معرفی نسخۀ خطی منظومۀ «کارستان حاتم» و بررسی مختصر ویژگی‌های سبکی آن
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
مژگان متوسل
1
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون)
سید محمد دشتی
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون(نویسنده مسؤول))
کلید واژه: سبک‌شناسی, نسخۀ خطی, کارستان حاتم, روایت منظوم, قصۀ عامه, شبه‌قاره هند,
چکیده مقاله :
نام هندوستان همواره با قصه و داستان همراه بوده است. مثنوی کارستان حاتم از فرید بن غضنفر، شاعر هندی ناشناس در قرن دوازدهم هجری قمری است. این قصه روایت منظوم قصۀ عامۀ حاتم طایی است. این قصۀ عامیانه از نوع افسانه‌های موسوم به پریان است که جزو قدیم‌ترین انواع قصه‌های عامیانه به شمار می‌روند. موضوع اصلی قصه، طرح معما برای خواستگارانی است که خواستار ازدواج با حسن‌بانو ملکۀ زیبای خراسان‌اند. این منظومه علاوه‌بر جذابیّت‌های داستانی و بن‌مایه‌های اسطوره‌ای، ازنظر ویژگی‌های سبکی بررسی‌پذیر است. بررسی این اثر می‌تواند ادامۀ سنت پارسی‌گویی در شبه‌قاره را بنمایاند. جُستار پیش رو کوشیده است ضمن معرفی این نسخۀ ناشناس، نگاهی سبک‌شناسانه به‌شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی به این اثر داشته باشد و آن را در سطوح زبانی، ادبی و فکری بررسی کند. این بررسی نشان می‌دهد که شاعر زبانی ساده و بیانی متوسط دارد و تشبیه‌گراست. کاربست جناس و واج‌آرایی سبب خوش‌آوایی درونی شعرش شده است. افکار مذهبی و اخلاقی با بسامد بالا در قصه خودنمایی می‌کند و اندرزهای اخلاقی و اعتقادات مذهبی در لابه‌لای این داستان عامه تنیده شده است. همچنین تأثیرپذیری از شاعران پیشین، به‌ویژه نظامی، در کلام او آشکار است.
.
_||_