بررسی موضوع تهیگی در آیین بودا بنا بر متنی ختنی از کتاب زمبسته
محورهای موضوعی : مطالعات میان‌رشته‌ای
فریبا شریفیان
1
(دانش‌آموخته دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی، گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
کلید واژه: ختن, زبان‌های ایرانی میانه شرقی, زبان سکایی, آیین بودایی, مکتب مهایانه, کتاب زمبسته,
چکیده مقاله :
مطالعه زبان‌های ایرانی باستان و میانه نقش به سزایی در روشن‌سازی آداب، فرهنگ و اوضاع سیاسی و اجتماعی، نیز پندارها و باورهای مردم ایران باستان دارد. شناخت فرهنگ ایران باستان و پیشینه زبان فارسی، به ویژه در زمینه واژگان تنها از طریق فارسی باستان و فارسی میانه، که فارسی نو ادامه آن‌ها است، کافی نیست بلکه بررسی علمی و تجزیه و تحلیل دیگر زبان‌های ایرانی از دوره باستان تا دوره نو ضروری است. از این میان زبان ختنی از زبان‌های ایرانی میانه شرقی است که مطالعه و بررسی آن در سده اخیر، به سبب ویژگی‌های زبانی و غنای فرهنگی و پیوستگی آن با آیین بودایی و زبان و ادب سنکسریت، گسترش چشم‌گیری یافته است. این زبان در ختن رواج داشته که پایگاه آیین بودا نیز بوده است. در این پژوهش به معرفی سرزمین ختن، زبان ختنی و جایگاه آن در میان زبان‌های ایرانی،معرفی کوتاه کتاب زمبسته (Zambasta) که مجموعه‌ای از آموزه‌های دین بودا به زبان ختنی را در بر دارد، وزن شعر در زبان ختنی، تاریخچه مختصری از بودایی‌گرایی در ایران و مسأله تهیگی در آیین بودا پرداخته شده است.
In the scientific classification of languages, Khotanese is among the Middle East Iranian languages. Although the history of recognition of Khotanese language does not exceed one hundred year, because of its lingual characteristics, cultural richness, and its integration with Buddhist customs, and Sanskrit language, its scientific study in recent century has been considerably expanded. Knowing about the ancient Iran and background of the Persian language specially its words is not only through Old and Middle Persian languages, but it is necessary to conduct a scientific study and analyze the other Iranian languages. One of these languages is called Saka-Khotanese or Khotanese which is not known for Farsi speaking people and even by scientific circles as it deserves. This research surveys the philosophy of Emptiness (ṣunyatā) according to the 7th. Chapter of The Book of “Zambasta”, a series of Khotanese Texts, including: Transcription, Translation into Persian and Notes on the proper names and some particular concepts about Buddhism.
_||_