معرفی نسخة خطی عروض و قافیه «حلیة‌الشاعر» تألیف ابراهیم بن مالک دیلمی متخلص به صغیری
محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
احمدرضا یلمه ها
1
(استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)
هاله اژدرنژاد
2
(دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال(نویسنده مسؤول))
کلید واژه: نسخه خطی, قافیه, عروض, قرن دهم, حلیة‌الشاعر, مالک دیلمی,
چکیده مقاله :
عروض و قافیه یکی از مباحث فنی در حوزة ادبیات، به ویژه ادبیات فارسی است. کتاب های گوناگونی در قرون مختلف در این باب به رشتة تحریر درآمده که برخی زبانزد و برخی کمتر شناخته شده است. با وجود چاپ بسیاری از این دست نوشته های ارزشمند، هنوز آثار معرفی نشده و ناشناخته فراوان است. یکی از این آثار، نسخة حلیة الشاعر با تألیف ابراهیم بن مالک دیلمی متخلص به صغیری است که در قرن دهم دربارة عروض و قافیه به نثر فنّی و در برخی بخش‌ها، ساده و روان به زبان فارسی نوشته شده است. مؤلف با آوردن ابیات فارسی و عربی در توضیح هر بحر و انواع قافیه، خوانندگان را با عروض سنّتی و انواع قافیه آشنا می کند. البته خود نویسنده ذوق و قریحه ای در سرودن شعر داشته و ابیاتی از سروده های خود را برای شاهد مثال در توضیح بحرها و انواع قافیه بیان کرده است. تنها نسخة موجود، در کتابخانة مجلس شورای اسلامی به شمارة 1/18434 نگهداری می شود و تا امروز دست نخورده باقی مانده است. صغیری نسخة دیگری به نام تعشق بلبل به نثر و شعر دارد که نگارندگان مقاله برآن اند این نسخه را نیز تصحیح و چاپ کنند. وی همچنین نسخه ای با نام الغرفة الناجیه از قطیفی بحرانی کتابت کرده است. روش این پژوهش به صورت اسنادیـتحلیلی است و در این مقاله سعی بر آن است، نخست هویّت مؤلف و سپس معرفی نسخه بررسی شود.
.
.
_||_