تاثیر دور آبیاری و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم طارم هاشمی در رشت
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی
مریم تقی زاده
1
(فارغ التحصیل کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
مسعود اصفهانی
2
(عضو هیات علمی دانشگاه گیلان)
ناصر دواتگر
3
(عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور)
حمید مدنی
4
(عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
کلید واژه: عملکرد دانه, برنج, نیتروژن, دور آبیاری,
چکیده مقاله :
به منظور مقایسه سطوح مختلف دور آبیاری و مقادیر نیتروژن برعملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در سال 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت به اجرا گذاشته شد. اثر سه سطح کود نیتروژن (صفر ، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و چهار دور آبیاری (غرقاب دائم و 5 ، 10 و 15 روز پس از ناپدید شدن آب از سطح مزرعه) با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش مقدار کود نیتروژن وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه ها، درصد باروری پنجه ها، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه افزایش معنی داری داشتند. تاثیر دور های مختلف آبیاری برعملکرد بیولوژیک، تعداد کل پنجه، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه تاثیر معنی داری داشت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد بیشترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار غرقاب دایم و مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که اختلاف معنی داری با تیمار 10 روز یک بار آبیاری و مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نداشت. بنابراین به نظر می رسد با اعمال آبیاری متناوب برنج به صورت ده روز یکبار و با مصرف کمتر کود نیتروژن تا60 کیلوگرم در هکتار می توان بدون کاهش معنی دار عملکرد، در مصرف آب و کود نیتروژن صرفه جویی به عمل آورد.
The effects of irrigation intervals and nitrogen fertilizer rate, on yield and yield components of rice (cv. Hashemi) were investigated at Rice Research Institute of Iran, Rasht, in 2008.The effects of three nitrogen fertilizer rates (0, 60, 90 Kg/ha) and four irrigation intervals (permanent flooded, 5, 10 and 15 days after water disappearance from soil surface) were evaluated in a split plot amendment using CRBD with three replications. The results showed that 1000 grain weight, grain yield, biologic yield, tiller number, tillers fertility, panicles number per square meter, number of filled grains and panicle were significantly increased with nitrogen fertilizer increment. Grain yield was significantly increased at 90 Kg/ha of nitrogen fertilizer, the effects of irrigation intervals on biologic yield, tillers number, panicles number/m2, and number of filled grain. Results showed that the maximum grain yield was obtained at permanent flooded and 90 Kg N/ha that was not significant different with it days irrigation intervals and 60 Kg N/ha. It seems that the one ten day irrigation in tervals with the less nitrogen fertilizer rate (60 Kg/ha) may help to save water and nitrogen fertilizer. There was no difference between permanent and 10 days irrigation intervals.
1- اصفهانی، م.1377. مقدمه ای بر اکولوژی و فیزیولوژی برنج. (ترجمه)، انتشارات دانشگاه گیلان.
2- رضایی، م. و نحوی، م. 1386. بررسی تاثیر دور آبیاری در خاک های رسی بر کارآیی مصرف آب و برخی از صفحات دو رقم برنج محلی در استان گیلان. پژوهشنامه علوم کشاورزی شماره 9. صفحه 16 تا 24.
3- صدرزاده، س. م. 1381. بررسی اثر کود ازت و پتاسیم بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص رشد برنج رقم خزر. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه گیلان
4- فلاح، الف. 1384. مطالعه خصوصیات مرفولوژیک، شاخص های فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج. مجله علوم زراعی ایران جلد هفتم، شماره 4. صفحه 280 تا 298.
5- گیلانی، الف. و آبسالان، ش. 1383. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی. بررسی اثر رژیم های آبیاری سطحی روی عملکرد و شاخص های رشد سه رقم برنج در استان خوزستان. موسسه تحقیقات برنج کشور.
6- مصطفوی راد، م. و طهماسبی سروستانی، ز. 1382. ارزیابی اثرات کود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. سال دهم. شماره دوم. صفحات 31-21.
7- ملکوتی، م. ج. و نفیسی، م.1373. مصرف کود در اراضی فاریاب و دیم. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
8- Belder , P., Bouman , B. A. M., Spiertz, J. H. J. and Guoan., Lu., 2006. Exploring options for water saving in lowland rice using a modeling approach.
9- Bienvenido, O. 1993. Rice in human food and nutrition. On.26,0,35.pp.
10-Carrers, R. C., Tome, R. G., Sendrea, J., Ballestors, R., Vallente, E. F., Quesada, A., Niera, M. and Leganes, F. 1996. Effect of nitrogen rates on rice growth and biological nitrogen fixation. Journal of Agricultural Science. Camb. 127: 295-302.
11-Grigg, B. C., Beyrouty, C. A., Norman, R. J., Gbur, E. E., Hanson, M. and Wells, B. R. 2000. Rice responses to changes in floodwater and N timing in southern USA. Field Crops Research. 66: 73-79.
12-Koutroubasa, S. D. and Ntanos, D. A. 2003. Genotypic differences for grain yield and nitrogen utilization in Indica and Japonica rice under Mediterranean conditions. Field Crops Res. 83: 251-260.
13-Lu, Z. and Neumann, P. M. 1998. water-stresses maize, barley and rice seedling show species diversity in mechanisms of leaf growth inhibition. Journal of Experimental Botany. 49( 329): 1945-1952.
14-Mohammad, I. and Ramjan, M. 2001. Response of rice to the graded levels of NPK fertilizers. Crop Research Hisar, 21: 120- 122.
15-Ohnishi, Horrio, T., Homma, K., Takano, H. and Yamamoto, S. 1999. Nitrogen management and culture effects on rice yield and nitrogen use efficiency in nothheast Thailand. Field Crops Research. 64: 109-120.
16-Rao, S. P. 1991. Influence of source and sink on the production of hirh-density grain and yield in rice. Indian Journal of plant Phsiology, 34: 339-348.
17-Sarwar, M. J., khanif, M. 2005. Techniques of Water Saving in Rice Prouduction in Malaysia .Asian Journal of Plant Sciences 4(1):83-84
18-Singh, A. K., Choudhury, B. U. and, Bouman, B. A. M. 2002. Effects of rice establishments methods on crop performance, water use, and mineral nitrogen.
19-Tabbal, D. F., Bouman, B. A. M., Bhuiyan, S. I., Sibayan, E. B. and Satter, M. A. 2002. On-farm strategies for reducing water input in irrigated rice, case studies in the philippines. Agric. Water Manage. 56, 93-112.
20-Talcukdar, A. S. M. H. M., Sufian, M. A., Meisner, C. A., Duxbury, J. M., Lauren, J. G. and Hossain A. B. S. 2002. Rice, wheat and mungbean yield in response ton levels and management under a bed planting system. WCSS, Thainland, 1256-1267.
21-Tuong, T. P. and Bouman, B. A. M. 2003. Rice production in water scarce environments. pp.53-67. In J.W. Kijne, R. Barker and D. Molden (eds) Water productivity in agriculture. limits and opportunities, for improvement. International water management Institute, Colombo. Sri Lanka.
22-Yoshida, S. 1983. Rice. In: Smith, W.H., Banta, S.J. (eds.) Potential productivity of Field Crops Under Different Environments. International Rice Research Institute, Los Banos Philippines, pp. 103-127.