نقدی بر انکار کیفیت‌های ذهنی: بررسی دیدگاه دانیل دنت

محورهای موضوعی : فلسفه

ابوالقاسم هاشمی ¹ (دانش‌آموخته دکتری فلسفه علم، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
احمدرضا همتی مقدم ² (استادیار گروه فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/12/29 تاریخ پذیرش : 1399/12/29 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: کیفیت‌های ذهنی, ویژگی پدیداری, کوالیا, آزمون فکری,

چکیده مقاله :

کیفیت‌های ذهنی به معنای حداقلی و شهودی، همان ویژگی‌های پدیداری و ذاتی خود تجربه است که از آن‌ها با عنوان کوالیا یاد می‌شود. معمولاً حالت‌های ادراکی، احساسات بدنی، حالت‌های عاطفی و هیجانی و حالت‌های شبه ادراکی را نمونه‌هایی از حالت‌های ذهنی به‌شمار می‌آورند که از کیفیت‌های ذهنی برخوردار هستند. دانیل دنتِ آمریکایی وجود کیفیت‌های ذهنی را با استفاده از آزمون‌های فکری‌ای که طراحی کرده است انکار می‌کند. دیدگاه وی با عنوان حذف‌گرایی درباره‌ی کیفیت‌های ذهنی شناخته شده است. در این آزمون‌ها دنت پیشینه‌ی وجود کیفیت‌های ذهنی را زیر سؤال می‌برد و تناقض‌هایی را آشکار می‌سازد که در کیفیت‌های ذهنی ممکن است وجود داشته باشد. در برابر دنت فیلسوفانی چون تای برخلاف دنت برای امکان وجود کیفیت معکوس دلیل خود را بیان می‌کند و ویلیام وب امکانِ پیشرفت در تکنولوژی را سبب‌ساز تأیید تجربی برای معکوس شدن کیفیت‌های ذهنی به‌شمارمی‌آورد. در انتها پاسخ سومی از جانب نویسندگان به استدلال‌های دنت صورت‌بندی می‌شود که مطابق آن هر تجربه‌ی آگاهانه‌ای دارای ویژگی‌هایی است که ممکن است مختص به یک شخص باشد: ویژگی‌هایی که تبیین کامل یک پدیده بدون آن‌ها ناممکن است.

چکیده انگلیسی:

Mental qualities, in the minimal and intuitive concept, is intrinsic and phenomenal characters of experience called “qualia”. Perceptual states, bodily sensation, emotional states, and quasi-perceptual states are usually considered as examples of mental states that are included qualia. Daniel Dennett, an American philosopher, denies the existence of qualia using the intuition pump designed by him. His view is known as “Reductionism of Qualia”. In these tests, Dennett calls history of qualia into question and reveals the contradictions that may exist in qualia. In contrast to Dennett, philosophers such as Tye, unlike Dennett, argues that reverse quality is possible to exist and William Webb considers the technological advances as the cause of empirical confirmation of qualia reverse. In the end, a third perspective is formulated by the authors to Dennett’s arguments according to which every conscious experience has characters which may be specific to a person: Characters that are necessary to a complete explanation of a phenomenon.