معرفی‌وتحلیل‌نسخة‌خطی‌خلاصه‌الحقایق‌اثرنجیب‌الدین‌رضا‌تبریزی
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
عزت نوروزی سده
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
عطامحمد رادمنش
2
(استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.(نویسنده مسؤول))
کلید واژه: سبک‌شناسی, نسخۀ خطی, کارستان حاتم, روایت منظوم, قصۀ عامه, شبه‌قاره هند,
چکیده مقاله :
نجیب‌الدین رضا تبریزی اصفهانی، یکی از شاعران عصر صفوی بود. اصل او از تبریز است اما در اصفهان می‌زیست. در شعر، جوهری، زرگر، نجیب، نجیبا و نجیب‌الدین رضا تخلص می‌کرد. وی چندین اثر به نظم و نثر دارد. نسخة خطی خلاصه‌الحقایق یکی از آثار منظوم اوست که در قالب مثنوی سروده شده است، در حدود 3600 بیت دارد و مشتمـل بر اصطلاحات فلسفی و عرفانی است. نجـیب‌الدین رضا از معتقدان به اصول اعتقـادی سلسلة ذهبیه بود و افکـار عارفانة خـود را که برگرفتـه از عقایـد و‌‌حـدت وجـودی‌محیی‌الدین بن عربی است، بازبانی سـاده و به کارگیری متعادل آرایه‌های ادبی، در قـالب ابیاتی کوتاه بیان کرده است. از این منظومه تعداد چهار دست‌نوشته وجود دارد که در کتـابخانـه‌هـایِ: ملی ملک(دو نسخه)، آستان قدس رضوی و احمدیة شیراز موجود است. در این مقـالة نویسندگان تلاش کرده‌اند تا ضمن معـرفی یکی از آثار ادبی عصر صفـویـه، مختصات سبکی و محتـوایی آن نیز مورد بررسی قراردهند. بنـابراین سبک و محتوای این اثر عرفـانی، با استفـاده از منـابع کتـابخـانه‌ای و به کـارگیری شیوة تحلیـلی، توصیفی، از نظر زبـانی، فکری و ادبی، مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه می‌توان گفت: تصرف در نگـارش واژگـان، کـاربرد برخی از کلمات با دو گونة نوشتـاری و آوردن واژه‌های عامیانه از مختصات زبـانی این اثر‌‌است. استفادة از تمثیل ویژگی خاص ادبی آن و بیـان مراحل سیر و سلوک‌و ذکر شرایط سـالکـان طریق و عارفـان کامـل از خصوصیات فکری منظومة مذکور است.
.
_||_