بررسی و مطالعه سفال‌های اشکانی شهرستان هرسین، بخش مرکزی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخرامین چهری 1 , یعقوب محمدی‌فر 2 , اسماعیل همتی ازندریانی 3
1 - گروه تاریخ و باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران
2 - گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
3 - گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
کلید واژه: بخش مرکزی, زاگرس مرکزی, هرسین, اشکانی, سفال جلینگی,
چکیده مقاله :
شهرستان هرسین یکی از مناطق زاگرس مرکزی است که دارای شرایط جغرافیایی و زیست‌محیطی مناسب مانند کوه‌ها، دره‌ها و منابع آبی فراوان برای تشکیل استقرار است. شواهد و یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که در دورة اشکانی، این منطقه مسکونی بوده است. در پژوهش پیش رو، این منطقه به دقت مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد ۳۰ محوطه شاخص اشکانی با سفال‌ها و داده‌های شاخص معرفی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در مجموع، تعداد ۳۵۰ قطعه سفال نمونه‌برداری شد که ۲۵۰ قطعه مربوط به دورة اشکانی و مابقی مربوط به ادوار پیشین و پسین بودند. در این مقاله، اطلاعات موجود پیرامون سفالینه‌های اشکانی منطقه ارائه شده و سپس، از طریق مطالعات مقایسه‌ای و گونه‌شناسی سفال‌ها، مشخص شد که داده‌های فرهنگی منطقه با نمونه سفال‌های هم‌زمان کدام مناطق زاگرس مرکزی شباهت دارند. ملاک شناسایی و طبقه‌بندی سفال‌ها، طبقه‌بندی ارائه شده برای سفال اشکانی طبق نظر ارنی هرینک است. بر طبق مطالعات انجام شده، سفال‌های اشکانی زاگرس مرکزی شامل گونه‌هایی خاص هستند که در اکثر محوطه‌های اشکانی منطقه شناسایی شده‌اند. مطالعة سفال اشکانی منطقه، نشان از همگونی سنت سفال‌گری منطقه با بسیاری از مناطق زاگرس مرکزی دارد که ارتباط فرهنگی و تجاری را می‌توان حاصل این همگونی دانست. منطقة هرسین نیز از این رویه جدا نبوده و سفال‌های آن با اکثر نقاط زاگرس مرکزی مشابه بودند. گونه‌های سفالی شاخص منطقه در دورة اشکانی را می‌توان در چهار گروه ساده، جلینگی، منقوش و لعابدار طبقه‌بندی نمود.
Harsin County is one of the central Zagros areas that have delicate geographical and biological conditions by having mountains, valleys, and lots of water sources to make settlements. Archeological discoveries and confirmations say this area has been a residential one in the Parthian era. After research and investigations of writers, 30 Parthian areas along with potteries and prominent data were analyzed. Sampling was done on a total of 350 potsherds, and as a result, 250 pieces belong to the Parthian era and the rest belong to the former and later eras. In this article, information about Parthian potsherds was supplied and the conclusion was the resemblance of the cultural data of the area with the pottery samples of central Zagros, via the pottery typology and comparing studies. The criterion for identifying and classifying pottery was based on Haerink’s idea of classifying Parthian’s pottery. According to the studies, Parthian potteries of central Zagros include special types which were identified in the majority of Parthian sites in the area. Studies show the resemblance of pottery tradition in this area and many of central Zagros areas, and the cultural and commercial relationships are the result of this resemblance. Harsin County is no different so its pottery resembled most of the central Zagros’s. The prominent pottery types of the area in the Parthian era can be classified into four groups simple, engraved, enameled, and clicky.
_||_