بررسی آموزه‌های تعلیمی در رفتار قهرمانان روایت‌های اتهام و تبرئه با تکیه بر هفت روایت از ادبیات جهان

محورهای موضوعی : شاهنامه

علیرضا نبی لو ¹ (استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم)
حسین صادقی فرد ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم)

تاریخ دریافت : 1397/01/28 تاریخ پذیرش : 1397/01/28 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: ادبیات تطبیقی, ادبیات تعلیمی, روایت‌شناسی, اتهام, تبرئه,

چکیده مقاله :

روایت‌شناسی تطبیقی‌تعلیمی یکی از جدیدترین زاده‌های مطالعات میان‌رشته‌ای است. در این شیوه با رویکرد تعلیمی، به بررسی تطبیقی روایت‌های مشابه پرداخته می‌شود. یکی از درون‌مایه‌های نسبتاً پربسامد در ادبیات تعلیمی، اتهام و تبرئه است. در این جستار، نویسنده به روش تطبیقی، به مطالعه و بررسی هفت روایت از ادبیات جهان می‌پردازد که درون‌مایۀ آن‌ها متکی بر اتهام و تبرئه است. این روایت‌ها عبارت‌اند از: هیپولیت و فدر، نامادری شریر، سودابه و سیاوش، مائل و دختر اچائید، یوسف و زلیخا، پوران و لونا، پویی کائو و تاچی. سپس آموزه‌های تعلیمی رفتار قهرمان هر روایت استخراج شده، با دیگر روایت‌ها مقایسه می‌شود تا به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که آیا آموزه‌های تعلیمی یا اصول اخلاقی نسبت به منطقۀ جغرافیایی و فرهنگ متفاوت است؟ در نهایت نتایج تحقیق، این فرض را تقویت می‌کند که تعالیم اخلاقی ارتباطی به منطقۀ جغرافیایی ندارد و اصول آن بین همۀ ادیان و اقوام مشترک است.

منابع و مأخذ:

1- قرآن کریم.

2- آپولیوس (1379)، الاغ طلایی، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر.

3- اخوت، احمد (1371)، دستور زبان داستان، اصفهان، فردا.

4- اوریپید (1338)، هلن هیپولیت، السست، ایون، ترجمۀ محمد سعیدی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

5- اشمید، وولف (1394)، درآمدی بر روایت‌شناسی، ترجمۀ تقی پورنامداریان و دیگران، تهران: سیاهرود.

6- جوینی، عزیزالله (1384)، شاهنامه از دست‌نویس موزه فلورانس ج4، تهران: دانشگاه تهران.

7- جوینی، عزیزالله (1390)، شاهنامه از دست‌نویس موزه فلورانس ج5، تهران: دانشگاه تهران.

8- حری، ابوالفضل (1392)، جستارهایی در باب نظریه روایت و روایت‌شناسی، تهران: خانه کتاب.

9- ریمون کنان، شلومیت (1378)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.

10- کتاب مقدس (1379)، ترجمۀ فاضل خان همدانی، ولیم گلن، هنری مرتن. تهران: اساطیر.

11- کویاجی، جهانگیر کوروچی (1362)، آیین‌ها و افسانه‌های ایران و چین باستان، ترجمۀ جلیل دوستخواه، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

12- کویاجی، جهانگیر کوروچی (1383)، بنیادهای اسطوره و حماسۀ ایران، ترجمۀ جلیل دوستخواه، تهران: آگاه.

13- لوته، یاکوب (1386)، مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما، تهران: مینوی خرد.

14- مکاریک، ایرناریما (1383)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.

15- نبی‌لو، علیرضا (1389)، «بررسی چهار داستان با ساختار روایی مشابه بر اساس نظریۀ تزوتان تودوروف»، فصلنامۀپژوهش‌های ادبی.

16- هاکس (1377)، قاموس کتاب مقدس، تهران: اساطیر.

17- The Holly Bible, Cited in: https://biblia.com.

18- Bourke, Angela (2002), The Field Day Anthology of Irish Writing, Volume 4, New York: New York University Press.

19- Meyer, Kuno (1892), "Fingal Ronain. How Ronan Slew His Son", Revue Celtique, 13, 369-397.

20- O’Connor, Ralph (2000), "Stepmother Sagas", Scandinavian Studies, Spring, Vol. 72 Issue 1.

21- Wilson, Liz (2003), The Living and the Dead. Social Dimensions of Death in South Asian Religions. Albany, State University of New York Press, coll.