تعیین حساسیت پنج هیبرید ذرت به تنش خشکی

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

سیروس منصوری فر ¹ , عباس فلاح ² , سیدحسام الدین حسین زاده ³

1 - استادیار زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه پیام نور
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه پیام نور
3 - دانش آموخته دکتری فیزیولوژی زراعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

تاریخ دریافت : 1394/10/02 تاریخ پذیرش : 1394/10/02 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: تنش خشکی, عملکرد دانه, اجزای عملکرد, نیاز آبی ذرت,

چکیده مقاله :

برای بررسی تاثیر تنش خشکی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج هیبرید ذرت، پژوهشی در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی در سال 1393-1392 طراحی و اجرا شد. عامل اول در چهار سطح شامل بدون تنش، تنش در مراحل 8 برگی، ظهور گل‌تاجی و پرشدن دانه و عامل دوم شامل پنج هیبرید ذرت سینگل کراس704، 500، 524، 400 و 370 بود. نتایج نشان داد که بیشترین کاهش در اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه در مرحله ظهور گل‌تاجی و پرشدن دانه، بر وزن هزار دانه در مرحله پرشدن دانه، بر دانه در بلال در مرحله ظهور گل‌تاجی و بر روز تا رسیدگی در مرحله 8 برگی بود. همچنین هیبرید 704 بیشترین عملکرد، تعداد دانه در بلال و روز تا رسیدگی و هیبرید 400 بیشترین وزن هزار دانه را داشت. به طور میانگین تنش خشکی حدود 79/36% کاهش عملکرد را در پی داشت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اگرچه تنش خشکی در همه مراحل رشدی ذرت کاهش رشد و عملکرد را به دنبال دارد و برای جلوگیری از خسارات اقتصادی بایستی از بروز تنش خشکی اجتناب کرد، لیکن می توان با چشم پوشی از آبیاری در مرحله رشد رویشی و پذیرش اندک کاهش در عملکرد ذرت، در شرایط محدودیت منابع آبیاری را به سایر محصولات اختصاص داد.

چکیده انگلیسی:

Drought stress is one of the most important factors limiting maize growth and yield in world; which maize hybrids differently respond to drought stress. Growth stages, also, have different sensitivity to drought stress. In order to examine the effect of drought stress in different growth stage on growth, yield and yield components of five maize hybrids, a study was conducted as a completely randomized design, at 2014. The first factor was drought stress (without stress, stress at 8 leaf, tassel emergence, kernel filling), and the second factor was maize hybrids (singe crosses 704, 500, 524, 400 and 370).The results showed that most reduction due to drought stress on grain yield was in tassel emergence and kernel filling, on thousand grain weight was in kernel filling, on grain number in ear was tassel emergence and on days to physiologic rapping was in 8 leaf.  Furthermore, 704 hybrid had the highest yield, grain number in ear and days to rapping; 400 hybrid also had the highest thousand grain weight. On average, drought stress decreased grain yield by 36.70%. The finding of this research indicated that although drought stress in all growth stages decreased growth and yield and but for prevent economic loss must avoid drought stress; however in limited irrigation resources conditions, with a slight decrease in yield the saved water might be used for other crops.

منابع و مأخذ:

1- امام،ی. و غ. م. رنجبر. 1380. تأثیر تراکم بوته و تنش خشکی در مرحله رشد رویشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی استفاده از آب در ذرت دانه ای. مجله علوم زراعی ایران. جلد 3 : 51- 62.

2- امام، ی. و م. نیک نژاد. 1390. مقدمه ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه شیراز. 571 صفحه.

3- امام، ی. و م.ج. ثقه الاسلامی. 1384. عملکرد گیاهان زراعی، فیزیولوژی و فرآیند ها. انتشارات دانشگاه شیراز. 593 صفحه.

4- فاطمی، ر.، ب. کهراریان، ا. قنبری، و م. ولی زاده. 1385. بررسی اثرات رژیم های مختلف آبیاری و نیاز آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید سینگل کراس 704. مجله علوم کشاورزی دانشگاه آزاد. جلد 1: 133-142.

5- سیلسپور، م.، م. جعفری، و ح. ملاحسینی. 1385. تاثیر تنش خشکی و تراکم بر عملکرد و بعضی ویژگی های زراعی ذرت (SC301). مجله تحقیقات علوم کشاورزی.جلد 2: 13-24.

6- Bray, E. A. 1997. Plant response to water deficit trends. Plant Sci. 2: 48-54.

7- Cakir, R. 2004. Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Res. 89: 1-16.

8- Debaeke, P. and A. Aboudrare. 2004. Adaptation of crop management to water-limited environmental. Eur. J. Agron. 21: 433-446.

9- Denmead, O. T. and R. H. Shaw. 1960. The effects of soil moisture stress at different stages of growth on the development and yield of corn. Agron. J. 52: 272 - 274.

10- Nesmith, D. S. and J. T. Ritchie. 1992. Short- and long- term responses of corn to a pre-anthesis soil water deficit. Agron. J. 84: 107-113.

11- Paolo, E. D. and M. Rinaldi. 2008. Yield response of corn to irrigation and nitrogen fertilization in a Mediterranean environment. Field Crops Res. 105: 202–210.

12- Westage, M. E. and J. S. Boyer. 1998. Reproduction at low silk and pollen water potentials in maize. Corp Sci. 26: 951-956.