گزارش مقدماتی گمانه‌زنی در محوطه نوسنگی جدید مای تپه، بوئین زهرا، قزوین
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخمحمدرضا رضایی کلج 1 , حسین داودی 2 , ابراهیم صادقی 3
1 - مسئول واحد باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین، قزوین، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - دانش‌آموختۀ کارشناسی باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
کلید واژه: دشت قزوین, گونه‌شناسی سفال, گاهنگاری مقایسه‌ای, مایَ تپه, نوسنگی جدید,
چکیده مقاله :
فعالیت‌های عمرانی به مانند سد سازی، راهسازی، توسعۀ روستاها و شهرها و غیره، امروزه یکی از عوامل انسانیِ اصلی در تخریب و نابودی بسیاری از محوطه های باستانی به شمار می رود. در همین راستا طی پروژه راهسازی و تعریض محور ترانزیتیِ بوئین زهرا-سگزآباد در استان قزوین، بخش های جنوبیِ محوطه مایَ تپه در حریم جاده قرار گرفته و دچار تخریب می گردد. از این رو عملیات کاوش اضطراری محوطه مذکور توسط اداره باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین در مهر ۱۳۸۹ انجام پذیرفت. محوطه مایَ تپه که در ۵/۵ کیلومتری شمال غرب بوئین زهرا و درضلع شمالیِ حریم محور بوئین زهرا به سگزآباد قرار گرفته، از لحاظ مطالعاتی با توجه به موقعیت ویژه آن که در نزدیکی محوطه های پیش از تاریخیِ مهم دشت قزوین همچون زاغه، قبرستان، سگزآباد و چهاربنه واقع شده، حائز اهمیت است. طی کاوش در ۱۰ گمانۀ ۲×۲ متر و مطالعات مقدماتی انجام شده بر روی یافته های حاصله، به‌خصوص گونه شناسیِ سفال، این محوطه با الگوی استقرار موقت، دارایِ فرهنگِ اواخر دوره نوسنگی جدید I و اوایل دوره نوسنگی جدید II (اواخر نیمه اول هزاره ششم ق.م) است که فرهنگ های هم‌افق با آن در دشت قزوین، از کاوش های تپه چهاربنه و ابراهیم آباد شناخته شده است. در این نوشتار به معرفی نتایج کاوش اضطراری، یافته ها و در نهایت ارائه گاهنگاری مقایسه ای محوطه مایَ تپه پرداخته شده است.
Nowadays, constructive activities such as dam construction, villages and cities development and etc. are some of the main human factors in destroying many of archaeological sites. By the same token, during road construction in Buin Zahra- Sagz Abad, transit axis widening project in Qazvin province, southern parts of Maya tepe which have been located in road boundary would be destroyed. Therefore, urgent excavation of mentioned site was implanted in fall 1389 by an archaeological expert of cultural heritage organization of Qazvin city. Maya tepe is located in 5/5 km of the west of Buin Zahra City and in northern side of Buin Zahra- Sagz Abad axis and is an important site due to its particular location which is near to prehistoric sites of Qazvin plain such as Charbone, Zagheh, Ghabrestan and Sagz Abad. During the excavation in 10 trenches 2×2 meters and with preliminary researches about obtained results specially ceramic typology, within a semi-permanent settlement pattern, this site has a culture from late Neolithic I and early late Neolithic II (end of the first half of the sixth millennium BC), whose similar cultures in Qazvin plain have been identified in Charbone and Ebrahim Abad sites. In this paper, findings and results of an urgent excavation are presented and ultimately a comparative chronology of Maya Tepe is presented.
_||_