گزارش مقدماتی بررسی و شناسایی باستان‌شناختی شهرستان کمیجان، استان مرکزی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
غلام شیرزاده
1
(دانشجوی دکتری باستان‌شناسی پیش از تاریخ، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
اسماعیل شراهی
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)
غفور کاکا
3
(دانش‌آموخته کارشناس ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
کلید واژه: زاگرس, فلات ایران, بررسی باستان‌شناسی, کمیجان, منطقه بینابینی,
چکیده مقاله :
امروزه توجه به نقش مناطق بینابینی در برهم‌کنش سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از مسائل مهم مورد توجه پژوهشگران باستان‌شناس است. در این میان، بررسی‌های باستان شناسی نقش مهمی در شناخت تاریخ تحولات سیاسی و فرهنگی در مناطق گوناگون دارد. در این راستا، یکی از اهداف بررسی و مطالعه شهرستان کمیجان، دستیابی به نقش مناطق بینابینی در تاریخ تحولات ادوار مختلف زندگی انسان در منطقه است. شهرستان کمیجان منطقه ای حائل بین مرکز فلات ایران و زاگرس بوده و به‌عنوان منطقه‌ای بینابینی در تبادلات فرهنگی از گذشته ایفای نقش نموده است. منطقه پیشگفته از نقطه نظر ریخت‌شناسی از یک دشت هموار و وسیع با سلسله کوه‌هایی در اطراف آن تشکیل شده است. محدوده دشت مذکور که از غرب به دشت فامنین همدان، از شرق به دشت فراهان و از جنوب به دره سرسبز شراء محدود می‌گردد. در مقایسه با مناطق پایکوهی و میانکوهی در دوره‌های مختلف زمانی پذیرای جوامع مختلف انسانی بوده و نقش عمده‌ای در ارتباطات منطقه ای بر عهده داشته است. رودخانه قره چای مهمترین رودخانه جاری در این منطقه است که در بخشی از دشت جریان پیدا می‌کند. بررسی و شناسایی باستان‌شناسی شهرستان کمیجان در سال ۱۳۸۶ در وسعتی به مساحت ۱۶۲۵ کیلومتر مربع به انجام رسید. در نتیجه بررسی های صورت گرفته مجموعه‌ای متشکل از ۹۰ اثر تاریخی شامل محوطه‌ها، تپه‌های باستانی، سنگ‌نگاره‌ها و بناهای تاریخی شناسایی شدند که از نقطه نظر تاریخگذاری در محدوده ای بین دوران پیش از تاریخ تا قرون معاصر جای گرفتند.
These days the role of middle- point regions is one of the important issues for archaeological researchers due to their importance in political, economic, social and cultural interactions. Archaeological surveys have important role for knowing of political and cultural changings in various regions. One of the goals of the Komijan Town survey and studying is reaching to the role of the middle- point regions during the different periods of human life in the region. Komijan Town is located between the center of Iranian plateau and Zagros. This town had had role in the cultural communications. The region has been consisted an immense plain with ranges around it. Mentioned plain is bounded on the west by Famenin Plain in Hamedan and on the south by Shaara greens valley. It has been a place of settlement for human groups in different periods in comparison with regions of piedmont and has had the main role in regional communications as well. Qara Chay River is the most important river of the region that is came at the part of the plain. Komijan Town archaeological survey carried out in 2009 in 1625 square kilometers space. At the end of the survey has identified 90 footprints relating to prehistoric era until contemporary centuries: sites, petrology and historical buildings.
_||_