رمانتیسم اجتماعی در اشعار هوشنگ ابتهاج

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

زهرا مرادی ¹ , سکینه طالب زاده ²

1 - دانشجوی رشتۀ آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان
2 - دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت : 1403/04/02 تاریخ پذیرش : 1403/06/07 تاریخ انتشار : 1403/06/31

کلید واژه: هوشنگ ابتهاج, رمانتیسم, رمانتیسم فردی, رمانتیسم اجتماعی,

چکیده مقاله :

فضای سیاسی، اجتماعی و فکری ایران در اوایل قرن بیستم باعث شد ادبیات فارسی با تأثیرپذیری از ادبیات جدید اروپا، وارد مرحله‌ای تازه به نام «رمانتیسم» شود. امیر هوشنگ ابتهاج از جمله شاعرانی است که دراغلب اشعارش از اصول مکتب رمانتیسم پیروی می‌کند. در این مقاله ما با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی رمانتیسم اجتماعی در اشعار هوشنگ ابتهاج می‌پردازیم. هرگاه سایه، سخن از معشوق، لحظۀ وصال، یاد روزگارکودکی، غم، عشق و... به میان می‌آورد؛ می‌توانیم سخنش را از نوع رمانتیسم فردی و احساسی بدانیم؛ اما زمانی که از وطن خویش، ملت ستم دیده آن، فقر، گرسنگی، ظلم، آزادی و... می‌گوید، می‌توانیم آن را از نوع رمانتیسم اجتماعی بدانیم. یافته های این پژوهش نشان می‌دهد که امیر‌هوشنگ ابتهاج، شاعری با رویکرد رمانتیسم است که هم رمانتیسم فردی و هم رمانتیسم اجتماعی از بن مایه های اصلی شعر وی است.

 

چکیده انگلیسی:

The political, social and intellectual atmosphere of Iran in the early 20th century caused Persian literature to enter a new stage called "Romanticism" with the influence of the new European literature. Amir Houshang Ebtahaj is one of the poets whose poems mostly follow the principles of the school of romanticism. In this article, we will analyze the social romanticism in the poems of Houshang Ebtahaj with a descriptive-analytical approach. Whenever Ebtahaj brings up the words of the beloved, the moment of connection, childhood memory, sadness, love, etc.; We can consider his words as individual and emotional romanticism; But when he talks about his homeland, its oppressed nation, poverty, hunger, oppression, freedom, etc., we can consider it as a type of social romanticism. The findings of this research show that Amir Hoshang Ebtahaj is a poet with a romantic approach, and both individual romanticism and social romanticism are the main elements of his poetry.

 

منابع و مأخذ:

ابتهاج، امیر هوشنگ.(۱۳۷۰). شبگیر، چاپ سوم، مشهد، انتشارات توس.
همو.(۱۳۷۸). سیاه مشق،چاپ دوم، تهران، نشر کارنامه.
همو.(۱۳۶۰). یادگار خون سرو، چاپ اول، مشهد، انتشارات توس.
آرامیده، فریده؛ بیدگلی، نسرین، و هوشیار، مسعود.(۱۳۹۵). «سمبولیسم اجتماعی در شعر معاصر فارسی( بررسی نماد های اجتماعی در شعر شاعران دهه های سی و چهل)». همایش بین المللی شرق شناسی و مطالعات ایرانی و علیگر هند.
برلین، آیزایا.(۱۳۸۵). ریشه های رمانتیسم، ترجمۀ عبدالله کوثری، تهران، نشر ماهی.
سید حسینی، رضا.(۱۳۸۵) مکتب های ادبی، جلد اول، چاپ پانزدهم، تهران، موسسه انتشارات نگاه.
جعفری، مسعود.(۱۳۸۶). سیر رمانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما، تهران، نشر مرکز.
خاکپور،محمد؛ اکرمی، میر جلیل.(۱۳۸۹). «رمانتیسم و مضامین آن در شعر معاصرفارسی»، فصلنامه علمی پژوهشی کاوش نامه، دانشگاه یزد، دوره ۱۱،شماره ۲۱،صص۲۲۵-۲۴۸.
دهخدا، علی‌اکبر.( ۱۳۷۲). لغت نامۀ دهخدا، جلد اول، چاپ اول، تهران، مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
عابدی،کامیار.(۱۳۹۹). در زلال شعر، چاپ چهارم، تهران، نشر ثالث.
فورست، لیلیان.(۱۳۸۵). رمانتیسم، ترجمۀ مسعود جعفری جزی، چاپ چهارم، تهران، نشر مرکز.
محمد پور،محمد امین؛ باباصفری، علی اصغر.(۱۳۹۴). «بررسی ویژگی های محتوایی رمانتیسم در شعر هوشنگ ابتهاج»، مطالعات زبانی- بلاغی، سال ششم، شماره ۱۱،صص ۱۲۱-۱۴۲.