مطالعه مورفولوژی و هیستوپاتولوژی نماتد Pratylenchus pseudocoffeae روی گل داوودی در شهرستان محلات

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

عزت اله صداقت فر ¹ , عباس محمددیمی ²

1 - عضو هیأت علمی گروه گیاهپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی اراک
2 - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیماری‌شناسی گیاهی واحد علوم و تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1394/09/17 تاریخ پذیرش : 1394/09/17 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: ایران, ریخت شناسی, نماتد زخم ریشه, Pratylenchus pseudocoffeae, گل داوودی,

چکیده مقاله :

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاه گل داوودی از گلخانه ها و زمینهای زیر کشت در منطقه محلات در استان مرکزی، طی سالهای 1386 و 1387 تعداد 67 نمونه خاک و ریشه جمع‌آوری گردید. عملیات استخراج نماتدها، ثابت کردن و انتقال آنها به گلیسرین انجام شد. پس از بررسی‌های میکروسکوپی، اندازه‌گیری و ترسیم تصاویر نماتدها، شناسایی آنها با توجه به خصوصیات مرفولوژیک و مرفومتریک انجام شد. یکی از مهمترین نماتدهای شناسایی شده، نماتد مولد زخم ریشه گونه Pratylenchus pseudocoffeae بود. بافتهای ریشه توسط نماتدها مورد حمله قرار گرفته بودند به طوریکه سبب ایجاد لکه های نکروز مشخص و پوسیدگی‌های بزرگ در بافت پارانشیم پوست ریشه شده بود. همه مراحل رشدی نماتد در داخل بافت ریشه مشاهده گردید. این نماتد دارای خصوصیات مرفومتریکی به شرح ذیل است: ناحیه سر دارای سه حلقه، شکاف تناسلی در 79 تا 82 درصدی از طول بدن قرار گرفته است، کیسه عقبی رحم کشیده و متمای، دم در نماتد ماده نیمه کروی یا در انتها پهن و گرد، انتهای دم صاف و فاقد شیار و دارای نماتد نر با کیسه ذخیره اسپرم بیضوی شکل بود، این گونه به واسطه موقعیت قرارگیری شکاف تناسلی در بدن؛ شکل و نوع دم و شکل سر از گونه های مشابه coffeae .P، P. penetrans و گونه P. gutierrezi متمایز می‌شود. این اولین گزارش آلودگی به این نماتد در ایران و سومین گزارش این نماتد بعد از شرح اصلی در دنیا می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

     In order to identify the plant parasitic nematodes of Chrysanthemum in greenhouses and open fields in Mahallat region located in Markazi province in Iran, about 67 soil and root samples were collected during 2007 and 2008. The nematodes were extracted by centrifugal technique, killed, fixed and transferred to glycerine. Morphological and morphometrical characters were studied by light microscope. In our study, one of the most important nematodes was root-lesion nematode Pratylenchus pseudocoffeae. Root tissues were invaded by the nematode, which caused distinct necrosis and large cavities within cortical parenchyma. All developmental stages were observed in the root tissues. Morphometrics of P. pseudocoffeae is characterised by a labial region with three annuli, vulva located at 79-82% of body, long differentiated post-vulval uterine sac, tail sub hemispherical or bluntly pointed with smooth terminus, presence of males, spermatheca oblong. The species resembles P. coffeae, P. gutierrezi and P. penetrans from which it differs by a number of morphometric features (position of the vulva, the shape of the tail tip and head shape). This is a new occurrence and first record of the species in Iran and becomes the third world record after his original description.

منابع و مأخذ:

1-حسنی‌مهربان، ا. و تنهامعافی، ز. 1379. وجود نماتد ریشه گرهی در گلخانه‌های پرورش میخک محلات خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران. صفحه 357.

2- مهدیخانی مقدم، ع.، خیری، ا.  و محمدی، م. 1382.معرفی سه گونه جدید از جنس Meloidogyneبرای ایران، مجله بیماری‌های گیاهی، جلد 189، صفحه 239ـ211.

3- Castillo, P.and Volvas, N. 2007.  Pratylenchus (Nematoda: Pratylenchidae): Diagnosis, Biology, Pathogenicity and Management. Brill Academic Publishers, Leiden, Netherlands, 555 pp.

4- Coolen, W.A. and D’Hered, C. J. 1972. Amethod for the quantitative extraction of nematodes from plant tissue.9220 Merelbek Belgium,77 pp.

5- Corbett, D. C. M. 1973. Prtylenchus penetrans. C.I.H Descriptionsof Plant Parasitic Nematodes Set.2 No 25 Farnham Royal, UK: CAB, 3pp.

6- Corbett, D. C. M. and Clark, S. 1983. Surface structures in the taxonomy of Pratylenchus species. Revue de Nématology 6: 85-98.

7- De Grisse, A. T. 1969. Redescription ou modification de quelques techniques dans L’etude des nematodes phytoparasitaires. Mede. Rijks. Fak. LandbWet Gent, 34: 351-369.

8- Inserra, R. N., Duncan, L. W., Dunn, D., Kaplan, D. T. and Porazinska, D. 1998. Pratylenchus pseudocoffeae from Florida and its relationship with P. gutierrezi and P. coffeae. Nematologica 44: 683-712.

9- Jenkins, W. R. 1964. Arapid centrifugal flotation technique for separating nematodes from soil. PL. Dis. Reptr. 48(9): 692.

10- Johansen, D. A. 1940. Plant Microtechnique. New York, USA: McGraw-Hill, 523 pp.

11-Lee, J. K., Choi, D. R., Park, B. Y. and Kim, D. G. 2006. Occurrence of root lesion nematodes Pratylenchus spp. from chrysanthemum in Korea. Journal ofNematology 38, 279 (abstract).

12- Mizukubo, T. 1992. Pratylenchus pseudocoffeae n.sp. (Nematoda: Pratylenchidae) from  compositae plants in Japan. Applied Entomology and Zoology 27: 437-444.

13- Tanha Maafi, Z., Sturhan, D., Kheiri, A., Geraert, E., Subbotin, S. A. and Moens, M. 2003. Morphology of some cyst-forming nematodes from Iran. Russian Journal of Nematology 11: 59-78.

14- Vovlas, N. and Troccoli, A. 1990. Histopathology of broad been roots infected by the lesion nematode Pratylenchus penetrans. Nematologia Mediterranea 18: 239-242.