ارزیابی برخی صفات زراعی و فنولوژی در ژنوتیپ های مختلف گندم نان بهاره
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی
سعید بارانی
1
(کارشناس ارشد علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه محقق اردبیلی)
مجید شکرپور
2
(گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، پردیس دانشگاه تهران)
کلید واژه: عملکرد دانه, صفات زراعی, صفات فنولوژی, گندم بهاره,
چکیده مقاله :
به منظور ارزیابی برخی صفات زراعی و فنولوژیک، آزمایشی در سال زراعی 1389 در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با استفاده از 29 ژنوتیپ گندم نان بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تمام ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و زمان پنجه زنی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% داشت ولی از نظر زمان گلدهی و زمان رسیدگی اختلاف معنی داری دیده نشد. عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک، مساحت برگ پرچم، میزان کلروفیل برگ پرچم و شاخص برداشت همبستگی مثبت و با زمان پنجه زنی همبستگی منفی و معنی داری نشان داد. زمان گلدهی با زمان پنجه زنی همبستگی مثبت و با شاخص برداشت همبستگی منفی و معنی داری داشت. نتایج نشان داد، ارقام شیرودی، نیک نژاد و البرز از نظر بسیاری از ویژگی های زراعی و فنولوژیکی مطلوب و نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشته و عملکرد دانه قابل قبولی تولید نمودند. بنابراین، می توان اظهار داشت تولید دانه ارقام مختلف گندم تحت تاثیر ژنوتیپ های مختلف آن قرار می گیرد.
In order to study of some agronomic and phenological attributes, an experiment was conducted in 2010 at the farm of Moghan Agricultural Faculty, univ. of Mohaghegh Ardabili with use 29 spring bread wheat genotypes were planted in a Randomized Complete Block Design with three replications. The analysis of variance showed that among genotypes for grain yield, biological yield, harvest index, flag leaf area, flag leaf cholorophy scale and tillering time had significant difference in level %1 probability but, for flowering time and ripening time had not significant difference. The grain yield showed a significant positive correlation with biological yield, flag leaf area, flag leaf cholorophy scale and harvest index but, showed a negative correlation and significantly with tillering time. The flowering time have positive linkage and significantly with tillering time and showed negative correlation and significantly with havest index. According to the results, Shiroudi, Nick-Nejad & Alborz, cultivars many of agronomic & phenological traits, desirable and than the other genotypes excelled and produced acceptable grain yield. Therefore, can be expressed production in different whead cultivars influenced by its genotypes.
- اکبری، غ.، فوقی، ب.، ادیم، ح.، مختصی بیگدلی، ع.، رحیمیان مشهدی، ح. و زند، ا. 1385. بررسی روند تغییرات مورفوفیزیولوژیکی ارقام مختلف گندم بر افزایش عملکرد آنها طی نیم قرن گذشته. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 3، شماره 1، صفحه 11-1.
2- امام، ی.، سلیمی کوچکی، س. و شکوفا، آ. 1388. تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن دار بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم در شرایط آبی و دیم. مجله پژوهشهای زراعی ایران، جلد 7، شماره 1، صفحه 332-321.
3- بخشنده، ع.، فرد، س. و نادری، ا. 1382. ارزیابی عملکرد، اجزای آن و برخی صفات زراعی ژنوتیپهای گندم بهاره در شرایط کم آبیاری در اهواز. مجله پژوهش و سازندگی، شماره61، صفحه 65-57.
4- محفوظی، س.، امینی، ا.، چایچی، م.، جاسمی، س. ش.، ناظری، م.، اسکویی، م. س. ع.، امین زاده، غ. ر. و رضایی، م. 1388. بررسی پایداری و سازگاری عملکرد دانه ژنوتیپهای گندم زمستانه با استفاده از معیارهای مختلف پایداری در شرایط تنش خشکی اخر فصل. مجله بهنژادی نهال و بذر، جلد 1-25، شماره 1، صفحه 82-65.
5- حسینی، س. ک.، مامقانی، ر. و سیادت، س. ع. 1381. بررسی توارث پذیری و همبستگی صفت قدرت رویش اولیه گیاه با عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان بهاره در شرایط دیم گرمسیری گچساران. هفتهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران ( چکیده مقالات)، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران. صفحه 544 .
6- سرمدنیا، غ. و کوچکی، ع. 1374. فیزیولوژی گیاهان زراعی، چاپ پنجم، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ص 467 .
7- رضایی، ع. 1375. رابطه بین کیفیت آرد و زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا در گندم. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 1، صفحه 21-11.
8- نور محمدی، ع. ق.، سیادت، ع. و کاشانی، ع. 1389. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، جلد اول( غلات)، چاپ نهم، صفحه 446.
