossneer, N., The City-Soul Analogy, Cambridge University press, 2007.
Kraut, R., The Defense of Justice in Plato’s Republic, Cambridge University press, 2007.
Kosman, A., Justice and Virtue: The Republic’s Inquiry into Proper Difference, Cambridge University, press, 2007.