بررسی اثرات تاریخ های کاشت و تیمارهای آبیاری بر شاخص های فیزیولوژیک دو رقم گلرنگ بهاره

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

محمد زاهدی ¹ (کارشناس ارشد زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی)
رضا مامقانی ² (دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز)
موسی مسگرباشی ³ (استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز)
علی کاشانی ⁴ (استاد داشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
علیرضا منتصری ⁵ (کارشناس زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی)

تاریخ دریافت : 1394/09/12 تاریخ پذیرش : 1394/09/12 تاریخ انتشار : 1387/02/01

کلید واژه: عملکرد, آبیاری, گلرنگ, تاریخ کاشت, شاخص های فیزیولوژیک,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت وآبیاری بر مهمترین خصوصیات فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد دانه دو رقم گلرنگ آزمایشی در بهار و تابستان 1381 در قالب طرح کرت های دوبار خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی درچهارتکرار درمنطقه شازند استان مرکزی اجرا گردید. سه تاریخ کاشت اول، یازدهم و بیست و یکم خرداد ماه به عنوان فاکتور اصلی، دو تیمار آبیاری به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم اراک-2811 و محلی اصفهان به عنوان فاکتورهای فرعی- فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با تاخیردر کاشت وکاهش آبیاری شاخص های فیزیولوژیک همچون شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و نسبت سطح برگ کاهش یافته و باعث کاهش عملکرد شدند. شاخص های فیزیولوژیک همچون سرعت جذب خالص ونسبت وزن برگ تحت تاثیر هیچ کدام از تیمارها قرار نگرفتند. دو رقم مورد مطالعه در هیچ کدام از موارد اختلاف آماری معنی داری نشان ندادند. این امر را می توان به یکسان بودن دوره رشد آنها نسبت داد. حداکثر شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و آبیاری بیشتر به میزان 75/4 و حداکثر LAIدر تاریخ کاشت سوم و آبیاری کمتر به میزان 89/3 به دست آمد. این مقادیردر حدود1340 درجه روز رشد پس از کاشت و در مرحله 50 درصد گلدهی به دست آمدند. بالاترین سرعت رشد محصول در محدوده1500-1400 درجه روز رشد و به هنگام کاهش LAI به دست آمد. سرعت رشد نسبی ارقام با گذشت زمان سیر نزولی داشت. سرعت جذب خالص، نسبت سطح برگ ونسبت وزن برگ نیز با گذشت زمان روند نزولی نشان دادند.

چکیده انگلیسی:

In order to investigation of planting dates and irrigation regimes on physiological traits of two spring sufflower cultivars a field experiment was conducted in 2002.The experimental design was a split-split plot with four replications. Treatments were planting dates as main plots, irrigation regimes as sub-plots and safflower cultivars (Arak-2811, Esfahan Local) as sub-sub plots. The result showed that late planting and low irrigation decrease the physiological traits such as LAI, CGR, and LAR. NAR and LWR were not shown any significant differences between two considered cultivars, because those had similar growth period. Maximum LAI in first planting date and better irrigation was 4.75 and maximum LAI in third planting date and low irrigation was 3.89, which needed 1340 GDD. Highest CGR obtained between 1400-1500 GDD when LAI started to decline.Relative growth rate (RGR) showed net assimilation rate (NAR) also declining trend. NAR also decreased with time. LAR and LWR also showed a declining trend.

منابع و مأخذ:

1- باقری، م. و خواجه پور، م. ر. 1375. اثرات تاریخ کاشت بر رشد و نمو ارقام گلرنگ. چکیده مقالات چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران.ص131.

2- حسین پور، ط. 1382. بررسی برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک موثر بر اجزاء عملکرد ژنوتیپ های گندم تحت شرایط کم آبیاری. مجله علوم زراعی ایران، جلد پنجم، شماره 1: صفحه 36-23.

3- رمضانی مقدم، م. ر. 1374. ارزیابی ژنتیکی برخی از شاخص های رشد و تجزیه علیت برای عملکرد دانه در لاینهای ایزوژن گندم. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، دانشکده کشاورزی.

4- زمانیان، م. و هاشمی دزفولی، ا. ح. 1380. بررسی شاخصهای فیزیولوزیک رشد موثر بر عملکرد علوفه هفت رقم یونجه. مجله علوم زراعی ایران، جلد اول، شماره 4: صفحه28-13.

5- سبحانی، ا. 1379. راهنمای تعیین شاخص سطح برگ گیاهان زراعی. نشریه ترویجی مرکز تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. وزارت کشاورزی. 13صفحه.

6- سرمدنیا، غ. ح. و کوچکی، ع. 1368. فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.467صفحه.

7- ضیاءتباراحمدی، م. 1369. آبیاری عمومی. جزوه درسی کارشناسی. دانشکده کشاورزی دانشگاه مازندران.104صفحه.

8- عبدی، م. 1370. بررسی عملکرد و خصوصیات فیزیولژیک و مرفولوژیک24رقم سورگوم در منطقه اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی.

9- کریمی،م. و عزیزی، م.1373. آنالیز رشد گیاهان زراعی(ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 111 صفحه.

10- کوچکی،ع . و بنایان اول، م. 1374. فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

11- محمدی نیکپور، ع. ر.1374. بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در منطقه مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

12- میرزاخانی، م.1380. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و آنالیز رشد ارقام گلرنگ بهاره در استان مرکزی. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

13- نژاد شاملو، ع. ر. 1375. بررسی خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولژیکی و عملکرد ارقام گلرنگ بهاره در اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشدزراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

14- نکویی، ا. 1371. بررسی شاخصهای رشد ارقام گندم در اصفهان.پایان نامه کارشناسی ارشد علوم گیاهی. دانشکده علوم دانشگاه اصفهان.

15- هاشمی دزفولی، ا. و کوچکی، ع. و بنایان اول، م. 1374. افزایش عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.287صفحه.

16-Able, G. H. 1979. Effect of irrigation regimes, planting dates, nitrogen levels and row spacing on safflower cultivars. Journal of Agronomy. 68:448-451.

17-Bassil, E. S., Kaffka, S. R. 2001. Response of safflower to saline soils and irrigation. Available on: http:// www.sidney.ars.usda.com.                    

18-Blackman, V. H. 1919.The compound interest law plant growth. Bot.33:353-360

19-Gardner, F. B., Pearce, R. B. and Mitchel R. L. 1985. Physiology of crop plants. The Iowa state university press. Ames Iowa.

20-Karimi, M. M, and Siddique, H. M. 1991.Crop growth and relative growth rate of old and modern wheat cultivars.Aust. J. Agric. Res.42:13-20.

21-Mahey, R. K. 1989. Response of safflower to irrigation and nitrogen. Indian . J. Agron. 34(1):21-23 

22- Sayer, W. 1994. Tillage effects on dry land wheat and sorghum production in the southern great plains. Agron. J. 86:310-317

23-Saxton, K. E. 1997. Soil texture triangle and hydraulic properties calculator. Available on: http:// www.Bsyse.wsu.edu.com

24-Tomar, S. S. 1995. Effect of soil hydrothermal regimes on the performance of Safflower planted on different dates. J.Agronomy and crop sci. 175:141-152.

25-Wallace, D. H., Ozbum, J. L. and Munger, H. M. 1972. Physiological genetics of crop yield. Adv. Agron. 24:97-146.

26-Watson, D. J. 1952. The physiological basis of variation in yield. Adv. Agron.4:101-145.

27-Russelle, M. P. 1984. Growth analysis based on degree days. Crop Sci. 24:28-32.