پژوهش در اصالت و تبارشناسی دو نسخه از نسخه های خطی منتسب به ضیاء‌الدین خجندی پارسی و بررسی ارتباط آن با کمال خجندی

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

ابوالفضل مرادی(رَستا) ¹

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، پردیس طالقانی قم

تاریخ دریافت : 1396/03/17 تاریخ پذیرش : 1396/03/17 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: ادبیات فارسی, دیوان اشعار, نسخه های خطی, ضیاء الدین مسعود خجندی, کمال الدین مسعود خجندی,

چکیده مقاله :

دیرینگی نسخه های خطی و خطاهایی که در یافتن صاحبان آثار رخ می دهد باعث می شود که بعضی از تألیفات و کتاب ها به نام مؤلفان دیگر به خطا و اشتباه به ثبت برسد. شباهت نام کمال الدین مسعود خجندی متوفی 803 هـ.ق. و ضیاء الدین محمود بن جلال الدین مسعود خجندی متوفی 622 هـ.ق. سبب گردیده است که در مواردی آثار این دو شاعر گران‌قدر فارسی به نام یکدیگر به ثبت برسد. این پژوهش بر آن است تا به خطای صورت گرفته در انتساب دو نسخه از نسخه های خطی موجود در مجلس شورای اسلامی ایران تهران به شماره 6/7828 و شماره 12644 به نام ضیاء الدین خجندی بپردازد. در نتیجه این تحقیق، مشخص می گردد که نسخة فوق متعلق به کمال خجندی بود و انتساب آن به ضیاء الدین محمود خجندی در فهارس نسخه های خطی نادرست است. این پژوهش برای نخستین بار دریچه ای جدید در بررسی تبارشناسی نسخه های خطی دیوان دو شاعر بزرگ خجند یعنی ضیاء الدین محمود و کمال الدین مسعود در پیش روی محققان قرار می دهد.

منابع و مأخذ:

1- سرمدی، مجید و کوپا، فاطمه. (1391). پژوهشی پیرامون زندگی و شعر ضیاء‌الدین خجندی پارسی. مجله تاریخ ادبیات. سال سوم شماره 67. ص.ص. 132-109.

2- درایتی، مصطفی. (1392). فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا). تهران: انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

3- صدرایی خویی، علی. (1377). فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیة قم.

4- منزوی، احمد. (1350). فهرست نسخه‌های خطی فارسی نشریه شماره 33. تهران: موسسه فرهنگی منطقه­ای

5- نصراللهی کردی، علی. (1391). مقدمه در زندگانی و آثار ضیاءالدین. ضیاءالدین محمود خجندی پارسی.دیوان ضیاءالدین خجندی. پایان نامه. کرج: دانشگاه پیام نور البرز.

6- نصیری، محمدرضا. (1384). اثر آفرینان؛ زندگینامه نام­آوران فرهنگی ایران. تهران:  انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

7- نفیسی، سعید. (1344). تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی. تهران: فروغی.

8- هدایت، رضا قلی­خان. (1382). مجمع الفصحاء. تصحیح مظاهر مصفّا. تهران: امیرکبیر.