بررسی استقرارهای دوره نوسنگی دشت سرفیروزآباد، غرب زاگرس مرکزی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخکمالالدین نیکنامی 1 , میثم نیکزاد 2 , سیما یداللهی 3
1 - استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: الگوی استقرار, غرب زاگرس مرکزی, دشت سرفیروزآباد, دورۀ نوسنگی, نوسنگی بدون سفال, نوسنگی با سفال,
چکیده مقاله :
دشت سرفیروزآباد واقع در شرق ماهیدشت در غرب مرکزی زاگرس دارای قابلیت های فراوانی در مطالعات باستان شناسی است، با این حال به علت عدم انجام پژوهش های باستان شناسی، منطقه ای ناشناخته و تاریک محسوب می گردد. موقعیت جغرافیایی و قابلیت‌های زیست‌محیطی اجرای برنامه های منظم باستان شناختی را در سرفیروزآباد ضروری می نمود؛ به همین منظور طی یک فصل فعالیت میدانی در سال ۱۳۸۸ منطقه سرفیروزآباد توسط هیأتی از دانشگاه تهران مورد بررسی پیمایشی فشرده قرار گرفت. این بررسی نتایج پرباری را ارائه کرد و اطلاعات فراوانی به دانش اندک ما از وضعیت منطقه به ویژه در دوره پیش از تاریخ و تاریخی افزود. از میان یافته های بررسی، ۱۷ محوطه دارای بقایایی قابل انتصاب به دورۀ نوسنگی هستند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که در سرفیروزآباد آغاز استقرار به دورۀ نوسنگی قدیم باز می گردد که از آن دوره ۳ محوطه در بخش های مختلف منطقه شناسایی شده است. از دوره نوسنگی میانی و جدید نیز ۱۵ مکان با بقایای استقرار و سفال های این دوره شناسایی گردید. مطالعه الگوهای زیستگاهی استقرارهای دورۀ نوسنگی نشان‌دهندۀ وابستگی فراوان به منابع طبیعی، به ویژه آب و منابع سنگ چخماق است. با آغاز سفالگری در منطقه تغییرات قابل توجهی در الگوی مکان گزینی استقرار روی داده است. مقاله حاضر به مطالعه این محوطه ها و تفسیر الگوهای استقرار دوره نوسنگی منطقه پرداخته است.
The Sarfirouz Abad plain in Iran, which is located on the east side of Mahidasht and west of Central Zagros, has a great potential for the archaeological studies. Nevertheless, due to the lack of archaeological research here, it is now considered to remain archaeologically a less known area. Its geographical location and environmental potentials make it necessary to perform a systematic archaeological research process. Due to this requirement, the SF area was surveyed using an intensive field walking process by a team from Tehran University during a few months in 2009. This fieldwork provided data and for the first time added much useful information to expand our knowledge on the archaeology of the region in general and the Neolithic settlements in particular. From the findings gained through this study, 17 sites were found to have remains attributable to the Neolithic Period. Recent studies show that in SF, settlement began in the early Neolithic Period; three of these sites were identified in various parts of the area. Fifteen locations with settlement and pottery remains showed evidence of the middle and late Neolithic periods. An investigation of the settlement patterns of these Neolithic sites reveals a strong relationship to natural resources, particularly water and sources of flint. With the commencement of pottery in the area, significant changes occurred in the location patterns of the sites. The present study investigates the characteristics of potteries found from site surfaces and developed an interpretation of the Neolithic settlement patterns of the area.
_||_