تصحیح یک تصحیف در روضه‌الصفا میرخواند

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

مریم صالحی نیا ¹ (استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد)
اکبر حیدریان ² (دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد)

تاریخ دریافت : 1396/03/17 تاریخ پذیرش : 1396/03/17 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: تصحیح, تصحیف, شعله, سلعه, روضه‌الصفا, میرخواند,

چکیده مقاله :

در تصحیح متون، پی بردن به لغزش‌ها و فهم اغلاطِ راه‌یافته به متن و اصلاح آن‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. یکی از مواردی که در تصحیح متون گذشته باید به آن توجه کرد، مسئله تصحیف است. در این راستا، منابع جانبی در تصحیح یک متن، نقش کلیدی و مهمی دارند. در این جستار، نگارنده بر آن است تا با ارائه شواهدی از کتاب‌های پزشکی قدیم و کتاب‌های تاریخی، اثبات کند که ضبط کلمه شعله در تاریخ روضه‌الصفا میرخواند، غلط و شکل صحیح آن سلعه است.

منابع و مأخذ:

1- ابن بلخی (1358). فارسنامه. تصحیح گای لیسترانج و رینولد نیکلسون. تهران: اساطیر.

2- ابن خلکان، احمد بن محمد. (1381). منظر­الانسان (ترجمه وفیات­الاعیان). ترجمه احمد بن محمد شجاع سنجری. تصحیح و تعلیق فاطمه مدرسی. ارومیه: دانشگاه ارومیه.

3- ابن‌سینا، حسین بن عبد­الله (1389). قانون. ترجمه عبد­الرحمن شرفکندی. تهران: سروش.

4- ابوریحان بیرونی. (1352). آثارالباقیه عن القرون الخالیه. ترجمه اکبر داناسرشت. تهران: امیرکبیر.

5- باهر، محمد. (1382). «چاپ جدید روضه‌الصفا، تصحیحی برگزیده یا اثری نیازمند تصحیح؟!». آینه میراث. شماره 2، پیاپی 21. ص.ص. 118-95.

6- بیضاوی، عبدالله. (1382). نظام‌التواریخ. تصحیح هاشم محدث. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.

7- پارسا، سید احمد (1386). «تصحیح دو تصحیف در دیوان خاقانی». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. دوره جدید. شماره 21. پیاپی 18. ص.ص. 15-1.

8- ثعالبی، محمد بن اسماعیل. (1368). تاریخ ثعالبی. ترجمه محمد فضائلی. تهران: نقره.

9- جرجانی، سید اسماعیل. (1380). ذخیره خوارزمشاهی. تصحیح و تحشیه محمدرضا محرری. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی ایران.

10- حمدالله مستوفی. (1364). تاریخ گزیده. تصحیح عبد­الحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.

11- خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین. (1372). مآثر الملوک. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: رسا.

12- -----------------------. (1380). حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر. زیر نظر محمد دبیر سیاقی. تهران: خیام.

13- دهخدا، علی­اکبر. (1370). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.

14- رازی، ابو­الفتوح حسین بن علی. (1371). روض­الجنان و روح­الجنان. تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح. مشهد: بنیاد پژوهش­های آستان قدس رضوی.

15- شاد، محمد پادشاه. (1363). فرهنگ آنندراج. تصحیح محمد دبیرسیاقی. تهران: کتابفروشی خیام.

16- شاه ارزانی، محمداکبر بن محمد. (1387). طب اکبری. تصحیح و تحقیق موسسه احیاء طب طبیعی. قم: جلال‌الدین.

17- شکراللهی طالقانی، احسان. (1385). «تصنیف و تصحیف». آینه میراث. شماره 1. پیاپی 32. ص.ص. 158-129.

18- طبری، محمدبن‌جریر. (1353). تاریخ بلعمی. تصحیح محمد تقی بهار. به کوشش محمد پروین گنابادی. تهران: زوار.

19- قزوینی، شرف‌الدین فضل­الله. (1383). المعجم فی آثار ملوک العجم. به کوشش احمد فتوحی نسب. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

20- قزوینی، محمد. (1354). یادداشت­های قزوینی. به کوشش ایرج افشار. تهران: دانشگاه تهران.

21- گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود. (1363). زین الاخبار (تاریخ گردیزی). تصحیح و مقابله عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب.

22- مایل هروی، نجیب. (1380). تاریخ نسخه­پردازی و تصحیح انتقادی نسخه­های خطی. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

23- مراغی، عبد­الهادی بن محمد (1388). منافع حیوان. تصحیح محمد روشن. تهران: موقوفات دکتر محمود افشار.

24- یوسفی هروی، یوسف بن محمد. (1382). جامع الفوائد. تهران: دانشگاه علوم پزشکی، موسسه مطالعات تاریخ پزشکی.