بررسی هستی‌شناسی متون پهلوی و استنتاج آموزه‌های تربیتی آن
محورهای موضوعی : شاهنامهشیدا ریاضی هروی 1 , مسعود صفایی مقدم 2 , محمد جعفر پاک سرشت 3 , شهرام جلیلیان 4
1 - دانشجوی دکتری فلسفه ی تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز
2 - استاد گروه فلسفه ی تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - استاد گروه فلسفه ی تعلیم و تربیت دانشگاه شهید چمران اهواز
4 - استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز
کلید واژه: هستی‌شناسی, متون پهلوی, آموزه‌های تربیتی,
چکیده مقاله :
دوگانه‌باوری در یزدان‌شناسی مَزِدِیَسْنا مفهومی بنیادین است که از لحاظ فلسفی حائز اهمیت می‌باشد. دوگانه‌باوری در گات‌های زرتشت با پیکار میان سپندمینو و انگره‌مینو آغاز می‌شود و سپس در خلال اوستای پَسین، به‌صورت تقابل میان اهورامزدا و اهریمن سازمان می‌یابد. در متون پهلوی، دوگانه‌باوری با هستی‌شناسی پیوند می‌خورد و جهان‌بینی دو بُن‌گرای زرتشت در قالب آفرینش و تکوین جهان هستی بر اساس پیکار میان اورمزد و اهریمن شکل می‌گیرد؛ این پیکار طی چهار دوره ادامه می‌یابد و سرانجام با پیروزی اورمزد و شکست اهریمن پایان می‌پذیرد. در این پژوهش، نخست بر اساس گزارش‌های سُنتی از آفرینش، مبانی دوگانۀ هستی‌شناسیِ متون پهلوی بررسی شد؛ سپس با استفاده از روش تحلیلی‌ـ استنتاجی، آموزه‌های تربیتی موجود در این هستی‌شناسی استخراج شد. پرورش هوش هستی‌‌نگر (معنوی)، خردگرایی و نیک‌ورزی، پرورش توانایی داوری اخلاقی بر اساس دیالکتیک موجود در هستی، یگانگی انسان با جهان هستی و پاسداشت طبیعت و پدیده‌های طبیعی از جمله آموزه‌های تربیتی برگرفته از هستی‌شناسی متون پهلوی هستند.
Dualism in the theology of Mazda Yasna is a fundamental concept which is philosophically significant. Dualism in Zoroaster's Gathas is started with a fight between Sepand Mainyu and Angra Mainyu and then is organized in the form of a confrontation between Ahura Mazda and Ahriman throughout the Late Avesta. In Pahlavi scripts, dualism is interwoven with the ontology, and Zoroaster’s dualistic worldview is shaped in the form of creation and evolution of the universe based upon the struggle between Ahura Mazda and Ahriman. This struggle continues for four periods and it finally ends in Ahura Mazda’s victory and Ahriman’s defeat. In this research, firstly, the principles in the ontology of Pahlavi scripts were explored based on the traditional reports about creation. Then, the existing training implications in this ontology were extracted through an analytical-inferential method. Elevating the spiritual intelligence and wisdom, doing good deeds, developing the ability of ethical judgement based upon the existing dialectic in the universe, considering the unity of human being with the universe, and protecting the nature and natural phenomena are among the training implications inferred from the ontology of Pahlavi scripts.
_||_