پاسخ کوهن به اتهام نسبی‌گرایی

محورهای موضوعی : فلسفه

تاریخ دریافت : 1392/07/25 تاریخ پذیرش : 1392/11/03 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: کوهن, نسبی‌گرایی, مشاهده, صدق, قیاس‌ناپذیری, ترجمه‌پذیری,

چکیده مقاله :

چکیده بیشتر منتقدین تامس کوهن او را متهم کرد‌ه‌اند که در آثار خود و به‌ویژه در کتاب ساختار انقلاب‌های علمی مبانی نسبی‌گرایی را در پوششی از تاریخ علم تکرار کرده است. نفی امکان کشف صدق، نفی امکان تعین نظریه به واسطه‌ی مشاهده و قیاس‌ناپذیری مهم‌ترین مبانی نسبی‌گرایی به شمار می‌روند که در آثار کوهن حضور دارند. با این حال کوهن خود را نسبی‌گرا نمی‌داند. او برای دفع اتهام نسبی‌گرایی، بر وجود محرک‌های حسی مشترک تأکید می‌کند و فهرستی از ارزش‌های مشترکی را که می‌توانند مبنای عینیت علوم باشند مورد بحث قرار می‌دهد. او هم‌چنین با ارائه‌ی تعریفی معتدل از قیاس‌ناپذیری، آن را با عدم امکان ترجمه‌ی کامل و دقیق برابر می‌داند. این نوشتار به مرور و ارزیابی پاسخ‌ کوهن به اتهام نسبی‌گرایی اختصاص دارد. خواهیم دید که کوهن در دوره‌ی دوم فکری خویش از ادبیاتی رئالیستی کمک می‌گیرد. اما او هنوز مفاهیم اصلی را در پارادایم نسبی‌گرایان تعریف می‌کند و مبانی نسبی‌گرایی حتی در دوره‌ی دوم فکری او نیز به طور ضمنی حضور دارند.

چکیده انگلیسی:

Abstract Kuhn often accused that has repeated the foundations of relativism in a cover and surface of scientific history in his works especially in Structure of Scientific Revolutions. The impossibility of reaching the truth, undedetermination of theories by observations and incommonsuribility are the main foundations of relativism which is found in Kuhn’s works. But Kuhn did not consider himself as a relativist. In response to this accusation he emphasis the existence of common sensory stimulants and discuss a list of common values that can guarantee the objectivity and rationality of science. He also defined incommensuribility in a moderate way which is equal to the impossibility of complete and accurate translation. This essay will review Kuhn’s response to this accusation and will show that though Kuhn in his second period of thought use a more realistic language but he defined its concepts in a relativistic paradigm and foundations of relativism are still present. 

منابع و مأخذ:

منابع

1. بلوم،‌ استوارت، «جامعه‌شناسی علوم و جامعه‌شناسی‌های علم»، توکل،‌ 1370ش، صص63-90.


2. پوپر، کارل، شناخت عینی: برداشتی تکاملی، ترجمه احمد آرام، اندیشه‌‌های عصر نو، تهران. 1374ش.


3. زیباکلام، سعید، معرفت‌شناسی اجتماعی: طرح و نقد مکتب ادینبورا، تهران، سمت، 1384ش.


4. کوهن، ‌تامس، ساختار انقلابهای علمی، ترجمه سعید زیباکلام، تهران، سمت،1390ش.


5. همو، تنش جوهری: جستارهایی درباره دگرگونی و سنت علمی، ترجمه علی اردستانی، تهران، نشر رخداد نو، 1392ش.


6. مولکی، مایکل، علم و جامعه‌شناسی معرفت، ترجمه حسین کچویان، تهران، نشر نی، 1376ش.
   
   
   1. Fuller, S., Kuhn vs. Popper: the struggle for the soul of science, Cambridge, Icon Books Ltd, 2003.
   
   
   2. Goldberg, N., Interpreting Thomas Kuhn as a Response-Dependence Theorist, International Journal of Philosophical Studies Vol. 19(5), 2011, pp.729–752.
   
   
   3. Harris, J. F., Against Relativism: A Philosophical Defense of Method, La Salle, Ill., Open Court, 1992.
   
   
   4. Gattei, S., Thomas Kuhn’s “Linguistic Turn” and the Legacy of Logical Empiricism: Incommensurability, Rationality and the Search for Truth, Ashgate ebooks, 2008,
   
   
   5. Kuhn, Thomas S., “Logic of Discovery or Psychology of Research?” Lakatos, Musgrave (eds.) 1970a, pp. 1–23.
   
   
   6. --------, “Reflections on my Critics”, Lakatos, Musgrave (eds.) Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge, Cambridge UniversityPress, 1970b, pp. 231–278.
   
   
   7. --------, The Road Since Structure, Philosophical Essays, 1970–1993, with anAutobiographical Interview, James Conant and John Haugeland(ed.), Chicago–London, University of Chicago Press, 2000.
   
   
   8. Sankey, H., “Kuhn's Changing Concept of Incommensurability”, The British Journal for the Philosophy of Science, Vol. 44, No. 4, 1993, pp.759-774.
   
   
   9. Walker, D., A Kuhnian Defence of Inference to the Best Explanation, Studies in History and Philosophy of Science 43, 2012, pp.64–73.