مقایسه وصل و فصل در زبان فارسی و عربی و بیان اشتراکات و اختلافات آن
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی
حسن سعادت فر
1
(دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
عالیه یوسف فام
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علیرضا باقر
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: وصل, فصل, اشتراکات, اختلافات,
چکیده مقاله :
وصل و فصل به عنوان یکی از مباحث مهم علم معانی از اهمیت زیادی در بلاغت برخوردار است، با این وجود در زبان فارسی به آن، کمتر توجه شده است. پژوهش حاضر با فرضیه عدم مقایسه دقیق موضوع وصل و فصل و کثرت اشتراکات آن در علم معانی زبان فارسی و زبان عربی و با هدف تبیین اختلافات و اشتراکات موجود، به مقایسه آن در زبان فارسی و عربی پرداخته و سعی کرده شناخت دقیق‌تری از وصل و فصل در زبان فارسی و عربی ارائه کند. این پژوهش، به روش کتابخانه‌ای و با شیوه تطبيقي – تحلیلی انجام شده است.پرسش اصلی تحقیق این است که در زبان فارسی و عربی وصل و فصل از چه ویژگی‌ها، اختلافات و اشتراکاتی برخوردار است؟ اما در خصوص جدید بودن و پیشینه تحقیق باید گفت که آثار محدودی همچون معالم البلاغة و درر الادب وجود دارند که به مقایسه موضوعات علم معانی در زبان فارسی و عربی پرداخته‌اند ولی در آنها نظرات مختلف علمای بلاغت پیرامون یک موضوع، نیامده است. نتیجه نهایی این پژوهش، عبارت است از این است که بسامد اشتراکات نسبت به اختلافات بیشتر است.
The study of conjunction and disjunction, a critical area within the science of meanings (ma'ani), is pivotal in the realm of rhetoric. Despite this, it has been somewhat neglected in Persian scholarship. This research endeavor posits that there has been an absence of a thorough comparative analysis of conjunction and disjunction, and it highlights the numerous parallels between the Persian and Arabic rhetorical traditions. The objective is to elucidate the distinctions and resemblances between these two linguistic approaches to conjunction and disjunction, thereby enhancing our comprehension of these concepts in both languages. Employing a comparative-analytical approach, this study is grounded in library-based research. The central inquiry is: What unique features, disparities, and commonalities can be observed in the treatment of conjunction and disjunction in Persian and Arabic? Regarding originality and precedent, it is important to acknowledge the existence of a few works, such as "Ma'alim al-Balagha" and "Durr al-Adab," which have explored comparative themes within the science of meanings across Persian and Arabic. Nevertheless, these works have not encompassed the diverse viewpoints of rhetoricians on a singular subject. Ultimately, this research concludes that the extent of similarities between Persian and Arabic in the context of conjunction and disjunction outweighs their differences.
قرآن، ترجمه الهی قمشه‌ای، قم، انتشارات دار الحکمۀ،.
آق اولی، عبد الحسین(حسام العلماء).(1315). درر الأدب در فن معانی، بیان ، بدیع.
جارم، علي، امين مصطفي.( 1995 م). البلاغة الواضحة و دليل البلاغة الواضحة، قم،دار الثقافة للطباعة و النشر .
خواجه شمس‌الدين محمد حافظ.(1371). دیوان، به اهتمام جهانگير منصور، چاپ چهارم، تهران، انتشارات آگاه.
رجائي، محمد خليل.(1372). معالم البلاغه در علم معاني وبيان و بديع، شیراز، انتشارات دانشگاه شیراز.
زاهدي، جعفر.(1346). روش گفتار (علم البلاغه) در فن معاني، بيان، بديع، مشهد، دانشگاه مشهد.
سعدي مصلح الدين.(1379). گلستان، به كوشش،خليل خطيب رهبر، 1جلد، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات صفي عليشاه.
همو.(1353). شرح بوستان، خزائلی، محمد، چاپ دوم، انتشارات جاویدان.
شميسا، سيروس.(1374). معاني، چاپ سوم، یک جلد، تهران، ميترا.
عاکوب عیسی علی و الشتیوی علی سعد.(1993م). الکافی فی علوم البلاغة العربیة المعانی البیان البدیع ، الجامعة المفتوحة.
عتیق، عبدالعزیز.(1420هـ/2009م). علم المعانی، چاپ اول. بیروت ـ لبنان، دار النهضة العربیة،.
علوی مقدم، محمد و اشرف زاده، رضا.(1386). معانی و بیان، تهران، سمت.
مراغی، احمد مصطفی.(1422). علوم البلاغة البیان، المعانی و البدیع، چاپ چهارم، بیروت، دار الکتب العلمیة.
ناصر خسرو، ابومعین.(1357). دیوان، به اهتمام محقق، مهدی، مینوی، مجتبی، چاپ اول، تهران، انتشارات موسسه مطالعات اسلامی، دانشگاه مک گیل کانادا – مونترال شعبه تهران.
هاشمي، احمد.(1371). جواهر البلاغة، چاپ چهارم، مركز نشر مكتب الاعلام الاسلامي.
همو.(1380). جواهر البلاغة ، ترجمه ی محمد خورسندي و حميد مسجد سرائي، چاپ دوم، نشر فيض.