9- جلال کمالی، م. ر.، شریفی، ح. ر. 1389. تغیرات مراحل نمو و روابط آن با عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در شرایط مزرعه، -II عملکرد و اجزای عملکرد. مجله به زراعی نهال و بذر، جلد 2-26، شماره 1، صفحه 23-1.
10- جلال کمالی، م. ر.، شریفی، ح. ر.، خدارحمی، م.، جوکار، ر.، ترکمان، ه.، قویدل، ن. 1386. تغییرات مراحل نمو و روابط آن با عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم در شرایط مزرعه: Ι- فنولوژی. نهال و بذر 23: 472-445.
11- فیضی، ح.، قدسی، م. 1381. بررسی و مقایسه خصوصیات زراعی چهار رقم گندم بهاره در شرایط مزرعه. هفتهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ( چکیده مقالات)، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، ایران. صفحه 735.
12-مصطفویراد، م.، محمودی، و. و طهماسبی سروستانی، ز. 1385. اثرات انواع کود نیتروژنه بر انتقال مجدد ماده خشک، عملکرد و برخی صفات زراعی در سه رقم گندم پر محصول. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 13، شماره 6، صفحه 8-1.
13- مجدی، م.، کریم زاده، ق. و محفوظی، س. 1386. اثر دمای پایین و کلسیم خارجی بر روی راندمان کوانتومی فتوسنتز و میزان کلوفیل در ارقام گندم حساس و متحمل به سرما. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 77، صفحه 181-175.
14- Aggarwal, P. K., Kropff, M. J., Matthews, R. B. and McLaren, C. G. 1996. Using simulation models to design new plant types and to analyse genotype by environment interactions in rice. P. 403-418. In M. Cooper and G. L. Hammer ( ed.) Plant adaptation and crop improvement. CAB Int., Wallingford, UK.
15- Allan, R. E. 1983. Harvest indeces of backcross derived wheat lines Differing in culm height. Crop Sic.23: 1029-1032.
16- Ashraf, M., Ghafoor, A., Khan, N. A. and Yonsaf, M. 2002. Path coefficient inwheat under rain fed conditions. Pakistan J. Agric. Res. 17:1-6.
17- Bahatt, G. M. 1973. Significance of path coefficient Analysis in determining the nature of character associtian. Euphytica 22, 33 – 43.
18- Boukerrou, L. and Rasmusson, D. C. 1990. Breeding for high biomass yield in spring barley. Crop Sci. 20: 31-35.
19- Dawari, N. H. and Luthara, O. P. 1991. Character association studies under high and low environment in wheat( Triticum aestivum L.) Indian. J. Agric. Res. 25: 68-72.
20- Dunphy, E. J., Hanway, J. J. and Green, D. E. 1979. Soybean yield in relation to days between specific developmental stages. Agron. J. 71: 917-920.
21- Ekmen, R. 1981. Biomass component studies in barley, their correlation to some yield characters and estimation of durable effect from 50 years of barley breeding. In M.J.C. Ashr (Ed) proc. 4th – Inc. Barley Genetics symps. Edinburgh, Scotland. Edinburgh press, p. 104-11.
22- Evans, L. and Wardlaw, I. F. 1976. Aspects of the comparative physiology of grain yield in cereals. Adv. Agron. 22: 301-359
23- Halloran, G. M. and Pennel, A. L. 1982. Duration and rate of development phases in wheat in tow environments. Annals of Botany. 49: 115-121.
24- Kirby, E. J. M. 2002. Botany of the wheat plant. Pp. 19-37. In: Curtis, B. C.., Rajaram, S., and Gomez Macpherson, H. ( eds) bread wheat. Improvement and Produdtion. Food and agriculture Organization of the United Nation. Rome.
25- Moghaddam, M., Ehdaie, B. and Waines, J.G. 1997. Genetic variation and interrelationship of agronomic characters in landraces of bread wheat from South Western of Iran. Euphytica 95:361-369.
26- Muller, J. 1991. Determining leaf surface area by mean of linear measurements in wheat and triticale ( bried report). Archiv fuchtungs frschung. 21(2): 121-123.
27- Slafer, G. A. 1994. Genetic Improvement of Field Crops (Ed.), Marcel Dekker, Inc., New York.
28- Slafer, G. A. and Rawson, H. M. 1994a. sensitivity of wheat phasic development to major environmental factor: A re-examination of some assumptions made by physiologists and modelers. Australian Journal of Plant Physiology. 21: 393-426.
29- Spagnoletti Zeuli, P. L. and Qualset, C. O. 1990. Flag leaf variation and the analysis of diversity in durum wheat. Plant Breed. 105:189-212.
30- Yildrim, M., Budak, N. and Arshas, Y. 1993. Factor analysis of yield and related traits in bread wheat. Turkish J. Field Crops 1:11-15.