برهان وجودی با نگاهی به فلسفه اسلامی

محورهای موضوعی : فلسفه

انشاءالله رحمتی ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/10/22 تاریخ پذیرش : 1393/10/22 تاریخ انتشار : 1385/04/01

کلید واژه: برهان وجودی, امکان عام, جهان های ممکن, قضایای ضروری الصدق,

چکیده مقاله :

برهان وجودی از معروف ترین براهین برای اثبات وجود خداوند، در فلسفه ی غرب است . در این مقاله پس از بیانتاریخچه مختصر این برهان ، تعریف خداوند به معنای مورد نظر آنسل م که اصل مبنایی این برهان است ، موردواجب الوجود بالذات واجب من بحث قرار گرفت ه و نشان داده شده است که این تعریف با مضمون قاعده ینزد حکیمان مسلمان تطبیق می کند، با ای ن تفاوت که حکیمان مسلمان ، برخلاف آنسلم درصدد جمیع الجهاتاثبات وجود خدا از طریق این قاعده بر نیامده اند، بلکه فقط به اثبات صفات واجب از این طریق اکتفاء کرده اند .سپس تقریر نخست این برهان مطرح شده و اشکالا ت مشهور کانت به این تقریر مورد بحث و بررسی قرارگرفتهاست . به خصوص در پاسخ به اشکالا ت ، تأملا ت استاد حائر ی یزدی د ر خصوص آن اشکالات نیز تبیین و نقدشده است .در ادامه ی مقاله به تقریر دو م این برهان براساس استنباط برخی نویسندگان معاصر از بخش سوم کتاب گفتگوی باغیر آنسلم ، پرداخته شده است . این تقریر دوم به گونه ای است که اشکالات کانت به آن وارد نیست . این تقریرخداموجود می کوشد وجود خدا را بر مبنا ی ضرورت وجود او اثبات کند، بدین صورت که اگر بتوان قضیه یرا ب ه عنوان قضیه ای ضروری الصدق تصور کرد، پ س باید این قضیه در همه ی جهان های ممکن صادق استمورد بحث قرار واجب الوجود بالذات واجب من جمیع الجهات باشد. در پایا ن تقریر ملاصدرا از قاعده یگرفته و نشا ن داده شده است که می توان بیان ملاصدرا از ای ن قاعده را به گونه ای تقریر کرد ک ه با تقریردوم برهانوجودی ، منطبق باشد.

چکیده انگلیسی:

One of the most famous arguments for existence of God in theWestern Philosophy is the Ontological argument. The basic ground forthis argument is st. Anselm's definition of God as that than which nogreater being can be conceived. The definition is comparable withMuslim Philosophers' definition of necessary being to the effect that