فرجام شناسی در الهی نامه و مصیبت نامه عطار نیشابوری
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبیمریم عظیمی اقدم 1 , عالیه یوسف فام 2
1 - کارشناس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - عضو هئیت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی
کلید واژه: مرگ, معاد, ایمان, قیامت, الهی نامه, مصیبت نامه, عطار,
چکیده مقاله :
ایمان به مبدأ و معاد از ارکان حیاتی اعتقادات بشر است و سرآغاز دعوت پیامبران الهی نیز مؤمن نمودن مردم به غیب و واقعیت های نامحسوس است که دین خدا برآنها استوار است . از این رو در هر عصر و زمان بسیاری با کشش معرفت فطری و دینی از هر خدمتی به جامعه بشریت کوتاهی نکردند تا با مطالعه آیات الهی درجه فهم و یقین مردم را نسبت به مرگ و معاد فزون تر سازند .بدین مضمون در ادبیات عرفانی ما که انعکاسی از تفکر و عقاید ماست ،مفهوم دنیا و تفاوت آن با جهان آخرت ،مرگ و زندگی پس از آن به خوبی نمایان است . در میان کاروان شعر و ادبیات ایران ،عارف درد آشنا ،عطار نیشابوری ، با نگرش دینی و باور قلبی به مبدأ هستی و اعتقاد راسخ به اصل معاد به فرجام انسان و جهان نیز توجه دارد . شیخ در دو مثنوی الهی نامه و مصیبت نامه ، با بهره گیری از قرآن و احادیث در قالب تمثیل ابیاتی را درمورد مرگ و رستاخیز سروده است که بیانگر روحیه دینی ایشان است . وی معتقد است پیش از آنکه به مرگ طبیعی بمیرید،به مرگ ارادی خود را بمیرانید. یادمرگ ،همگانی بودن و آمادگی برای مرگ ،گذر از تعیّنات و ترک دنیا، توشه آخرت ،حسابرسی ،نامه عمل و شفاعت از جمله مباحثی است که دراین دو اثر مورد بحث قرارگرفته است و ضمن بیان روایات بسیار تصاویری از عالم پس از مرگ را ارائه می دهد .