توصیف و تحلیل نقوش صخره‌ای ظفرآباد دهگلان، کردستان
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخجمشید صمدی بگه‌جان 1 , علی بهنیا 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
کلید واژه: نقوش انسانی, صحنه شکار, ظفرآباد, نقوش صخره‌ای, دوران تاریخی,
چکیده مقاله :
نقوش صخره‌ای را شاید بتوان به‌عنوان قدیمی‌ترین جلوه هنری جامعه انسانی در نظر گرفت. سابقه این هنر را بیش از سی هزار سال تخمین زده‌اند و در ایران نیز سابقه طولانی دارد. دشت میان کوهی دهگلان واقع در میان رشته‌کوه‌های زاگرس به لحاظ دارا بودن شرایط زیست‌محیطی مناسب در طول تاریخ اقوام مختلفی را به‌سوی خود جذب کرده و از کهن‌ترین ایام بستر مناسبی را برای زیستن و تداوم حیات انسان فراهم آورده است؛ وجود آثار باستانی بسیار ازجمله سنگ‌نگاره صخره‌ای ظفرآباد و تپه‌های باستانی مربوط به ادوار مختلف تاریخی و پیش‌ازتاریخ گواهی بر این مدعاست. هرچند به‌طور کلی تعیین قدمت نقوش صخره‌ای کاری دشوار به نظر می‌رسد، اما نحوه ترسیم نقوش صخره‌ای ظفرآباد و حیوانات منقوش در آن مجموعه این نقوش را به نقوش صخره‌ای پیش‌ازتاریخ شبیه می‌نماید؛ لیکن وجود آثار سفالی دوران تاریخی به‌خصوص دوره اشکانی در کنار این اثر نسبت دادن آن را به دوران پیش‌ازتاریخ دچار شک و تردید نموده است. این گزارش به شرح و بررسی نقوش مذکور بر مبنای بازدید میدانی می‌پردازد و هدف از آن معرفی اثری است که شاید به دلیل دور از دسترس بودن کمتر شناخته‌شده است. این نقوش صخره‌ای در روستای ظفرآباد در قسمت جنوب شرقی استان کردستان و شمال شرقی شهرستان دهگلان در دامنه جنوب غربی کوهی موسوم به کوه شیدا واقع شده است. در این صخره نگاره می‌توان صحنه شکار حیواناتی چون بز کوهی و گوزن را به‌وسیله افرادی سوار بر اسب مشاهده نمود.
Rock motifs and engravings can be considered as the oldest artistic effects and manifestation of the human society. It is estimated that the history and background of the existence of this rock art refer to more than thirty thousand years ago in the Zagros Mountains and it has also a long history in Iran. The plain of Dehgolan located in among the Mountains has always attracted various ethnic groups because of enjoying the proper environmental conditions throughout history and has always provided a suitable environment and conditions from the earliest days for living and continuity of the human life. Existence of many archeological works including Zafar Abad petroglyphs carved into the rock surface and the ancient rocky hills related to the different historical periods including the prehistoric times are evidences of this claim. Although it generally seems too difficult to determine the date of these rock engravings and motifs, the quality and the method of these rock engravings and motifs in Zafar Abad Hills and also the animals carved on these rocks make them more probable to be related to the prehistoric rock engravings and motifs based on their similarities. However, finding the pottery works related to the Parthian Era along with these motifs and engravings has doubted the assumption of attributing them to the prehistoric times. This report is an attempt to have a survey on the description and illustration of these rock engravings and motifs based on some field studies done in this area. Its purpose is to introduce an ancient masterpiece which has received less attention because of being far away and not being accessible easily. These rock engravings and motifs have been located in the southwestern slopes of a cliff in Zafar Abad and in the southeastern part of Kurdistan Province and the northeast of Dehgolan in the slopes of a mountain known as Mount Sheida. These rock engravings and motifs are the scenes of hunting animals such as antelope and deer by some people riding horses.
_||_