بررسی دیدگاه‌های تربیتی ایرانیان باستان در قابوس‌نامه
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: تعلیم و تربیت, عنصرالمعالی, قابوس‌نامه, فرهنگ ایران باستان, منابع عربی,
چکیده مقاله :
قابوس‌نامه کتابی است به پارسی که مؤلف آن عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر آن را برای فرزندش گیلانشاه در 44 فصل نوشته است که اگر بخواهد پس از پدر حکومت کند و یا از روی اضطرار کاری دیگر انتخاب کند، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد. عنصرالمعالی در این کتاب پند‌های تربیتی بسیاری را از قول حکیمان و یا با لفظ گفته‌اند آورده است که گوینده آنها معلوم نیست و صاحب نظرانی که به شرح و تحلیل قابوس‌نامه پرداخته‌اند نیز به نام گوینده این سخنان حکیمانه اشاره‌ای نکرده‌اند. با تأمل در حکمت‌هایی که در منابع عربی از ایرانیان قبل از اسلام نقل شده است، معلوم می‌گردد که بسیاری از این سخنان متعلق به حکیمان ایرانی است و یا دست کم در ایران باستان رایج و شناخته شده بوده است. در این مقاله علاوه بر معرفی بیش از 40 پند اخلاقی و تربیتی ایرانی که در قابوس‌نامه بی نام و نشان آمده و در منابع عربی به ایرانیان نسبت داده شده است، نقش دیدگاه‌های تربیتی ایران باستان و تأثیر آن را در قابوس‌نامه نشان می‌دهیم.
Ghabousnameh is a Persian book whose author is Onsorolmali Keikavousebne Eskandar. He has written this book for his son, Gilanshah, in 44 chapters, in case that if his son wanted to rule after his father or choose to do something else in an immediate manner, he would be aware of how to do his duties. In this book, Onsorolmali has cited lots of educational advice from philosophers. the speakers of these words are not clear and the scholars who analyzed Ghabousnameh did not mention the speakers of these wise words. By reflecting upon wisdom cited in Arabic sources from Iranians before Islam, it became clear that many of these words belonging to Iranian philosophers or at least they were common and known to Ancient Iran.